Πολιτική Προστασία 00:02
Η διαφθορά στην Ελλάδα δεν είναι φαινόμενο αποκομμένο ή μεμονωμένο. Δεν εμφανίζεται ξαφνικά στο κέντρο της εξουσίας, αλλά χτίζεται σταδιακά, ξεκινώντας από τα τοπικά επίπεδα και φτάνοντας ως την καρδιά της πολιτικής σκηνής.
Ο δρόμος αυτός, από τον Δήμο στην περιφέρεια και τελικά στη Βουλή, είναι συχνά στρωμένος με μικροεξυπηρετήσεις, σιωπηρές συμφωνίες και πελατειακά δίκτυα.
Η ρίζα: Η διαφθορά στους Δήμους
Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι το πρώτο επίπεδο εξουσίας που έρχεται σε άμεση επαφή με τον πολίτη. Εδώ είναι όπου «συμβαίνουν» τα μικρά ρουσφέτια: παράνομες άδειες, αναθέσεις έργων χωρίς διαγωνισμό, προσλήψεις με προσωπικά ή κομματικά κριτήρια. Ο δήμαρχος και το δημοτικό συμβούλιο διαχειρίζονται κονδύλια, έργα και σχέσεις με εργολάβους και επιχειρηματίες. Ορισμένοι λειτουργούν ως τοπικοί «άρχοντες» με πλήρη ελευθερία κινήσεων και με ελάχιστη λογοδοσία.
Η ενίσχυση: Περιφέρειες και μεγαλύτερα κονδύλια
Όταν η ίδια λογική επεκτείνεται στην περιφερειακή διοίκηση, η κλίμακα της διαφθοράς μεγαλώνει. Οι περιφέρειες διαχειρίζονται ευρωπαϊκά κονδύλια, μεγάλα έργα υποδομής και στρατηγικά σχέδια ανάπτυξης. Η αδιαφάνεια στους διαγωνισμούς, οι φωτογραφικές προκηρύξεις και οι εργολαβίες με «γνωστούς» συνεργάτες είναι κοινή πρακτική. Οι περιφερειάρχες, συχνά φιλόδοξοι πολιτικοί, χρησιμοποιούν την εξουσία τους για να χτίσουν δίκτυα επιρροής με το βλέμμα στραμμένο στο εθνικό πολιτικό σκηνικό.
Η κορυφή: Χρηματοδότες και νομοθέτες στη Βουλή
Όταν πλέον τα τοπικά και περιφερειακά δίκτυα «δέσουν», ανοίγει ο δρόμος για τις πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται στο εθνικό επίπεδο. Οι επιχειρηματίες που ξεκίνησαν ως ανάδοχοι τοπικών έργων γίνονται χρηματοδότες κομμάτων. Οι πολιτικοί που ξεκίνησαν ως δήμαρχοι ή περιφερειάρχες γίνονται βουλευτές ή υπουργοί, μεταφέροντας μαζί τους τις ίδιες τακτικές εξυπηρέτησης συμφερόντων.Στη Βουλή, πλέον, τα συμφέροντα των ισχυρών οικονομικών παικτών μετατρέπονται σε πολιτική: φωτογραφικοί νόμοι, τροπολογίες της τελευταίας στιγμής, προστασία μονοπωλίων και αδιαφάνεια στη χρηματοδότηση των κομμάτων.
Ο φαύλος κύκλος
Το σύστημα είναι αυτοτροφοδοτούμενο. Οι χρηματοδότες διατηρούν την επιρροή τους με πολιτική «επένδυση» σε πρόσωπα που τους εξυπηρετούν. Οι βουλευτές και υπουργοί εξασφαλίζουν στήριξη μέσω κρατικών έργων και προνομίων που διανέμουν πάλι προς τα κάτω — στις περιφέρειες και τους δήμους. Έτσι κλείνει ο κύκλος της διαφθοράς, όπου κάθε επίπεδο «ταΐζει» και «εξαρτάται» από το άλλο.
Συμπέρασμα
Η διαφθορά στην Ελλάδα δεν είναι πυραμιδική μόνο στη δομή, αλλά και στη ροή επιρροής και χρημάτων. Ξεκινά χαμηλά, από τις πιο απλές εξυπηρετήσεις, και καταλήγει να επηρεάζει τη νομοθετική λειτουργία του κράτους. Η αντιμετώπισή της απαιτεί όχι μόνο θεσμική μεταρρύθμιση, αλλά και αλλαγή κουλτούρας σε όλα τα επίπεδα εξουσίας — από τον τοπικό άρχοντα μέχρι τον βουλευτή του Κοινοβουλίου.
