Αντιγόνη Σοφοκλή: «Θα γευτεί την ερημιά του όποιος πιστεύει πως όλα του επιτρέπονται θρασύτατα»

Αντιγόνη, η μεγαλύτερη επαναστάτρια της Δραματουργίας, η πρώτη και αρχαιότερη του Αρχαίου Δράματος που μια εποχή επανεγκαθίδρυσης της Δημοκρατίας (441πΧ) έφερε μια μεγάλη νίκη στα Διονύσια στον δημιουργό της Σοφοκλή που μαζί της επικράτησε του σπουδαίου Αισχύλου.

Η αλαζονία της εξουσίας, όπως ενσαρκώνεται μέσα από τον Κρέοντα (Μελέτης Ηλίας), απέναντι στο ανυπότακτο πνεύμα και στην αδιαπραγμάτευτη διεκδίκηση και απαίτηση δικαιοσύνης, όπως σφραγίζει η υπόσταση της Αντιγόνης (Λένα Παπαληγούρα), μπορεί να αφήνει μέσα στους αιώνες, όποτε διδάσκεται, το κοινό να αμφιταλαντεύεται εάν πρέπει να υπερισχύει ο νόμος του κράτους ή ο άγραφος ηθικός νόμος αλλά στο τέλος ένα θα είναι πάντα το απόλυτο συμπέρασμα: «Θα γευτεί την ερημιά του όποιος πιστεύει πως όλα του επιτρέπονται θρασύτατα»!

«Η πατρίδα είναι η σωτηρία μας», ισχυρίζεται ο Κρέοντας, «μα οι βασιλείες εκτός από άλλα τόσα που έχουν να χαίρονται αγαθά μπορούνε να λένε και να κάνουν ότι θέλουν» αντιτείνει η Αντιγόνη που ξεκαθαρίζει πως δεν γεννήθηκε για έχθρες αλλά για Αγάπη και μέσα από την ουσιαστικά πολιτική της ανυπακοή αλλά και την επιλογή του θανάτου της, αφού διαπράττει αυτοχειρία πριν τη θανατώσει ο Κρέοντας, αποδεικνύει μέχρι τέλους την απαράβατη συνειδητότητα πως τίποτα δεν είναι πιο ιερό από την ελευθερία αλλά και πως τίποτα υπέρμετρο δεν έρχεται χωρίς πόνο.

Στον αντίποδα η αδερφή της Ισμήνη (Λίλα Μπακλέση) που την καλεί να μην επιχειρεί πράξεις πάνω από τη δύναμη της που θα την οδηγήσουν στον όλεθρο και στην καταστροφή.

Θα ομολογούσαν και όλοι αυτοί εδώ πως με επιδοκιμάζουν εάν ο φόβος δεν τους έκλεινε το στόμα «βροντοφωνάζει ωστόσο η κόρη και αδερφή μαζί του Οιδίποδα και δεν υπαναχωρεί στην απόφαση της να θάψει τον αδερφό της Πολυνείκη παρά την απαγόρευση του βασιλιά που έχει χαρακτηρίσει τον ανιψιό του , εχθρό της Πατρίδας.

Η Αντιγόνη του Σοφοκλή ενέπνευσε για  χιλιάδες χρόνια συγγραφείς, ποιητές, ζωγράφους, δραματουργούς, υποκριτές, έγινε σύμβολο σε κινήματα απελευθερωτικά ακόμα και φεμινιστικά και ο καθένας άφησε το δικό του αποτύπωμα στην ερμηνεία και προσέγγιση της αδάμαστης ψυχής της που δεν μπορούσε να αντιληφθεί της ζωή της χωρίς συνέπεια απέναντι στους ηθικούς της κώδικες!

Η Λένα Παπαληγούρα την προσεγγίζει με τη χαρακτηριστική της απλότητα και αμεσότητα αλλά που κρύβει από κάτω την ψυχική υπέρβαση που απαιτεί η αναμέτρηση της με την ηρωίδα και ο Μελέτης Ηλίας είναι ένα ενεργειακό τσουνάμι που πλημμυρίζει την σκηνή επιβλητικά, σαρωτικά, αυταρχικά όπως επιτάσσει το εκτόπισμα ενός δυνάστη βασιλιά που έχει διαπράξει το μέγιστο έγκλημα, αυτό της ύβρεως!

 Μέσα  από τη φρίκη των δεινών που επισύρει η αλόγιστη συμπεριφορά της εξουσίας, παράλληλα  γεννήθηκε και ο στίχος “Έρως ανίκατε μάχαν”, ο απόλυτος ύμνος του έρωτα που επιβεβαιώνεται από την αντίσταση του Αίμωνος (Γιώργος Νούσης), γιου του Κρέοντα και την γενναία απόφαση του να ακολουθήσει στο θάνατο την αγαπημένη του Αντιγόνη αποτυπώνοντας στην αιωνιότητα πως η μόνη αήττητη συνθήκη που μπορεί να απογειώσει ηθικά και πνευματικά τον άνθρωπο ήταν, είναι και θα παραμείνει η ανιδιοτελής αληθινή αγάπη.

Ο εξαιρετικός σκηνοθέτης Θέμης Μουμουλίδης που μαζί με την Παναγιώτα Πανταζή(υπέροχη η μετάφραση της ) έκανε και τη δραματουργική επεξεργασία, καταφέρνει να συντονίσει το δεκαμελή θίασο σε ένα ενιαίο σώμα που έχει ρυθμό, απεύθυνση, άριστη επικοινωνία, ενέργεια, κατανοητή απόδοση των νοημάτων , εύστοχες εναλλαγές στην τονικότητα και να τους εναρμονίσει ταυτόχρονα με τις πολύ καλές μουσικές παρεμβάσεις του Σταύρου Γασπαράτου.

Η είσοδος τους σχεδόν σαν άγημα στρατιωτικό είναι δυνατό σκηνοθετικό εύρημα αφού μας βάζει κατευθείαν στο πλαίσιο ενός απολυταρχικού καθεστώτος.

Όλα εξελίσσονται μέσα σε ένα απόλυτα λιτό αλλά λειτουργικό σκηνικό που εμπνεύστηκε η Μικαέλα Λιακατά και που βοηθάει πάντα να δοθεί έμφαση στο λόγο και στην υποκριτική δεινότητα των ερμηνευτών.

Θαυμάσια πρόταση λοιπόν του Σοφόκλειου αριστουργήματος, η γραφούσα είδε την παράσταση στο Θέατρο Βράχων στο Βύρωνα που ήταν κατάμεστο αλλά η περιοδεία συνεχίζεται αναμφίβολα με την επιτυχία που της αξίζει!