Τουρκία
«Όταν τα πράγματα δεν αποδίδουν, αναπόφευκτα, ως ηγέτης 75 εκατομμυρίων ανθρώπων, αναζητάς άλλους δρόμους. Για αυτό και εγώ είπα πρόσφατα στον κ. Putin: ‘πάρτε μας στο Σύμφωνο της Σαγκάης και εμείς θα αποχαιρετήσουμε την Ε.Ε’».
Αυτό διαμήνυσε σε τηλεοπτική του εμφάνιση την Παρασκευή ο Τούρκος πρωθυπουργός Tayyip Erdogan σε τηλεοπτική του εμφάνιση την Παρασκευή, προκαλώντας, με την δική του εκδοχή του “έχει και αλλού πορτοκαλιές”, έντονη συζήτηση στη γείτονα.
Βέβαια, ως επιδέξιος πολιτικός ο Erdogan συνηθίζει τις θεαματικές αλλαγές στάσης. Λ.χ. προ ολίγων μηνών ζητούσε την επαναφορά της θανατικής ποινής προκειμένου να οδηγηθεί στο εκτελεστικό απόσπασμα ο ηγέτης του ΡΚΚ Abdullah Ocalan ενώ τώρα τον έχει αναγορεύσει σε συμπρωταγωνιστή μιας φιλόδοξης πρωτοβουλίας διαλόγου για το Κουρδικό. Αντίστοιχα, μέχρι πρότινος η Άγκυρα έφθανε ως το σημείο να καθηλώνει «ύποπτο» ρωσικό αεροσκάφος με προορισμό τη Συρία, ενώ τώρα, χαμηλώνοντας τους τόνους, αναζητεί κοινό έδαφος με τη Μόσχα στην αντιμετώπιση της συριακής κρίσης.
Όμως η τηλεοπτική εμφάνισή του της Παρασκευής ξεπέρασε ένα κρίσιμο όριο, καθώς ο Erdogan εμφανίζεται να αμφισβητεί εκ βάθρων την προοπτική ένταξης στην Ε.Ε., να αντιπροτείνει μια μετακίνηση διεθνούς γεωπολιτικής εμβέλειας και να αναβιώνει τη διεθνή φιλολογία, που είχε εγκαταλειφθεί πλήρως την τελευταία διετία, σχετικά με το αν «η Τουρκία στρέφεται προς Ανατολάς».
«Ο Οργανισμός της Σαγκάης είναι ισχυρότερος από την Ε.Ε. και έχουμε κοινές αξίες με αυτόν» υποστήριξε ο Erdogan γεννώντας ανησυχία σε όσους βλέπουν στην ενταξιακή προοπτική το ισχυρότερο θεμέλιο για τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις της τελευταίας δεκαετίας στην Τουρκία. Διότι βέβαια, οι «Πέντε της Σαγκάης» (Ρωσία, Κίνα, Καζαχστάν, Κιργιζία, Τατζικιστάν) που εγκαινίασαν την συνεργασία τους το 1996, συγκροτώντας, με την συμπερίληψη του Ουζμπεκιστάν, τον σχετικό οργανισμό το 2001, δεν αποτελούν χώρες που φημίζονται για την προσήλωσή τους στις δημοκρατικές αξίες. Αλλά η συζήτηση περί «διακριτών αξιών» και πολιτιστικών αναφορών της Τουρκίας είναι ούτως ή άλλως προσφιλής στον Erdogan.
Οι περισσότερο προσεκτικοί παρατηρούν απλώς ότι ο Οργανισμός της Σαγκάης, ως θεσμός συλλογικής ασφάλειας, δεν μπορεί να αποτελέσει εναλλακτική λύση στην κοινή αγορά της Ε.Ε. (πηγή των δύο τρίτων των ξένων άμεσων επενδύσεων στην Τουρκία και κατεξοχήν προορισμό του εξαγωγικού της εμπορίου), αλλά αποτελεί μάλλον ένα είδος “αντι-ΝΑΤΟ”, στο οποίο θα ήταν απίθανο να προσκληθεί από τους νυν συμμετέχοντες ένα κομβικό μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας, που φιλοξενεί για την άμυνά του δυτικούς πυραύλους Patriot και διατηρεί με τις ΗΠΑ, όπως δήλωσε ο Τούρκος πρεσβευτής στην Ουάσιγκτον τον Ιανουάριο, τις στενότερες σχέσεις παρά ποτέ.
Κατά πολλούς, ο Erdogan απλώς μπλοφάρει, θέλοντας να καταδείξει, εν αναμονή και των επισκέψεων των ηγετών της Γαλλίας και της Τουρκίας στη χώρα του, ότι το αδιέξοδο στο οποίο έχουν βρεθεί οι ευρωτουρκικές ενταξιακές διαπραγματεύσεις δεν μπορεί να συνεχισθεί.
Παραλλήλως, φαίνεται να εκφράζει το ενδιαφέρον του για την ενίσχυση της πολιτικο-οικονομικής συνεργασίας με την ομάδα BRICS (όπου χώρες του Συμφώνου της Σαγκάης έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο). Κυρίως, όμως, ο Erdogan αποτυπώνει, με το νου στραμμένο στις προεδρικές εκλογές του 2014, μια πραγματική κατάσταση πνευμάτων μεταξύ των συμπολιτών του.
Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr
