Σύνδρομο Άσπεργκερ: Δείτε ποια είναι τα συμπτώματα σε παιδιά και ενήλικες

Το σύνδρομο Άσπεργκερ θεωρείται πλέον μέρος της Διαταραχής του Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ).

Συγκεκριμένα, εμπίπτει στο Επίπεδο 1 ΔΑΦ, το οποίο περιλαμβάνει άτομα που χρειάζονται ελάχιστη υποστήριξη.

Παρά την αλλαγή στην ορολογία, πολλοί εξακολουθούν να μιλάνε για σύνδρομο Άσπεργκερ όταν περιγράφουν άτομα με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας, τα οποία έχουν δυσκολίες με την κοινωνική επικοινωνία, αλλά έχουν μέση έως άνω του μέσου όρου νοημοσύνη.

Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο εκδηλώνεται το Άσπεργκερ τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες είναι απαραίτητη για την έγκαιρη αναγνώριση, την ακριβή διάγνωση και την αποτελεσματική παρέμβαση.

Τι είναι το σύνδρομο Άσπεργκερ

Το σύνδρομο Άσπεργκερ είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από επίμονες δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση και περιορισμένα ή επαναλαμβανόμενα πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων ή δραστηριοτήτων.

Σε αντίθεση με άλλες μορφές αυτισμού, τα άτομα με Άσπεργκερ συνήθως δεν έχουν σημαντικές καθυστερήσεις στη γλωσσική ανάπτυξη ή τη διανοητική ικανότητα.

Αν και δεν χρησιμοποιείται πλέον ως επίσημη διάγνωση, ο όρος «Άσπεργκερ» παραμένει ευρέως αναγνωρισμένος και χρησιμοποιείται συχνά στην καθομιλουμένη, για να περιγράψει άτομα στο υψηλότερο λειτουργικό άκρο του φάσματος του αυτισμού.

Συμπτώματα του συνδρόμου Άσπεργκερ στα παιδιά

Η αναγνώριση των συμπτωμάτων στην πρώιμη παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε πρώιμη παρέμβαση και υποστήριξη.

Μερικά από τα πιο κοινά σημάδια είναι:

• Κοινωνικές δυσκολίες: Περιορισμένη άμεση οπτική επαφή, δυσκολία ερμηνείας κοινωνικών ενδείξεων και δημιουργίας ή διατήρησης φιλιών.
• Άκαμπτη σκέψη και συμπεριφορά: Έντονη προτίμηση για ρουτίνες, αντίσταση στην αλλαγή και αγωνία όταν διαταράσσονται οι ρουτίνες.
• Εστιασμένα ή επαναλαμβανόμενα ενδιαφέροντα: Έντονη ενασχόληση με συγκεκριμένα θέματα, όπως τρένα, χάρτες ή ζώα, συχνά αποκλείοντας άλλες δραστηριότητες.
• Διαφορές επικοινωνίας: Το παιδί μπορεί να έχει προηγμένο λεξιλόγιο και γραμματική, αλλά η ομιλία του να ακούγεται τυπική ή επίπεδη. Μπορεί επίσης να δυσκολεύεται με την μεταφορική γλώσσα ή τον σαρκασμό.
• Αισθητηριακές ευαισθησίες: Υπερβολική αντίδραση ή υποαντίδραση σε ήχους, υφές, φώτα ή μυρωδιές.

Αυτές οι συμπεριφορές είναι συνήθως αισθητές στην ηλικία των 3-5 ετών, αλλά μπορεί να γίνουν πιο εμφανείς καθώς το παιδί μπαίνει στο σχολείο και αυξάνονται οι κοινωνικές απαιτήσεις.

Συμπτώματα του συνδρόμου Άσπεργκερ σε ενήλικες

Πολλοί ενήλικες με Άσπεργκερ δεν διαγνώστηκαν ποτέ ως παιδιά, ειδικά αν η νοημοσύνη τους κάλυπτε τις όποιες κοινωνικές τους δυσκολίες. Στους ενήλικες, τα σημάδια μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Δυσκολία με την κοινωνική «χροιά»: Δυσκολίες στην ερμηνεία του τόνου της φωνής, της γλώσσας του σώματος ή των κοινωνικών ιεραρχιών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κακή επικοινωνία ή απομόνωση.
• Περιορισμένα ενδιαφέροντα και άκαμπτες ρουτίνες: Συνεχιζόμενη βαθιά εστίαση σε συγκεκριμένα θέματα ή χόμπι, που συχνά συνοδεύονται από ανάγκη για δομή και προβλεψιμότητα στην καθημερινή ζωή.
• Στυλ επικοινωνίας: Η ομιλία μπορεί να παραμείνει κυριολεκτική, υπερβολικά τυπική ή μονότονη. Ο ενήλικας μπορεί να δυσκολεύεται με διάλογο όπου οι συνομιλητές μιλούν ο ένας πάνω στον άλλον ή με το να αναγνωρίσει υπονοούμενα νοήματα.
• Συναισθηματική ρύθμιση: Δυσκολία στη διαχείριση του άγχους ή στην ερμηνεία των συναισθημάτων των άλλων. Μερικοί μπορεί να φαίνονται αναίσθητοι ή συναισθηματικά απόμακροι, παρά το γεγονός ότι έχουν βαθιά ενσυναίσθηση.
• Συνυπάρχουσες συνθήκες: Συνήθως υπάρχουν ενδείξεις αυξημένου άγχους, κατάθλιψης ή ιδεοψυχαναγκαστικών τάσεων.

Στην ενήλικη ζωή, αυτά τα συμπτώματα μπορεί να επηρεάσουν την εργασία, τις σχέσεις και την ψυχική ευεξία, ιδιαίτερα εάν λείπουν συστήματα υποστήριξης.

Πώς διαγιγνώσκεται το σύνδρομο Άσπεργκερ

Τα άτομα για τα οποία υπάρχει υποψία ότι το έχουν συνήθως αξιολογούνται για Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος Επιπέδου 1.

Η διαγνωστική διαδικασία συνήθως περιλαμβάνει:

• Κλινικές συνεντεύξεις με το άτομο και τα μέλη της οικογένειάς του
• Τυποποιημένες αξιολογήσεις συμπεριφοράς
• Αξιολόγηση του αναπτυξιακού ιστορικού, συμπεριλαμβανομένων των γλωσσικών και κινητικών δεξιοτήτων
• Παρατήρηση κοινωνικής αλληλεπίδρασης, στυλ επικοινωνίας και επαναλαμβανόμενων συμπεριφορών

Η διάγνωση γίνεται συχνά από μια ομάδα που μπορεί να περιλαμβάνει νευρολόγους, ψυχολόγους, ψυχιάτρους και λογοθεραπευτές.

Επιλογές αντιμετώπισης και διαχείρισης για το σύνδρομο Άσπεργκερ

Δεν υπάρχει θεραπεία ίασης για τις παθήσεις του φάσματος του αυτισμού, αλλά πολλές παρεμβάσεις μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την λειτουργία και την ποιότητα ζωής.

Τα πιο αποτελεσματικά σχέδια θεραπείας είναι εξατομικευμένα και πολυεπιστημονικά, συχνά συνδυάζοντας τα ακόλουθα:

Θεραπείες συμπεριφοράς και ανάπτυξης

• Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT): Βοηθά τα άτομα να διαχειριστούν το άγχος, να αναγνωρίσουν συναισθηματικά πρότυπα και να προσαρμόσουν την κοινωνική τους συμπεριφορά.
• Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (ABA): Χρησιμοποιείται κυρίως σε παιδιά και έχει σκοπό να ενισχύσει τις θετικές συμπεριφορές και να αποθαρρύνει τις προβληματικές.
• Εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων: Συχνά διεξάγεται σε ομαδικά περιβάλλοντα, αυτή η θεραπεία διδάσκει δεξιότητες συνομιλίας, ενσυναίσθηση και μη λεκτική επικοινωνία.

Επικοινωνιακή υποστήριξη

• Λογοθεραπεία: Επικεντρώνεται στη βελτίωση της λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας και στην κατανόηση του κοινωνικού πλαισίου στη συνομιλία.
• Εργοθεραπεία: Αντιμετωπίζει τις αισθητηριακές ευαισθησίες και βοηθά στην ανάπτυξη της καθημερινής ζωής και των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων.

Φαρμακευτική υποστήριξη (αν και όταν χρειάζεται)

Αν και δεν υπάρχει φάρμακο ειδικά για το ίδιο το Άσπεργκερ, οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν κάποια φάρμακα για να βοηθήσουν στη διαχείριση παράλληλων ζητημάτων όπως:

• Άγχος ή κατάθλιψη
• Προβλήματα υπερκινητικότητας ή προσοχής (συμπτώματα ΔΕΠΥ)
• Διαταραχή της διάθεσης ή εμμονικές σκέψεις

Η φαρμακευτική αγωγή επιλέγεται μόνο όταν οι συμπεριφορικές προσεγγίσεις είναι ανεπαρκείς από μόνες τους.

Πώς να στηρίξετε πρακτικά ένα άτομο με Άσπεργκερ

Το να ζεις με το σύνδρομο Άσπεργκερ -ή να είσαι γονιός παιδιού με αυτά τα χαρακτηριστικά- απαιτεί υποστήριξη, υπομονή και κατανόηση. Μερικά βασικά στοιχεία για την μακροπρόθεσμη επιτυχία περιλαμβάνουν:

• Εκπαιδευτική υποστήριξη προσαρμοσμένη στις γνωστικές δυνάμεις και στις κοινωνικο-συναισθηματικές ανάγκες του ατόμου
• Διευκολύνσεις στον χώρο εργασίας, όπως δομημένα περιβάλλοντα ή καθαρά κανάλια επικοινωνίας
• Συνεπείς ρουτίνες και εκ των προτέρων ειδοποίηση επικείμενων αλλαγών, ώστε να μειωθεί το άγχος που αυτές προκαλούν
• Ομάδες υποστήριξης για άτομα και οικογένειες που αντιμετωπίζουν παρόμοιες εμπειρίες
• Ενθάρρυνση και καλλιέργεια των δυνατών σημείων του ατόμου, όπως η προσοχή στην λεπτομέρεια, η αναγνώριση προτύπων και η βαθιά εξειδίκευση

Ένα υποστηρικτικό περιβάλλον που αγκαλιάζει τη νευροποικιλομορφία είναι ζωτικής σημασίας για να βοηθηθούν τα άτομα με Άσπεργκερ να αξιοποιήσουν πλήρως τις ικανότητές τους.