Διαταραχή σωματικής δυσμορφίας: Οι αιτίες και τα συμπτώματα – Πώς αντιμετωπίζεται

Η διαταραχή σωματικής δυσμορφίας (BDD), θα πρέπει να γίνει γνωστό πώς είναι μια κατάσταση ψυχικής υγείας όπου οι ασθενείς έχουν εμμονή με τα αντιληπτά ελαττώματα στην εμφάνισή τους.

Αυτά τα ελαττώματα είναι συχνά ασήμαντα ή αόρατα στους άλλους, ωστόσο προκαλούν σημαντική αγωνία και επηρεάζουν την καθημερινή ζωή των ίδιων των ασθενών.

Τι είναι η διαταραχή σωματικής δυσμορφίας

Η διαταραχή σωματικής δυσμορφίας είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από:

• Έντονη εστίαση σε ένα ή περισσότερα αντιληπτά ελαττώματα στη φυσική εμφάνιση.
• Επαναλαμβανόμενες ενέργειες για την αντιμετώπιση ή την απόκρυψη του ελαττώματος, όπως ο διαρκής έλεγχος στον καθρέφτη, η υπερβολική περιποίηση και η αναζήτηση καλλυντικών επεμβάσεων.

Η BDD είναι κάτι περισσότερο από απλή δυσαρέσκεια με την εμφάνιση: είναι μια εξουθενωτική κατάσταση που παρεμβαίνει στην καθημερινή λειτουργία του ατόμου.

Συμπτώματα διαταραχής σωματικής δυσμορφίας

Τα συμπτώματα της BDD μπορεί να ποικίλλουν, αλλά συνήθως περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

1. Συναισθηματικά και ψυχολογικά συμπτώματα

Έντονη ενασχόληση με την αυτοεικόνα: Συνεχείς σκέψεις σχετικά με τα αντιληπτά σωματικά ελαττώματα.

Άγχος ή κατάθλιψη: Αισθήματα αναξιότητας ή απελπισίας λόγω ανησυχιών για την εμφάνιση.

Διαστρεβλωμένη εικόνα του εαυτού: Οι ασθενείς βλέπουν τον εαυτό τους διαφορετικά από το πώς τους βλέπουν οι άλλοι (σε εξωτερική εμφάνιση πάντα).

2. Συμπτώματα συμπεριφοράς

Υπερβολική περιποίηση: Το άτομο ξοδεύει πολλές ώρες για μαλλιά, μακιγιάζ ή άλλες δραστηριότητες περιποίησης.

Εμμονή ή πλήρης αποφυγή καθρέφτη: Το άτομο εξετάζει με εμμονή τα αντιληπτά ελαττώματά του στον καθρέφτη ή αποφεύγει πλήρως να κοιτάζεται σε καθρέφτες.

Αναζήτηση επιβεβαίωσης: Το άτομο αποζητά από άλλους επικύρωση σχετικά με την εμφάνισή του.

Αισθητικές επεμβάσεις: Επανειλημμένες επεμβάσεις ή θεραπείες που σπάνια ικανοποιούν.

3. Κοινωνικές και λειτουργικές επιπτώσεις

Αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων: Παράλειψη εργασίας, σχολείου ή κοινωνικών εκδηλώσεων για να κρύψει τις αντιληπτές ατέλειες.

Δυσκολία στη διατήρηση των σχέσεων: Οι ανησυχίες σχετικά με την εμφάνιση μπορεί να στρεσάρουν τις προσωπικές σχέσεις.

Χαμηλή αυτοεκτίμηση: Επίμονα αισθήματα ανεπάρκειας λόγω εμφάνισης.

Συνήθεις αντιληπτές ανησυχίες στα άτομα με διαταραχή σωματικής δυσμορφίας

Τα άτομα με BDD εστιάζουν συνήθως σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος, όπως:

• Δέρμα: Σημάδια ακμής, ρυτίδες ή τόνος επιδερμίδας.
• Μαλλιά/τρίχες: Αραίωση στο τριχωτό της κεφαλής και υπερβολική τριχοφυία στο σώμα.
• Μύτη: Μέγεθος, σχήμα ή ασυμμετρία.
• Σχήμα σώματος: Ανησυχίες για το βάρος ή τον μυϊκό τόνο.

Αυτές οι ανησυχίες μπορεί να μετατοπιστούν με την πάροδο του χρόνου ή να επεκταθούν σε πολλές περιοχές του σώματος.

Αιτίες διαταραχής σωματικής δυσμορφίας

Οι ακριβείς αιτίες της BDD δεν είναι πλήρως κατανοητές, αλλά διάφοροι παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν, όπως:

1. Βιολογικοί παράγοντες

Ανωμαλίες του εγκεφάλου: Διαφορές στη δομή ή την λειτουργία του εγκεφάλου, που σχετίζονται με την επεξεργασία της εικόνας του σώματος.

Γενετική: Ένα οικογενειακό ιστορικό BDD ή άλλων διαταραχών ψυχικής υγείας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο.

2. Ψυχολογικοί παράγοντες

Χαμηλή αυτοεκτίμηση: Πρώιμες εμπειρίες κριτικής ή εκφοβισμού σχετικά με την εμφάνιση.

Τελειομανία: Μη ρεαλιστικά πρότυπα εμφάνισης ή επιτυχίας.

3. Περιβαλλοντικοί παράγοντες

Πολιτιστικές επιρροές και ΜΜΕ: Η πίεση της κοινωνίας για “συμμόρφωση” με εξιδανικευμένα (και κατά κανόνα μη ρεαλιστικά) πρότυπα ομορφιάς.

Τραύμα: Προηγούμενες εμπειρίες κατάχρησης ή παραμέλησης μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη BDD.

Αντιμετώπιση της διαταραχής σωματικής δυσμορφίας

Η διαχείριση της BDD συχνά συνδυάζει ψυχοθεραπεία και, σε ορισμένες περιπτώσεις, φαρμακευτική αγωγή:

• Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT): Βοηθά στον εντοπισμό και την πρόκληση παραμορφωμένων σκέψεων για την αυτοεικόνα. Διδάσκει υγιείς μηχανισμούς αντιμετώπισης και μειώνει τις ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές.
• Φάρμακα: Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) συχνά συνταγογραφούνται για τη διαχείριση των ιδεοληπτικών σκέψεων και του άγχους.
• Αλλαγές στον τρόπο ζωής: Πρακτικές όπως ο διαλογισμός και η γιόγκα μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση του άγχους.
• Δίκτυα υποστήριξης: Η συνεργασία με ομάδες υποστήριξης ή αγαπημένα πρόσωπα μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση.

Πότε να αναζητήσετε βοήθεια

Εάν ανησυχίες που σχετίζονται με την εμφάνιση παρεμβαίνουν σημαντικά στην καθημερινή ζωή ή προκαλούν συναισθηματική δυσφορία, η επαγγελματική βοήθεια είναι απαραίτητη.

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα και να βοηθήσει τους ασθενείς να ανακτήσουν τον έλεγχο της ζωής τους.

Σύνοψη

Η διαταραχή σωματικής δυσμορφίας είναι μια σοβαρή πάθηση που υπερβαίνει τα τυπικά προβλήματα εξωτερικής εμφάνισης, επηρεάζοντας τη συναισθηματική ευεξία, τις σχέσεις και την καθημερινή λειτουργία.

Η κατανόηση των συμπτωμάτων και των αιτιών είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη παρέμβαση και την αποτελεσματική διαχείριση. Με τη σωστή υποστήριξη και θεραπεία, τα άτομα με BDD μπορούν να διάγουν ικανοποιητικές ζωές.