Τι θέματα υγείας μπορεί να προκαλούν τρέμουλο σε χέρια και πόδια στην Α.Μέρκελ

Η Άνγκελα Μέρκελ «είναι καλά» λέει εκπρόσωπός της, αλλά δεν κατάφερε να καθησυχάσει τους φόβους για την υγεία της.

Αλλά τι μπορεί να προκαλέσει τρέμουλο σε κάποιον άνθρωπο; Ποια προβλήματα υγείας ίσως να κρύβονται πίσω από το τρέμουλο της Άνγκελα Μέρκελ;

Τι είναι το τρέμουλο (ή τρόμος);

Είναι μια ακούσια, ρυθμική συστολή μυών που οδηγεί σε ταρακούνημα σε ένα ή περισσότερα μέρη του σώματος. Πρόκειται για μια κοινή κινητική διαταραχή που επηρεάζει περισσότερο τα χέρια, αλλά μπορεί επίσης να εμφανιστεί στο κεφάλι, τον κορμό και τα πόδια. Ο τρόμος μπορεί να είναι διακοπτόμενος (εμφανίζεται σε ξεχωριστές χρονικές περιόδους, με διαλείμματα) ή σταθερός. Μπορεί να εμφανιστεί σποραδικά (από μόνος του) ή να συμβεί ως αποτέλεσμα άλλης διαταραχής.

Ο τρόμος είναι συνηθέστερος μεταξύ των μεσήλικων και των ηλικιωμένων, αν και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Η διαταραχή γενικά επηρεάζει τους άνδρες και τις γυναίκες εξίσου.

Ο τρόμος δεν απειλεί τη ζωή. Εντούτοις, μπορεί να είναι ενοχλητικός, καθιστώντας δύσκολη ή και αδύνατη την εκτέλεση εργασιών και καθημερινών καθηκόντων.

Γενικά, ο τρόμος προκαλείται από πρόβλημα στα βαθιά μέρη του εγκεφάλου που ελέγχουν τις κινήσεις. Οι περισσότεροι τύποι τρόμου δεν έχουν καμία γνωστή αιτία, αν και υπάρχουν κάποιες μορφές που φαίνονται να κληρονομούνται και να “τρέχουν” σε οικογένειες.

Ο τρόμος μπορεί να εμφανιστεί μόνος του ή να είναι ένα σύμπτωμα που σχετίζεται με μια σειρά νευρολογικών διαταραχών, όπως:

• πολλαπλή σκλήρυνση
• εγκεφαλικό επεισόδιο
• εγκεφαλικό τραύμα
• νευροεκφυλιστικές ασθένειες που επηρεάζουν μέρη του εγκεφάλου (π.χ., νόσος Parkinson)

Ορισμένες άλλες γνωστές αιτίες μπορεί να περιλαμβάνουν:

• χρήση ορισμένων φαρμάκων (ειδικά φάρμακα για το άσθμα, αμφεταμίνες, καφεΐνη, κορτικοστεροειδή και φάρμακα που χρησιμοποιούνται για ορισμένες ψυχιατρικές και νευρολογικές διαταραχές)
• αλκοολισμός ή συμπτώματα αποτοξίνωσης από αυτόν
• δηλητηρίαση από υδράργυρο
• υπερδραστήριος θυρεοειδής αδένας
• ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια
• άγχος ή κρίση πανικού

Τα συμπτώματα του τρόμου μπορεί να περιλαμβάνουν:

• ρυθμικό ταρακούνημα στα χέρια, το κεφάλι, τα πόδια ή τον κορμό
• τρεμάμενη φωνή
• δυσκολία γραφής
• πρόβλημα συγκράτησης και ελέγχου αντικειμένων, όπως ένα κουτάλι

Κάποιο τρέμουλο μπορεί να προκληθεί ή να επιδεινωθεί σε περιόδους άγχους ή έντονης συναισθηματικής πίεσης, όταν ένα άτομο είναι σωματικά εξαντλημένο ή βρίσκεται σε ορισμένες στάσεις σώματος ή κάνει κάποιες κινήσεις.

Σε ποιες κατηγορίες ταξινομείται ο τρόμος;

Μπορεί να ταξινομηθεί σε δύο κύριες κατηγορίες:

Τρόμος σε κατάσταση ηρεμίας: Συμβαίνει όταν ο μυς χαλαρώνει, όπως όταν τα χέρια στηρίζονται στην μέση/γοφούς. Με αυτήν τη διαταραχή, τα χέρια, ή τα πόδια ενός ατόμου μπορεί να τρέμουν ακόμα και όταν είναι σε κατάσταση ηρεμίας (σ.σ. όπως έχει φανεί να συμβαίνει στην Άνγκελα Μέρκελ μπροστά στις κάμερες τουλάχιστον). Συχνά, ο τρόμος επηρεάζει μόνο το χέρι ή τα δάχτυλα. Αυτός ο τύπος τρόμου εμφανίζεται συχνά σε άτομα με νόσο του Πάρκινσον.
Τρόμος σε κατάσταση δράσης/κίνησης: Συμβαίνει με την εθελοντική κίνηση ενός μυός. Οι περισσότεροι τύποι τρόμου θεωρούνται ως τέτοιου τύπου. Υπάρχουν αρκετές υπο-ταξινομήσεις σε αυτή την περίπτωση, πολλές από τις οποίες επικαλύπτονται:

• Τρόμος λόγω στάσης σώματος: Συμβαίνει όταν ένα άτομο διατηρεί μια θέση “ενάντια στη βαρύτητα”, όπως όταν κρατάει τα χέρια του σε έκταση.
• Κινητικός τρόμος: Συνδέεται με οποιαδήποτε εθελοντική κίνηση, όπως η κίνηση των καρπών πάνω και κάτω ή το κλείσιμο και το άνοιγμα των ματιών.
• Τρόμος πρόθεσης: Συμβαίνει κατά την σκόπιμη κίνηση προς έναν στόχο, όπως η ανύψωση ενός δακτύλου για να αγγίξει τη μύτη. Συνήθως ο τρόμος θα επιδεινωθεί καθώς ένα άτομο πλησιάζει περισσότερο τον “στόχο” του.
• Τρόμος σε συγκεκριμένες δράσεις/πράξεις: Εμφανίζεται μόνο όταν ο ασθενής εκτελεί κινήσεις με λεπτεπίλεπτη δυσκολία/δεξιοτεχνία, όπως η γραφή και η ομιλία.
• Ισομετρικός τρόμος: Εμφανίζεται κατά τη διάρκεια μιας εθελοντικής συστολής των μυών που δεν συνοδεύεται από οποιαδήποτε κίνηση, όπως το να κρατάει ο ασθενής ένα βαρύ βιβλίο ή άλλο βαρύ αντικείμενο στην ίδια θέση.

Ο τρόμος συνήθως ταξινομείται από την εμφάνιση και την αιτία ή την προέλευσή του. Υπάρχουν περισσότεροι από 20 τύποι τρόμου. Μερικές από τις πιο κοινές μορφές τρόμου είναι οι εξής:

Βασικός τρόμος

Ο βασικός τρόμος είναι μία από τις πιο κοινές διαταραχές της κινητικότητας. Η ακριβής αιτία του είναι άγνωστη. Για μερικούς ανθρώπους αυτός ο τρόμος είναι ήπιος και παραμένει σταθερός για πολλά χρόνια. Ο τρόμος συνήθως εμφανίζεται και στις δύο πλευρές του σώματος, αλλά συχνά παρατηρείται περισσότερο στο κυρίαρχο χέρι γιατί είναι ένας τρόμος δράσης.

Το κύριο χαρακτηριστικό του βασικού τρόμου είναι ο τρόμος και στα δύο χέρια και στους βραχίονες, ο οποίος είναι παρών τόσο κατά τη διάρκεια της δράσης όσο και όταν παραμένει σταθερός ο ασθενής. Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν τρόμο κεφαλής (π.χ. κίνηση του κεφαλιού σαν να “λέει” ο ασθενής «ναι» ή «όχι») και τρεμάμενη εκφορά λόγου σε κάποιες περιπτώσεις.

Η αυξημένη συγκίνηση, το άγχος, ο πυρετός, η σωματική εξάντληση ή το χαμηλό σάκχαρο στο αίμα μπορεί να προκαλέσουν τρόμο ή/και να αυξήσουν τη σοβαρότητά του. Αν και ο τρόμος μπορεί να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε ηλικία, εμφανίζεται συχνά για πρώτη φορά κατά την εφηβεία ή στη μέση ηλικία (ηλικίας 40 έως 50 ετών).

Περίπου το 50% των περιπτώσεων βασικού τρόμου πιστεύεται ότι προκαλείται από έναν γενετικό παράγοντα κινδύνου (που αναφέρεται ως οικογενειακός τρόμος). Τα παιδιά ενός γονέα που έχει τρόμο έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να κληρονομήσουν την πάθηση. Οι οικογενειακές μορφές βασικού τρόμου εμφανίζονται συχνά νωρίς στη ζωή του ατόμου.

Δυστονικός τρόμος

Ο δυστονικός τρόμος εμφανίζεται σε άτομα που επηρεάζονται από δυστονία (μια κινητική διαταραχή όπου λανθασμένα μηνύματα από τον εγκέφαλο προκαλούν υπερκινητικότητα των μυών). Ο δυστονικός τρόμος εμφανίζεται συνήθως σε νέους ή μεσήλικες ενήλικες και μπορεί να επηρεάσει κάθε μυ του σώματος.

Αν και ορισμένα από τα συμπτώματα είναι παρόμοια, ο δυστονικός τρόμος διαφέρει από τον βασικό τρόμο ως εξής:

• συσχετίζεται με ανώμαλες στάσεις του σώματος λόγω ισχυρών μυϊκών σπασμών ή κράμπες
• μπορεί να επηρεάσει τα ίδια μέρη του σώματος με τον βασικό τρόμο, αλλά επίσης το κεφάλι, χωρίς άλλη κίνηση στα χέρια
• μπορεί επίσης να μιμείται τρόμο σε κατάσταση ηρεμίας, όπως αυτός που παρατηρείται στη νόσο του Πάρκινσον

Επίσης, η σοβαρότητα του δυστονικού τρόμου μπορεί να μειωθεί με το άγγιγμα του τμήματος του σώματος ή του μυός που έχει προσβληθεί, και οι κινήσεις είναι πιο “απότομες” ή ακανόνιστες, αντί για ρυθμικές.

Παρεγκεφαλιδικός τρόμος

Ο παρεγκεφαλιδικός τρόμος είναι συνήθως ένας αργός, εύκολα ορατός τρόμος των άκρων (π.χ. βραχίονας, πόδι) που συμβαίνει στο τέλος μιας σκόπιμης κίνησης, όπως η προσπάθεια να πατηθεί ένα κουμπί. Προκαλείται από βλάβη της παρεγκεφαλίδας και των οδών της προς άλλες περιοχές του εγκεφάλου που προκύπτουν από εγκεφαλικό επεισόδιο ή όγκο στον εγκέφαλο. Η βλάβη μπορεί επίσης να προκληθεί από ασθένειες όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας ή μια κληρονομική εκφυλιστική διαταραχή όπως η αταξία (όπου οι άνθρωποι χάνουν τον έλεγχο των μυών στους βραχίονες και τα πόδια) και το σύνδρομο Fragile X (μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μια σειρά διανοητικών και αναπτυξιακών προβλημάτων). Μπορεί επίσης να προκύψει από χρόνιες βλάβες στην παρεγκεφαλίδα λόγω του αλκοολισμού.

Ψυχογενής τρόμος

Ο ψυχογενής τρόμος (που ονομάζεται επίσης λειτουργικός τρόμος) μπορεί να εμφανιστεί ως οποιαδήποτε μορφή τρόμου. Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν, αλλά συχνά ξεκινούν απότομα και μπορεί να επηρεάσουν όλα τα μέρη του σώματος. Ο τρόμος αυξάνεται σε περιόδους στρες και μειώνεται ή εξαφανίζεται όταν αποσπάται η προσοχή. Πολλά άτομα με ψυχογενή τρόμο έχουν υποκείμενη ψυχιατρική διαταραχή όπως κατάθλιψη ή διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD).

Φυσιολογικός τρόμος

Ο φυσιολογικός τρόμος μπορεί να εμφανιστεί σε γενικώς υγιή άτομα. Είναι σπάνια ορατός στο μάτι και συνήθως περιλαμβάνει μια λεπτεπίλεπτη κίνηση τόσο των χεριών όσο και των δακτύλων. Δεν θεωρείται ασθένεια, αλλά είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο, αποτέλεσμα φυσικών ιδιοτήτων του σώματος (για παράδειγμα, ρυθμικές δραστηριότητες όπως η καρδιακή συχνότητα και η ενεργοποίηση των μυών).

Ενισχυμένος φυσιολογικός τρόμος

Ο ενισχυμένος φυσιολογικός τρόμος είναι μια πιο εμφανής περίπτωση φυσιολογικού τρόμου που μπορεί εύκολα να παρατηρηθεί. Γενικά δεν προκαλείται από νευρολογική ασθένεια αλλά από αντίδραση σε ορισμένα φάρμακα, το αλκοόλ ή σε ιατρικές καταστάσεις που περιλαμβάνουν υπερδραστήριο θυρεοειδή αδένα και υπογλυκαιμία. Είναι συνήθως αναστρέψιμος μόλις διορθωθεί η υποκείμενη αιτία.

Παρκινσονικός τρόμος

Ο παρκινσονικός τρόμος είναι ένα σύνηθες σύμπτωμα της νόσου του Parkinson, αν και δεν εκδηλώνεται από όλα τα άτομα με Πάρκινσον. Γενικά, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν τρέμουλο σε ένα ή και στα δύο χέρια σε κατάσταση ηρεμίας. Μπορεί επίσης να επηρεάσει το πηγούνι, τα χείλη, το πρόσωπο και τα πόδια. Ο τρόμος μπορεί αρχικά να εμφανίζεται μόνο σε ένα άκρο ή σε μία μόνο πλευρά του σώματος. Καθώς η ασθένεια εξελίσσεται, μπορεί να εξαπλωθεί και στις δύο πλευρές του σώματος. Ο τρόμος συχνά επιδεινώνεται από το άγχος ή τα έντονα συναισθήματα. Περισσότερο από το 25% των ατόμων με νόσο του Πάρκινσον έχουν επίσης τρόμο δράσης.

Ορθοστατικός τρόμος

Ο ορθοστατικός τρόμος είναι μια σπάνια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ταχείες συσπάσεις των μυών στα πόδια που εμφανίζονται όταν ο ασθενής στέκεται (σ.σ. όπως είδαμε στην τελευταία δημόσια εμφάνιση της Άνγκελ Μέρκελ). Οι άνθρωποι εμφανίζουν συνήθως συναισθήματα αστάθειας ή ανισορροπίας, προκαλώντας τους αμέσως να καθίσουν ή να περπατήσουν. Επειδή ο τρόμος έχει τόσο υψηλή συχνότητα (πολύ γρήγορο ταρακούνημα) μπορεί να μην είναι ορατός με γυμνό μάτι αλλά μπορεί να γίνει αισθητός αγγίζοντας τους μηρούς ή μπορεί να ανιχνευθεί από έναν γιατρό που εξετάζει τους μύες με ένα στηθοσκόπιο. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο τρόμος μπορεί να γίνει πιο έντονος με την πάροδο του χρόνου. Η αιτία ορθοστατικού τρόμου είναι άγνωστη.

Ποια είναι η πρόγνωση;

Ο τρόμος δεν θεωρείται ως απειλητική για τη ζωή κατάσταση. Αν και πολλές περιπτώσεις τρόμου είναι ήπιες, ο τρόμος μπορεί να είναι πολύ ενοχλητικός για τους ασθενείς. Μπορεί να είναι δύσκολο για τα άτομα με τρόμο να εκτελούν καθημερινές καθημερινές δραστηριότητες, όπως εργασία, μπάνιο, ντύσιμο και φαγητό. Ο τρόμος μπορεί επίσης να προκαλέσει «κοινωνική αναπηρία». Οι ασθενείς μπορεί να περιορίσουν τη σωματική τους δραστηριότητα, τα ταξίδια και τις κοινωνικές τους υποχρεώσεις για να αποφύγουν την αμηχανία ή άλλες συνέπειες.

Τα συμπτώματα του βασικού τρόμου συνήθως επιδεινώνονται με την ηλικία. Επιπλέον, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι τα άτομα με βασικό τρόμο είναι πιο πιθανό από τον μέσο όρο να αναπτύξουν άλλες νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως η νόσος του Parkinson ή η νόσος του Alzheimer, ειδικά σε άτομα των οποίων ο τρόμος αρχικά εμφανίζεται μετά την ηλικία των 65 ετών.

Σε αντίθεση με τον βασικό τρόμο, τα συμπτώματα του φυσιολογικού και του προκαλούμενου από φάρμακα τρόμου δεν επιδεινώνονται γενικά με την πάροδο του χρόνου και συχνά μπορούν να βελτιωθούν ή να εξαλειφθούν μόλις θεραπευτούν οι υποκείμενες αιτίες.