Τ.Σολκ: Ο γιατρός που αρνήθηκε να γίνει δισεκατομμυριούχος – Η ανακάλυψή του θεράπευσε κόσμο και δεν πωλήθηκε ποτέ

Τη δεκαετία του ’50, η πολιομυελίτιδα είχε εξελιχθεί σε έναν από τους μεγαλύτερους εφιάλτες των ΗΠΑ. Δεν ήταν η πιο θανατηφόρα ασθένεια της εποχής, αλλά η εικόνα παιδιών παράλυτων σε σιδερένιους πνεύμονες και οι επιπτώσεις της σε ολόκληρες οικογένειες, είχαν προκαλέσει τρόμο σε κάθε γωνιά της χώρας.

Το 1952, σημειώθηκε η χειρότερη επιδημία πολιομυελίτιδας στην αμερικανική ιστορία: πάνω από 58.000 κρούσματα, σχεδόν 3.200 θάνατοι και περισσότεροι από 21.000 άνθρωποι με σοβαρές αναπηρίες — κυρίως παιδιά.

Σε αυτήν την πραγματικότητα εμφανίστηκε ο Τζόνας Σολκ, γιατρός και ερευνητής από τη Νέα Υόρκη, που αντί να επιλέξει την ιδιωτική ιατρική, αφιερώθηκε πλήρως στην επιστημονική έρευνα. Στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ, ο Σολκ ηγήθηκε ενός φιλόδοξου ερευνητικού προγράμματος, με στόχο όχι απλώς την καταγραφή των τύπων του ιού, αλλά την ανάπτυξη ενός εμβολίου.

Ο Σολκ, σε αντίθεση με την επιστημονική κοινότητα της εποχής, επέλεξε να χρησιμοποιήσει «νεκρό ιό» για την παρασκευή του εμβολίου. Το πείραμά του θεωρήθηκε ριψοκίνδυνο, όμως εκείνος, μετά από επιτυχείς δοκιμές σε ζώα, δοκίμασε πρώτα το εμβόλιο στον εαυτό του, τη σύζυγό του και τα τρία παιδιά τους.

Ακολούθησε μια από τις μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές της εποχής: πάνω από 1,8 εκατομμύρια παιδιά, 20.000 γιατροί, 64.000 εργαζόμενοι σε σχολεία και 220.000 εθελοντές συμμετείχαν σε αυτό που σήμερα θα χαρακτηριζόταν επιστημονικός άθλος.

Στις 12 Απριλίου 1955, ο κόσμος αλλάζει. Το εμβόλιο του Σολκ ανακοινώνεται ως ασφαλές και αποτελεσματικό. Μέσα σε λίγα χρόνια, τα ποσοστά της πολιομυελίτιδας καταρρέουν, και μέχρι το 1962, εκατομμύρια παιδιά έχουν εμβολιαστεί. Ο Σολκ είχε χαρίσει στην ανθρωπότητα την πρώτη αποτελεσματική ασπίδα απέναντι στον ιό.

Όμως αυτό που τον έκανε πραγματικά ξεχωριστό δεν ήταν η επιστημονική του επιτυχία. Όταν ρωτήθηκε σε τηλεοπτική συνέντευξη αν είχε πατεντάρει το εμβόλιο, ο Σολκ απάντησε: «Δεν υπάρχει πατέντα. Μπορείς να πατεντάρεις τον ήλιο;».

Η απάντησή του έμεινε στην ιστορία. Παρόλο που το ίδρυμα March of Dimes, που είχε χρηματοδοτήσει την έρευνα, εξέτασε την πιθανότητα πατέντας, η ιδέα εγκαταλείφθηκε. Η επιστημονική μέθοδος του Σολκ βασιζόταν σε προηγούμενη γνώση και εκείνος επέμεινε πως το εμβόλιο ανήκει στον κόσμο.

Αν το είχε κατοχυρώσει, θα είχε κερδίσει πάνω από 7 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Forbes. Δεν πήρε ούτε ένα.

Η ιστορία του Τζόνας Σολκ είναι υπενθύμιση πως κάποιοι επιλέγουν να υπηρετήσουν την ανθρωπότητα αντί να πλουτίσουν. Και πως μερικές φορές, η μεγαλύτερη πράξη ηρωισμού είναι το να δώσεις κάτι πολύτιμο — χωρίς να ζητήσεις τίποτα πίσω.