Δημοψήφισμα στην Σλοβενία για υποβοηθούμενη αυτοκτονία

Οι Σλοβένοι ψηφίζουν σήμερα για να αποφασίσουν αν νόμος ο οποίος εγκρίθηκε από το κοινοβούλιό τους τον Ιούλιο και προβλέπει να νομιμοποιηθεί η υποβοηθούμενη αυτοκτονία θα εφαρμοστεί ή θα ανακληθεί, σε δημοψήφισμα που οργανώνεται κατόπιν αιτήματος οργάνωσης πολιτών.

Ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους η Ελβετία και η Αυστρία, ήδη επιτρέπουν σε ανθρώπους που βρίσκονται στην τελική φάση ασθένειας να ζητούν και να δέχονται ιατρική βοήθεια για να βάλουν τέλος στη ζωή τους.

Η Σλοβενία αναμενόταν να γίνει μια από αυτές το φθινόπωρο. Όμως οργάνωση πολιτών, με την υποστήριξη της καθολικής εκκλησίας και της συντηρητικής αντιπολίτευσης, κατάφερε να συγκεντρώσει τις 40.000 υπογραφές που απαιτούνταν για να εμποδιστεί η εφαρμογή του νόμου ερίζοντας πως επιτρέπει «τη δηλητηρίαση αρρώστων και ηλικιωμένων» και να συγκληθεί νέο δημοψήφισμα.

Ο νόμος είχε ήδη υιοθετηθεί σε πρώτο δημοψήφισμα το 2024, όταν το 55% των ψηφισάντων είχε εκφραστεί υπέρ της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας.

Προβλέπει να αποκτήσουν διαυγείς άνθρωποι που πάσχουν με ανίατη ασθένεια που υφίστανται αφόρητους πόνους ή η κατάσταση τους είναι αβίωτη το δικαίωμα να τερματίζουν τη ζωή τους — εξαιρουμένων όσων πάσχουν από ψυχικές ασθένειες.

Το κείμενο δεν επιτρέπει αντίθετα την ευθανασία, με άλλα λόγια τον θάνατο που προκαλείται από θεράποντα ιατρό κατόπιν αιτήματος ασθενούς.

Ο φιλελεύθερος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Γκολόμπ παρότρυνε τους Σλοβένους να υποστηρίξουν τον νόμο. «Ο καθένας μας πρέπει να μπορεί να αποφασίσει ο ίδιος πώς θα βάλει τέλος στη ζωή του με αξιοπρέπεια», είπε την Τετάρτη, ψηφίζοντας εκ των προτέρων στην πρωτεύουσα Λιουμπλιάνα.

Από την πλευρά της, η σλοβένικη καθολική εκκλησία επέκρινε το νομοθέτημα, το οποίο κατ’ αυτή «αντίκειται προς το Ευαγγέλιο, τον νόμο της φύσης και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια».

Τα εκλογικά τμήματα ανοίγουν στις 07:00 (τοπική ώρα· 08:00 ώρα Ελλάδας) και κλείνουν στις 19:00 (20:00). Στις κάλπες καλούνται 1,7 εκατ. πολίτες. Τα πρώτα αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν το βράδυ.

Το ερώτημα που τίθεται στους Σλοβένους είναι «υποστηρίζετε την εφαρμογή του νόμου για τον υποβοηθούμενο θάνατο που ενέκρινε το κοινοβούλιο την 24η Ιουλίου 2025;»

Για να ανακληθεί ο νόμος, πρέπει να ψηφίσει όχι πλειοψηφία που θα ισούται με τουλάχιστον 20% του εκλογικού σώματος.

Ακόμη και αυτή η περίπτωση δεν θα σήμαινε την πλήρη εγκατάλειψη κάθε πιθανότητας να επιτραπεί η υποβοηθούμενη αυτοκτονία στο κράτος 1,2 εκατομμυρίων κατοίκων. Το κοινοβούλιο θα μπορούσε να εγκρίνει νέο νομοσχέδιο μετά την παρέλευση 12 μηνών.

Πάντως, σύμφωνα με δημοσκόπηση σε δείγμα 700 ψηφοφόρων που δημοσιεύτηκε αυτή την εβδομάδα στην εφημερίδα Dnevnik, το 54,3% τάσσεται υπέρ της νομιμοποίησης του ιατρικώς υποβοηθούμενου θανάτου, το 30,6% εναντιώνεται και το 15% δηλώνει αναποφάσιστο.

Μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, πέρα από την Ελβετία και την Αυστρία, όπου επιτρέπεται η υποβοηθούμενη αυτοκτονία, η Ολλανδία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο επιτρέπουν επίσης την ευθανασία, ενώ οι γάλλοι βουλευτές ενέκριναν στα τέλη Μαΐου σε πρώτη ανάγνωση νομοσχέδιο για το δικαίωμα στον υποβοηθούμενο θάνατο.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν έχει αναφερθεί στην πιθανότητα να διεξαχθεί δημοψήφισμα σε περίπτωση κοινοβουλευτικού μπλοκαρίσματος.