Ιστορία
Σαν σήμερα το 1951 το ανώτατο συμβούλιο του ΝΑΤΟ που συνεδριάζει στην Οτάβα αποφασίζει την ένταξη της Ελλάδας και της Τουρκίας στη συμμαχία.
Η απόφαση του Βόρειου Ατλαντικού Συμβουλίου (15 Οκτωβρίου 1951) να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ η Ελλάδα και η Τουρκία σήμαινε την προέκταση της αμερικανικής ομπρέλας στρατιωτικής προστασίας στην Ανατολική Μεσόγειο δυόμισι χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού. Ηταν μια αξιοσημείωτη καθυστέρηση. Πού οφειλόταν;
Δεδομένων των στρατηγικών συμφερόντων των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο -τα οποία καταδείκνυαν τα ποσά στρατιωτικής βοήθειας προς την Ελλάδα και την Τουρκία μετά την εξαγγελία του Δόγματος Τρούμαν (1947)- και μετά την αμερικανική δέσμευση ως προς την άμυνα της Δυτικής Ευρώπης, μια επίσημη αμερικανική δέσμευση αναφορικά με την άμυνα και των δύο αυτών χωρών έμοιαζε προφανής. Αυτή ήταν πράγματι η πεποίθηση των τουρκικών κυβερνήσεων οι οποίες από τα τέλη του 1948 ασκούσαν συνεχή και συστηματική πίεση στις ΗΠΑ για να εξασφαλίσουν μια επίσημη αμερικανική δέσμευση στρατιωτικής προστασίας. Η Αθήνα επίσης ενδιαφερόταν για μια τέτοια αμερικανική δέσμευση, ιδίως εάν προσφερόταν στην Τουρκία, έστω και αν απασχολημένη με εσωτερικά προβλήματα δεν πίεζε αισθητώς την Ουάσιγκτον. Την προέκταση της αμερικανικής στρατιωτικής ομπρέλας προστασίας στην Ανατολική Μεσόγειο επιθυμούσε επίσης το Λονδίνο. Αλλά οι Αμερικανοί απέκλειαν, μέχρι και τα τέλη του 1950, την ενσωμάτωση αυτής της περιοχής μέσα στα όρια στρατιωτικής τους ευθύνης παρά τη σημασία της για τα συμφέροντά τους.
Ο πόλεμος της Κορέας άλλαξε τη στάση της Ουάσιγκτον
Η στάση των ΗΠΑ γίνεται κατανοητή εάν ληφθεί υπ’ όψιν το περιορισμένο μέγεθος της στρατιωτικής ετοιμότητάς τους, το οποίο καθιστούσε δύσκολο να ανταποκριθούν, κατά το πρώτο στάδιο ενός πολέμου, ακόμα και στις υποχρεώσεις που είχαν αναλάβει αναφορικά με την άμυνα της Δυτικής Ευρώπης. Ουσιαστικά, η απροθυμία των Αμερικανών να αναλάβουν και άλλες επίσημες στρατιωτικές δεσμεύσεις οφειλόταν μερικώς στην αποφασιστικότητα του προέδρου Τρούμαν να διατηρήσει έναν ισορροπημένο, μεταξύ αμυντικών και λοιπών δαπανών, εθνικό προϋπολογισμό, και επίσης στην απουσία παγκόσμιων εξελίξεων, οι οποίες θα απαιτούσαν έναν υψηλότερο βαθμό πολεμικής ετοιμότητας.
Αλλά υπήρχαν και άλλοι λόγοι που εξηγούν την απροθυμία της Ουάσιγκτον. Στις αρχές της μεταπολεμικής περιόδου, η αμερικανική πολιτική προς την Ανατολική Μεσόγειο δεν χαρακτηριζόταν από συνοχή και συνέπεια. Το 1947 η αμερικανική προσοχή στράφηκε προς αυτήν ως αποτέλεσμα της απόφασης της Βρετανίας να τερματίσει τη βοήθεια προς την Ελλάδα και την Τουρκία. Μετά την εξαγγελία του Δόγματος Τρούμαν, η Ουάσιγκτον πέρασε στο επόμενο θέμα, το οποίο αφορούσε τα περίπλοκα στρατιωτικά και οικονομικά ζητήματα της δυτικοευρωπαϊκής ασφάλειας και μετά το 1949 επίσης τα ζητήματα ασφάλειας της Νοτιοανατολικής Ασίας. Ετσι, παρόλο που το αμερικανικό ενδιαφέρον για την Ανατολική Μεσόγειο συνεχιζόταν, η περιοχή δεν κατείχε πλέον εξέχουσα θέση στη σκέψη των σχεδιαστών της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Μόνο στα τέλη του 1950 η περιοχή αυτή άρχισε και πάλι να τους απασχολεί, καθώς οι αντιλήψεις τους για τα θέματα ασφάλειας εξελίσσονταν δραματικώς κάτω από την επίδραση του πολέμου της Κορέας.
