Τα αεροπορικά δυστυχήματα που στιγμάτισαν την Ελλάδα

1. Douglas DC-3 της εταιρείας Τεχνικαί Αεροπορικαί Εκμεταλλεύσεις

Ιούνιος του 1949. Το αεροσκάφος τύπου Ντακότα που εκτελούσε τη διαδρομή Καβάλα-Αθήνα εν μέσω κακών καιρικών συνθηκών χάνει το δεξί φτερό του και συντρίβεται στην περιοχή της Μαλακάσας οδηγώντας τους 22 επιβάτες του στο θάνατο και μένοντας για πάντα στην ιστορία ως το πρώτο αεροπορικό δυστύχημα με επιβατικό αεροπλάνο γραμμής στην Ελλάδα. Το πόρισμα του δυστυχήματος αναφέρει:

«Το αεροσκάφος μέσα στα σύννεφα υποβλήθηκε σε αεροδυναμική υπερφόρτιση πέρα από το όριο αντοχής της πτέρυγας. Η υπερφόρτιση δημιουργήθηκε από την κατακόρυφη επιτάχυνση του αεροσκάφους λόγω ισχυρών δινών, σε συνδυασμό με την σημαντική οριζόντια ταχύτητά του κατά την πτήση».

2. Douglas DC-3 της Ολυμπιακής Αεροπορίας

Οκτώβριος του 1959. Στην περιοχή «Αυλώνας» του νομού Αττικής 18 επιβάτες του αεροσκάφους τύπου Douglas DC-3 χάνουν τη ζωή τους μετά από πτώση. Κάτοικοι της περιοχής είχαν αναφέρει στις αρχές ότι περίπου είκοσι λεπτά μετά την απογείωση του άκουσαν μια ή δύο εκρήξεις ενώ άλλοι είπαν ότι είδαν την πτώση του. Ένας αυτόπτης μάρτυρας μάλιστα είχε δηλώσει ότι πρώτα είδε το φτερό να κόβεται και στη συνέχεια το αεροπλάνο να πέφτει. Πιθανά αίτια του δυστυχήματος ήταν έκρηξη στη δεξαμενή καυσίμων του αεροσκάφους!

3. Douglas DC-6B της Ολυμπιακής Αεροπορίας

Δεκέμβριος του 1969. Οι πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες με καταιγίδες και χαμηλό βαρομετρικό αναγκάζουν το αεροσκάφος της Ολυμπιακής το οποίο ερχόταν από τα Χανιά, να χάσει ύψος και να συντριβεί στο όρος Πάνειο, στην περιοχή της Κερατέας με αποτέλεσμα τον θάνατο 90 ατόμων.

Ουσιαστικά, το αεροσκάφος έκανε μια μεγάλη βουτιά, πιθανώς αφού χτυπήθηκε από ισχυρό καθοδικό ρεύμα αέρα χτυπώντας τη νότια πλαγιά της κορυφογραμμής περίπου στις 20:45. Περαιτέρω πληροφορίες ήταν αδύνατον να συλλεχθούν αφού το DC-6B δεν διέθετε μαύρο κουτί (μέχρι τότε δεν ήταν απαραίτητο στα αεροσκάφη). Η συγκεκριμένη τραγωδία παραμένει μέχρι και σήμερα η πιο πολύνεκρη στα χρονικά της Ολυμπιακής αεροπορίας.

4. NAMC YS-11A της Ολυμπιακής Αεροπορίας

Οκτώβριος του 1972. Το μοναδικό ατύχημα της Ολυμπιακής Αεροπορίας που είχε επιζώντες εκτελούσε τη διαδρομή Κέρκυρα-Αθήνα. Στην προσπάθεια του σκάφους να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο των Αθηνών εν μέσω νυχτερινής καταιγίδας και ενώ βρισκόταν εκτός διαδρόμου καταλήγει προσθαλασσωμένο και λίγο αργότερα βυθισμένο. Από τους 53 επιβαίνοντες, οι 16 καταφέρνουν να κολυμπήσουν μέχρι την ακτή και να σωθούν, ανάμεσα τους και ο κυβερνήτης. Φήμες έλεγαν ότι ο πιλότος μπέρδεψε τα φώτα της παραλιακής με αυτά του αεροδρομίου κάτι που τελικά δεν αποδείχτηκε από τα στοιχεία. Ωστόσο ούτε σε μηχανική βλάβη οφειλόταν η πτώση καθώς κάτι τέτοιο δεν φάνηκε στο πόρισμα για τα αίτια της πτώσης. Στις 22/6/1974 εκδόθηκε, μετά από πολλούς ελέγχους, εργαστηριακές δοκιμές ακόμη και δοκιμαστικές πτήσεις, το πόρισμα της 9-μελούς επιτροπής διερεύνησης κατά το οποίο αναφέρει ως πιθανό αίτιο την κάθοδο του αεροσκάφους κάτω από τα ελάχιστα επιτρεπόμενα όρια. Ποτέ όμως δεν μάθαμε τι ακριβώς ήταν εκείνο που προκάλεσε την κάθοδο αυτή. Το δικαστήριο αθώωσε τον κυβερνήτη του αεροπλάνου με αποτέλεσμα να έχουμε ίσως την μοναδική περίπτωση αεροπορικού δυστυχήματος όπου ούτε το αεροπλάνο παρουσίασε κάποιο σφάλμα ούτε ο πιλότος κατηγορήθηκε για ανθρώπινο λάθος.

5. NAMC YS-11A Ολυμπιακής αεροπορίας

Νοέμβριος του 1976. Αεροσκάφος της Ολυμπιακής που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα-Λάρισα-Κοζάνη, συντρίβεται στα Σέρβια του νομού Κοζάνης. Λίγο πριν τη συντριβή είχε προηγηθεί η προσέγγιση στο αεροδρόμιο της Λάρισας όπου η προσγείωση όμως ήταν αδύνατη λόγω της κακοκαιρίας. Η πυκνή ομίχλη αναγκάζει το δικινητήριο αεροσκάφος να αλλάξει πορεία προσπαθώντας να βρει διέξοδο τελικά όμως προσκρούει στο όρος Μεταξά το οποίο δεν μπόρεσε να προσπεράσει. 46 επιβάτες και 4 μέλη του πληρώματος χάνουν τη ζωή τους αν και σχεδόν αμέσως έσπευσαν οι κάτοικοι των γύρω περιοχών για τυχόν εύρεση επιζώντων.

6. Shorts SD 330 της Ολυμπιακής Αεροπλοΐας

Aύγουστος του 1989. Αεροσκάφος που εκτελούσε τη διαδρομή Θεσσαλονίκη-Σάμος-Κώς προσέκρουσε στο βουνό Κέρκης της Σάμου οδηγώντας στο θάνατο τους 31 επιβαίνοντες και τα 3 άτομα του πληρώματος του. Αξίζει να αναφερθεί ότι, είκοσι λεπτά πριν την προγραμματισμένη προσγείωση του, το αεροσκάφος εξέπεμψε το τελευταίο σήμα του από σημείο ΒΔ του αεροδρομίου της Σάμου και σε ύψος 3000 ποδιών. Το σχέδιο πτήσης όμως προέβλεπε άνοδο στα 6.000 πόδια. Τα συντρίμμια του αεροπλάνου βρέθηκαν διασκορπισμένα στα 1370 μέτρα ύψος, τη στιγμή που ο Κέρκης έχει ύψος 1420 μέτρα. Άρα; Οι άνθρωποι αυτοί για πενήντα μέτρα ύψος ίσως να είχαν σωθεί. Τι έφταιξε όμως γι’ αυτό το δυστύχημα;

Σύμφωνα με συναδέλφους του πιλότου, ο ίδιος ήταν εμπειρότατος στη δουλειά του. Οι ειδικοί θωρούν ως πιθανότερη αιτία του δυστυχήματος κάποια ξαφνική βλάβη η οποία οδήγησε σχεδόν ακαριαία στην συντριβή αν και ο πιλότος πρόλαβε δευτερόλεπτα πριν τη συντριβή να στείλει ένα σήμα κινδύνου το οποίο έπιασε ένας γαλλικός δορυφόρος. Σημαντικό παράγοντα για τη συντριβή έπαιξε και η πυκνή ομίχλη στην περιοχή η οποία κάλυψε ολόκληρο το βουνό κάνοντας το ορατό μόλις την τελευταία στιγμή.

Το «μαύρο κουτί» του αεροσκάφους, δυστυχώς, δεν κατάφερε να ρίξει περισσότερο φως στο δυστύχημα καθώς το μόνο που είχε καταγράψει είναι τα 30 τελευταία λεπτά των συνομιλιών στο κόκπιτ. Όπως είναι κατανοητό, τα πτώματα των επιβατών ήταν αδύνατο να αναγνωριστούν (πέρα από τρία) καθώς η πρόσκρουση τα διαμέλισε και σε μερικές περιπτώσεις τα απανθράκωσε.

7. Yakovlev Yak-42 και C130

Δεκέμβριος του 1997. Αεροσκάφος ουκρανικής αεροπορικής εταιρίας αναχωρεί από το Κίεβο με προορισμό τη Θεσσαλονίκη. Ενώ το αεροπλάνο είχε μπει σε διαδικασία προσέγγισης, χάνεται το ίχνος του από τα ραντάρ όπως και η επικοινωνία. Το αεροσκάφος Γιάκοβλεφ συντρίβεται στα Πιέρια όρη παρασύροντας μαζί του 70 ανθρώπους, ανάμεσα στους οποίους 34 ελληνικής καταγωγής . Οι ακραίες καιρικές συνθήκες εμποδίζουν την κινητοποίηση για την ανεύρεση του αεροσκάφους με αποτέλεσμα πολλοί συγγενείς των επιβατών αλλά και εθελοντές να προσπαθούν να βρουν μόνοι τους κάποιο ίχνος του. Μια ώρα προτού βρεθούν τα συντρίμμια του Γιάκοβλεφ ένα C-130 (με πέντε άτομα πλήρωμα) της πολεμικής αεροπορίας, η οποία συνεισφέρει κι αυτή στην αναζήτηση, πέφτει στην γύρω περιοχή.

Η δική για το αεροπορικό δυστύχημα γίνεται οκτώ χρόνια μετά κατά την οποία δύο ελεγκτές του αεροδρομίου Μακεδονία τιμωρούνται από τα δικαστήρια για την παράλειψη να αντιληφθούν εγκαίρως το πρόβλημα και να ζητήσουν τη συνδρομή του ραντάρ της Πολεμικής Αεροπορίας. Αυτό που αποδείχτηκε ήταν ότι οι κυβερνήτες του αεροπλάνου βρίσκονταν σε σύγχυση, είχαν χαθεί και ζήτησαν την συνδρομή ραντάρ προσέγγισης το οποίο το αεροδρόμιο Μακεδονία δεν διέθετε. Έτσι μετά από 18 λεπτά άσκοπων κύκλων έπεσαν στα Πιέρια όρη.

8. Πτήση 522 (HCY 522) των Κυπριακών αερογραμμών Helios Airways

14 Αυγούστου 2005. Το Boeing 737 των Κυπριακών αερογραμμών Helios Airways συντρίβεται στο Γραμματικό προκαλώντας την χειρότερη αεροπορική τραγωδία σε ελληνικό έδαφος. Το αεροπλάνο εκτελούσε τη διαδρομή Λάρνακα-Πράγα με ενδιάμεση στάση στην Αθήνα. Όταν χάθηκε η επαφή με τον πύργο ελέγχου, δύο F-16 απογειώθηκαν για να εντοπίσουν το αεροπλάνο. Αυτό που είδαν οι πιλότοι των μαχητικών, ήταν τους επιβάτες να φορούν τις μάσκες οξυγόνου τους και έναν επιβάτη να προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο του αεροπλάνου κάτι που αρχικά είχε οδηγήσει στο σενάριο της αεροπειρατείας.

Αν ίσχυε το σενάριο αυτό, τότε τα F-16 όφειλαν να καταρρίψουν το αεροσκάφος φοβούμενοι ότι θα έπεφτε σε κατοικημένη περιοχή της Αθήνας. Τελικά το αεροπλάνο άλλαξε πορεία και πολύ σύντομα αφού του τελείωσαν τα καύσιμα, συνετρίβη στο Γραμματικό. Όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, αυτός που προσπαθούσε απεγνωσμένα να πάρει τον έλεγχο του Boeing ήταν ένας αεροσυνοδός που είχε πτυχίο πιλότου και ο λόγος που το έκανε ήταν επειδή συγκυβερνήτης και κυβερνήτης ήταν αναίσθητοι λόγω της απότομης αποσυμπίεσης στο εσωτερικό του αεροσκάφους.

Το μαύρο κουτί έδειξε ότι υπήρξε απότομη αποσυμπίεση του εσωτερικού του αεροσκάφους, καθώς ανάμεσα στα πτώματα των επιβατών υπήρχαν πολλά που φορούσαν μάσκες οξυγόνου και μάλιστα ότι υπήρχε και ιστορικό παρόμοιων προβλημάτων. Ουσιαστικά κανένας απ’ αυτούς που ήταν στις αρμοδιότητες τους δεν παρατήρησαν ότι ο διακόπτης της συμπίεσης των θαλάμων του αεροπλάνου ήταν στη θέση Manual. Από εκεί ξεκίνησε το όλο πρόβλημα. Τελικό αίτιο της πτώσης, ως απόρροια των προηγουμένων, ήταν η διακοπή της λειτουργίας των κινητήρων λόγω έλλειψης καυσίμων με αποτέλεσμα την συντριβή του αεροσκάφους στο Γραμματικό. Μετά την ιατροδικαστική εξέταση, αποδείχθηκε ότι τα θύματα ήταν όλα ζωντανά μέχρι την πρόσκρουση αλλά το πιθανότερο είναι κάποιοι να ήταν σε κατάσταση υποξίας, λόγω της έλλειψης οξυγόνου και να μην είχαν τις αισθήσεις τους.