Κερατόκωνος: Tι είναι η πάθηση από την οποία πάσχει η Φαίη Σκορδά; – Τα συμπτώματα και από τι προκαλείται

Η Φαίη Σκορδά το πρωί της Τρίτης (18/11) αποκάλυψε πώς πάσχει από κερατόκωνο μια προοδευτική πάθηση του οφθαλμού, κατά την οποία ο κερατοειδής γίνεται λεπτότερος και σταδιακά διογκώνεται προς τα έξω σε σχήμα κώνου.

Αυτή η ακανόνιστη καμπυλότητα παραμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο το φως εισέρχεται στο μάτι, οδηγώντας σε θολή όραση, αυξημένη ευαισθησία στην αντανάκλαση και, σε προχωρημένα στάδια, σημαντική απώλεια όρασης.

Πώς επηρεάζει ο κερατόκωνος το μάτι;

Ο κερατοειδής είναι υπεύθυνος για μεγάλο μέρος της ικανότητας εστίασης του ματιού. Στον κερατόκωνο, η δομή του κερατοειδούς εξασθενεί, προκαλώντας την λέπτυνση και την προεξοχή του ιστού προς τα εμπρός.

Αυτή η κωνική παραμόρφωση διαταράσσει την ικανότητα του κερατοειδούς να διαθλά το φως με ακρίβεια στον αμφιβληστροειδή.

Καθώς η πάθηση εξελίσσεται, η όραση γίνεται ολοένα και πιο ακανόνιστη, οδηγώντας συχνά σε αστιγματισμό που τα γυαλιά από μόνα τους μπορεί να μην διορθώνουν πλήρως.

Ο κερατόκωνος συνήθως επηρεάζει και τα δύο μάτια, αν και το ένα μάτι μπορεί να εξελιχθεί ταχύτερα ή να επηρεαστεί πιο σοβαρά.

Από τι προκαλείται ο κερατόκωνος;

Η ακριβής αιτία δεν είναι πλήρως κατανοητή, αλλά πιστεύεται ότι ο κερατόκωνος προκύπτει από έναν συνδυασμό γενετικών, βιοχημικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

Τα τρέχοντα στοιχεία υποδηλώνουν:

• Δομική αδυναμία στον κερατοειδή: Οι μειωμένες διασυνδέσεις κολλαγόνου καθιστούν τον ιστό λιγότερο ικανό να διατηρήσει το στρογγυλό του σχήμα.
• Γενετική επιρροή: Το οικογενειακό ιστορικό αυξάνει τον κίνδυνο και ορισμένα γενετικά πρότυπα μπορεί να προδιαθέτουν κάποιο άτομο για την πάθηση.
• Χρόνιο τρίψιμο των ματιών: Συχνά συνδέεται με την εξέλιξη, ειδικά σε άτομα με αλλεργίες ή έκζεμα.
• Υποκείμενες παθήσεις: Αυξημένη συχνότητα εμφάνισης παρατηρείται σε άτομα με άσθμα, ατοπική δερματίτιδα, σύνδρομο Down ή διαταραχές του συνδετικού ιστού.

Η πάθηση συνήθως ξεκινά στα τέλη της εφηβείας ή στην πρώιμη ενήλικη ζωή και εξελίσσεται αργά σε εύρος πολλών ετών.

Ποια είναι τα συμπτώματα του κερατόκωνου;

Τα συμπτώματα τείνουν να αναπτύσσονται σταδιακά και μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Θολή ή παραμορφωμένη όραση
• Αυξημένη ευαισθησία στο φως και την αντανάκλαση
• Συχνές αλλαγές στις συνταγές γυαλιών
• Δυσκολία στην όραση τη νύχτα
• Φωτοστέφανα ή είδωλα γύρω από τα φώτα
• Ερεθισμό των ματιών ή πονοκεφάλους λόγω καταπόνησης των ματιών

Καθώς ο κερατοειδής γίνεται πιο ακανόνιστος, τα τυπικά γυαλιά συχνά δεν παρέχουν επαρκή διαύγεια και η όραση μπορεί να παρουσιάζει διακυμάνσεις από μέρα σε μέρα.

Πώς διαγιγνώσκεται ο κερατόκωνος;

Η διάγνωση συνήθως περιλαμβάνει έναν συνδυασμό οφθαλμολογικών και απεικονιστικών εξετάσεων:

• Διάθλαση: Βοηθά στον προσδιορισμό του βαθμού του ανώμαλου αστιγματισμού.
• Εξέταση με λυχνία: Επιτρέπει στον κλινικό ιατρό να εξετάσει τον κερατοειδή για λέπτυνση ή ουλές.
• Τοπογραφία κερατοειδούς: Δημιουργεί έναν λεπτομερή χάρτη της καμπυλότητας του κερατοειδούς και θεωρείται το πιο ευαίσθητο εργαλείο για έγκαιρη ανίχνευση.
• Παχυμετρία: Μετρά το πάχος του κερατοειδούς, το οποίο είναι κρίσιμο για την παρακολούθηση της εξέλιξης.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική, επειδή η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να επιβραδύνει ή να σταματήσει την εξέλιξη.

Ποια είναι τα στάδια του κερατόκωνου;

Ο κερατόκωνος εξελίσσεται στο πλαίσιο ενός φάσματος:

• Πρώιμο στάδιο: Ήπια θόλωση, ελαφρύς αστιγματισμός, η όραση συνήθως διορθώνεται με γυαλιά.
• Ενδιάμεσο στάδιο: Αυξανόμενος ανώμαλος αστιγματισμός. Συχνά απαιτούνται άκαμπτοι φακοί επαφής για καθαρότερη όραση.
• Προχωρημένο στάδιο: Σημαντική λέπτυνση, απότομη αύξηση και μερικές φορές ουλές κερατοειδούς. Τα γυαλιά καθίστανται αναποτελεσματικά και μπορεί να χρειαστούν εξειδικευμένοι φακοί ή χειρουργική επέμβαση.
• Η εξέλιξη ποικίλλει σημαντικά: Ορισμένοι ασθενείς βιώνουν αργή, σταθερή αλλαγή, ενώ άλλοι βιώνουν μια ταχύτερη πρόοδο της πάθησης.

Πώς αντιμετωπίζεται ο κερατόκωνος;

Γυαλιά και μαλακοί φακοί επαφής (πρώιμα στάδια)

Σε ήπιες περιπτώσεις, τα γυαλιά ή οι μαλακοί φακοί επαφής μπορούν να διορθώσουν επαρκώς την όραση. Ωστόσο, καθώς ο κερατοειδής γίνεται πιο ακανόνιστος, αυτές οι επιλογές συχνά καθίστανται ανεπαρκείς.

Άκαμπτοι διαπερατοί από αέρια (RGP) ή σκληροί φακοί

Αυτοί οι φακοί δημιουργούν μια λεία διαθλαστική επιφάνεια πάνω από τον ακανόνιστο κερατοειδή, βελτιώνοντας εντυπωσιακά την όραση.

• Φακοί RGP: Μικροί, σταθεροί φακοί που ακουμπούν στον κερατοειδή.
• Σκληροί φακοί: Μεγαλύτεροι φακοί που υψώνονται πάνω από τον κερατοειδή και ακουμπούν στον σκληρό χιτώνα, προσφέροντας άνεση και σταθερότητα, ειδικά για προχωρημένες περιπτώσεις.

Διασύνδεση κολλαγόνου κερατοειδούς (CXL)

Η CXL είναι μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία που έχει σχεδιαστεί, για να σταματήσει ή να επιβραδύνει την πρόοδο της πάθησης. Ενισχύει τον κερατοειδή δημιουργώντας νέες διασυνδέσεις κολλαγόνου με σταγόνες ριβοφλαβίνης και υπεριώδη ακτινοβολία.

Η CXL θεωρείται πλέον η τυπική φροντίδα για την ανάσχεση της εξέλιξης, ειδικά σε νεότερους ασθενείς.

Ενδοκερατοειδικά δακτυλιοειδή τμήματα (ICRS)

Μικρά, καμπυλωτά εμφυτεύματα εισάγονται στον κερατοειδή, για να κάνουν επίπεδο το σχήμα του και να βελτιώσουν την όραση. Συχνά χρησιμοποιούνται όταν οι φακοί επαφής δεν είναι ανεκτοί από τον ασθενή.

Μεταμόσχευση κερατοειδούς

Προορίζεται για σοβαρές περιπτώσεις με ουλές ή ακραία λέπτυνση. Οι επιλογές περιλαμβάνουν:

• Διεισδυτική κερατοπλαστική (μεταμόσχευση πλήρους πάχους)
• Βαθιά πρόσθια ελασματοειδής κερατοπλαστική (μεταμόσχευση μερικού πάχους)

Τα μοσχεύματα αποκαθιστούν το σχήμα του κερατοειδούς, αλλά απαιτούν μακροχρόνια ανάρρωση και φροντίδα.

Μπορεί να προληφθεί ο κερατόκωνος;

Δεν μπορεί να προληφθεί πλήρως, αλλά ορισμένες στρατηγικές μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση του κινδύνου ή στην επιβράδυνση της εξέλιξης:

• Αποφύγετε το χρόνιο τρίψιμο των ματιών
• Διαχειριστείτε τις αλλεργίες με την κατάλληλη θεραπεία
• Προγραμματίστε τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις, ειδικά με οικογενειακό ιστορικό
• Ζητήστε άμεσα αξιολόγηση εάν προσέξετε αλλαγές στην όραση

Συχνές Ερωτήσεις

Είναι επώδυνος ο κερατόκωνος;

Συνήθως όχι. Προκαλεί οπτική παραμόρφωση, αλλά ο πόνος εμφανίζεται μόνο εάν αναπτυχθεί ουλή ή ερεθισμός από φακούς επαφής.

Μπορεί ο κερατόκωνος να σταματήσει να εξελίσσεται από μόνος του;

Μερικές φορές σταθεροποιείται φυσικά, αλλά πολλές περιπτώσεις εξελίσσονται χωρίς θεραπεία. Η CXL είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος για την αναστολή της εξέλιξης.

Θα χρειαστώ τελικά μεταμόσχευση κερατοειδούς;

Όχι απαραίτητα. Πολλά άτομα τα καταφέρνουν καλά με σκληρούς φακούς και διασύνδεση, αποφεύγοντας εντελώς την μεταμόσχευση.

Είναι συχνός ο κερατόκωνος;

Είναι πιο συχνός απ’ ό,τι πιστευόταν προηγουμένως και επηρεάζει ανθρώπους παγκοσμίως, συχνά ξεκινώντας από την εφηβεία ή την πρώιμη ενήλικη ζωή.