Εκτός ελέγχου το «κύμα» μαζικού τουρισμού στην Ανταρκτική – Γκράφιτι και αντηλιακό δίπλα στους πιγκουίνους

Σε ένα από τα πιο απομονωμένα και αφιλόξενα μέρη του πλανήτη, εκατοντάδες τουρίστες καταφθάνουν για να ζήσουν την απόλυτη πολική εμπειρία. Το Pendulum Cove, μια παγωμένη ακτή στο νησί Deception, γεμίζει από ανθρώπους που αποβιβάζονται από πολυτελή κρουαζιερόπλοια, απολαμβάνοντας τις θερμές πηγές και απαθανατίζοντας τη στιγμή στα κοινωνικά δίκτυα.

Πριν από δύο δεκαετίες, μόλις 20.000 άνθρωποι επισκέπτονταν την Ανταρκτική ετησίως. Σήμερα, ο αριθμός αυτός έχει εκτοξευθεί στους 125.000. «Ο τουρισμός είναι ένα αρκετά πρόσφατο φαινόμενο. Οι περισσότεροι επισκέπτες συγκεντρώνονται στα ίδια σημεία», εξηγεί ο Antonio Quesada, επικεφαλής της Ισπανικής Πολικής Επιτροπής.

Η αύξηση των επισκεπτών εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την περιβαλλοντική επίπτωση. Η Ανταρκτική θεωρητικά προστατεύεται από διεθνείς συμφωνίες, όπως η Συνθήκη της Ανταρκτικής, που επιτρέπει μόνο δύο οικονομικές δραστηριότητες: την αυστηρά ρυθμιζόμενη αλιεία και τον τουρισμό, ο οποίος όμως παραμένει ανεξέλεγκτος.

Το φαινόμενο TikTok και οι «επιπόλαιες» εμπειρίες

Η Anne Hardy, γεωγράφος από την Αυστραλία, υπογραμμίζει τον ρόλο των κοινωνικών δικτύων στην αύξηση των επισκεπτών. «Το φαινόμενο TikTok ενισχύει τον τουρισμό και προωθεί ακατάλληλες συμπεριφορές», αναφέρει. Βίντεο με τουρίστες που χορεύουν ανάμεσα σε παγόβουνα, σπάνε πάγο για να φτιάξουν ποτά και βουτούν στα παγωμένα νερά, γίνονται viral και προσελκύουν ακόμα περισσότερους ταξιδιώτες.

Οι επιστήμονες ανησυχούν ότι τέτοιες δραστηριότητες δεν είναι απλώς αθώες διασκεδάσεις. Μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στο ευαίσθητο οικοσύστημα της περιοχής, με τον κίνδυνο εισαγωγής ξένων ειδών και ρύπανσης.

Οι ανησυχίες των ειδικών δεν είναι αβάσιμες. Ο ωκεανογράφος Antonio Tovar πραγματοποίησε πείραμα με θαλασσινό νερό και συγκεντρώσεις αντηλιακής κρέμας, διαπιστώνοντας ότι η υπερβολική παρουσία αυτών των ουσιών μπορεί να σκοτώσει το κριλ, βασική τροφή για τις φάλαινες και τους πιγκουίνους. Παρόμοιες μελέτες είχαν καταδείξει στο παρελθόν την αρνητική επίδραση των αντηλιακών στα κοράλλια της Χαβάης, οδηγώντας στην απαγόρευσή τους στην πολιτεία.

Ακόμη χειρότερα, έχουν καταγραφεί περιστατικά βανδαλισμού. Σε μια σοκαριστική ανακάλυψη, το πλήρωμα του ωκεανογραφικού σκάφους Hespérides βρήκε ένα τεράστιο γκράφιτι επτά μέτρων σε εγκαταλελειμμένο φαλαινοθηρικό σταθμό. Ο Quesada καταδικάζει το περιστατικό, δηλώνοντας: «Ο τουρισμός στην Ανταρκτική αναπτύσσεται εκτός ελέγχου. Και αυτό είναι ένα δραματικό παράδειγμα ανεξέλεγκτου τουρισμού».

Οι χώρες που συμμετέχουν στη Συνθήκη της Ανταρκτικής εξετάζουν το ενδεχόμενο επιβολής φόρου στους επισκέπτες, προκειμένου να αντισταθμίσουν τις επιπτώσεις του τουρισμού. «Μία από τις επιλογές θα μπορούσε να είναι οι τουρίστες να συνεισφέρουν ένα μικρό χρηματικό ποσό για τη διατήρηση της Ανταρκτικής», εξηγεί ο Quesada. Η πρόταση αυτή θα συζητηθεί στην επόμενη συνεδρίαση της Συνθήκης.