Μύθοι και αντηλιακά: Τι πραγματικά ισχύει – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Το καλοκαίρι όλοι ανυπομονούν να βουτήξουν στις παραλίες όμως οι βλαβερές υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου μπορούν να μας βλάψουν. Στο διαδίκτυο αμφισβητείται η προστατευτική χρήση του αντηλιακού. Τι ισχύει;

«Τα αντηλιακά περιέχουν καρκινογόνες ουσίες», λέει μια χρήστης του TikTok. Αυτό το θέμα είναι ολοένα και πιο αμφιλεγόμενο, καθώς τα αντηλιακά υποτίθεται ότι μας προστατεύουν από τον καρκίνο του δέρματος.

Η ίδια στη συνέχεια του βίντεο δηλώνει πως τα χημικά αντηλιακά είναι καρκινογόνα και οι άνθρωποι πρέπει να χρησιμοποιούν μόνο τα φυσικά αντηλιακά, τα οποία είναι καλύτερα για την υγεία. Στην συνέχεια δίνει και έναν κωδικό προσφοράς για την αγορά ενός φυσικού αντηλιακού.

Αναπόδεικτο

Η συγκεκριμένη δήλωση δεν μπορεί να τεκμηριωθεί. «Οι αντηλιακές κρέμες γενικά δεν περιέχουν καρκινογόνες ουσίες», εξηγεί η δερματολόγος Ούτα Σλόσμπεργκερ σε συνέντευξη της στην DW. Το ίδιο επιβεβαιώνει και η γιατρός Χόουπ Μίτσελ μιλώντας στην DW. «Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι το αντηλιακό προκαλεί καρκίνο». Ωστόσο γιατί τόσο πολλοί χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ταυτίζονται με αυτόν τον ισχυρισμό;

Η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο τύπων αντηλιακού αφορά τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τις ακτίνες του ηλίου. Τα φυσικά αντηλιακά δημιουργούν ένα φράγμα στο δέρμα που αντανακλά το υπεριώδες φως και έτσι δεν διεισδύει στο δέρμα. Από την άλλη πλευρά, πολλοί άνθρωποι προτιμούν τα χημικά αντηλιακά γιατί είναι σχεδόν αόρατα στο δέρμα. Η χρήση τους όμως πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα γιατί η προστασία τους εξαλείφεται γρήγορα. Περιέχουν χημικές ουσίες αλλά δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη πως τα χημικά αντηλιακά περιέχουν καρκινογόνες ουσίες.

Ωστόσο, ορισμένα αντηλιακά περιέχουν το συνθετικό φίλτρο υπεριωδών ακτίνων οκτοκρυλένιο. Μια μελέτη του 2021 διαπίστωσε ότι το οκτοκρυλένιο μπορεί να αποσυντεθεί σε βενζοφαινόνη με τον καιρό. Η δερματολόγος Σλόσμπεργκερ δηλώνει πως το φίλτρο αυτό μπορεί να βλάψει τα ζώα και είναι «πιθανώς καρκινογόνο» για τον άνθρωπο σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Σε κάθε περίπτωση οι δερματολόγοι συνιστούν να μην χρησιμοποιείτε παλιό χημικό αντηλιακό από προηγούμενο έτος εάν περιέχει οκτοκρυλένιο αλλά να αγοράζετε καινούργιο.

Υπάρχουν πολλές ανησυχίες πως ορισμένες χημικές ουσίες των αντηλιακών μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο αλλά εκτός από το εάν τα αντηλιακά είναι καρκινογόνα ή όχι, δυνητικά επιβλαβή συστατικά έχουν βρεθεί στο επίκεντρο της επιστήμης τα τελευταία χρόνια.

«Το αντηλιακό οδηγεί σε ανεπάρκεια βιταμίνης D», αναφέρουν πολλοί χρήστες στα σόσιαλ μίντια, μεταξύ αυτών και δερματολόγοι όπως η συγκεκριμένη στο TikTok.

Λάθος

Οι ειδικοί κατέληξαν πως το αντηλιακό δεν προκαλεί ανεπάρκεια βιταμίνης D. Μάλιστα το συγκεκριμένο επιστημονικό άρθρο αναφέρει πως: «Κλινικές μελέτες δεν πιστοποίησαν ποτέ ότι η καθημερινή χρήση αντηλιακού οδηγεί σε ανεπάρκεια βιταμίνης D. Μάλιστα, οι επικρατούσες μελέτες δείχνουν ότι όσοι χρησιμοποιούν αντηλιακό καθημερινά μπορούν να διατηρήσουν τα επίπεδα βιταμίνης D». Σύμφωνα με την δερματολόγο Σλόσμπεργκερ δεν είναι δυνατή η ανεπάρκεια βιταμίνης D μέσω της χρήσης αντηλιακού καθώς δεν μπλοκάρει το 100% των ακτινών UVB. Το ποσοστό που καταφέρνει να περάσει είναι αρκετό για να διατηρήσει τα επίπεδα βιταμίνης D.

«Οι έγχρωμοι δεν χρειάζονται αντηλιακό», αναφέρει ένας Influencer με περισσότερους από 2 εκ. ακόλουθους στο TikTok, μαθαίνοντας στο μωρό του πως δεν χρειάζεται να φοράει αντηλιακό.

Λάθος

Η υγιεινή διατροφή δεν μπορεί να αποτρέψει τη βλάβη του δέρματος που προκαλείται από τον ήλιο.

Ο ισχυρισμός αυτός, ο οποίος επανειλημμένα κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι αληθής. Τα άτομα με σκούρο δέρμα όντως μπορούν να παραμείνουν στον ήλιο χωρίς αντηλιακό λίγο περισσότερο και χωρίς να υποστούν τις βλαβερές συνέπειες των ακτίνων του ηλίου επισημαίνει η Σλόσμπεργκερ. Κανείς όμως δεν έχει πλήρη αντηλιακή προστασία. Τα άτομα με αυξημένη μελάγχρωση είναι λιγότερο ευαίσθητα στον ήλιο αλλά σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως του τόνου του δέρματός τους πρέπει να φοράνε αντηλιακό με ελάχιστο δείκτη προστασίας 30.

Μπορεί η βίγκαν διατροφή να προστατεύσει από τον ήλιο;

Αρκετοί TikTokers ισχυρίζονται πως δεν χρειάζεται να φοράς αντηλιακό. Η συγκριμένη Influencer σε πολλά βίντεο εξηγεί πως η ίδια και το μωρό της δεν χρησιμοποιούν αντηλιακό καθώς η βίγκαν διατροφή τους προστατεύει.

Λάθος

Οι ειδικοί διαφωνούν κατηγορηματικά με αυτή τη δήλωση. «Νομίζω ότι είναι πολύ επικίνδυνο», είπε η Σλόσμπεργκερ στην DW. Σύμφωνα με την δερματολόγο η ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βελτιώσει τον μηχανισμό επανόρθωσης του δέρματος αλλά δεν δημιουργεί αντηλιακή προστασία. Τα καρότα λέγεται πως έχουν θετική επίδραση αλλά σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστούν το αντηλιακό. Η Γερμανική Αντικαρκινική Εταιρεία επιβεβαιώνει επίσης ότι οι δευτερογενείς φυτικές ουσίες συμβάλλουν λίγο στην αντηλιακή προστασία, αλλά δεν συνιστώνται ως αποκλειστική προστασία.