Τι είναι η τρυποφοβία – Ποιοι το έχουν

Ο όρος τρυποφοβία δηλώνει τον παθολογικό φόβο, την αηδία, την αποστροφή και τον αποτροπιασμό που νιώθουν ορισμένα άτομα στη θέα τρυπών όπως αυτές που απαντούν συνήθως σε κυψέλες, σφουγγάρια, μυρμηγκοφωλιές και κηρήθρες.

Ο όρος αποτελεί αντιδάνειο από την αγγλική λέξη trypophobia που συντέθηκε το 2005. Μολονότι αρκετοί άνθρωποι ομολογούν ότι πάσχουν από αυτή, ακόμα δεν αναγνωρίζεται επισήμως ως φοβία.

Αν και ακόμα δεν είναι ευρέως αποδεκτή ως φοβία, πολλοί άνθρωποι δηλώνουν ότι πάσχουν από αυτή ή ότι, τουλάχιστον, νιώθουν άβολα στην όψη τρυπών, ενώ ψυχολόγοι θεωρούν ότι μερικοί άνθρωποι έχουν τρυποφοβικές τάσεις, δίχως να το συνειδητοποιούν. Μία άποψη υποστηρίζει ότι η τρυποφοβία υπήρχε στο μακρινό παρελθόν ως ένστικτο προστασίας από κάποιον επικείμενο κίνδυνο και, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι την έχουν πλέον αποβάλει καθώς περιττεύει στο σύγχρονο κόσμο, ορισμένοι ακόμα τη διαθέτουν ως αντανακλαστικό που δεν μπορούν να ελέγξουν.

Τι προκαλεί την τρυποφοβία

Τα άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα τρυποφοβίας επηρεάζονται συχνά από συγκεκριμένες εικόνες ομάδων μικρών, ακανόνιστων οπών, όπως:

• σφουγγάρια
• σαπουνόφουσκες
• κοράλλι
• θαλάσσια σφουγγάρια
• κηρήθρα
• κυψέλες
• θήκες από σπόρους φρούτων
• φράουλες
• ρόδια
• φυσαλίδες
• συστοιχίες ματιών στα έντομα

Τρυποφοβία: Συμπτώματα

Τα άτομα με τρυποφοβία ενδέχεται να εμφανίσουν συμπτώματα, όπως:

• συναισθήματα αηδίας, αποτροπιασμού, φόβου, ή δυσφορίας
• ανατριχίλες
• δερματικό κνησμό
• εφίδρωση
• ναυτία
• κρίσεις πανικού

Τρυποφοβία: Αίτια

Μια μελέτη του 2017 δείχνει ότι η τρυποφοβία είναι μια εξελικτική αντίδραση του οργανισμού για να «ειδοποιήσει» το άτομο για την παρουσία παρασίτων ή άλλων μολυσματικών ασθενειών.

Οι ερευνητές εξηγούν, ότι, με βάση τα ευρήματά τους, εκείνοι που έχουν τρυποφοβία μπορεί να έχουν την εντύπωση ότι αυτές ορισμένες εικόνες με πολλές τρύπες είναι σημάδια από εκτοπαράσιτα (παράσιτα, όπως ψύλλοι, που ζουν εκτός του ξενιστή) και παθογόνα που μεταδίδονται από το δέρμα φτάρνισμα (σταγονίδια που μεταφέρονται με βήχα ή φτέρνισμα).

Μια κινεζική μελέτη αξιολόγησε εάν τα συμπτώματα της τρυποφοβίας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας βασιζόταν στα χαρακτηριστικά των οπτικών ερεθισμών, ή στον υποσυνείδητο φόβο για δηλητηριώδη ζώα.

Αν και οι ερευνητές αναφέρουν, ότι τα παιδιά αντιμετώπιζαν δυσφορία όταν έβλεπαν κάποια τρυποφοβικά ερεθίσματα, θεωρούν ότι η αντίδρασή τους δεν σχετίζεται με την υποσυνείδητη συσχέτιση με δηλητηριώδη ζώα, αλλά πράγματι οφείλεται στα χαρακτηριστικά του μοτίβου συστάδων από τρύπες.