ΕΟΔΥ: Προσοχή στα κουνούπια – Οδηγίες προφύλαξης

Ο ΕΟΔΥ εξέδωσε οδηγίες για την προφύλαξη από τα κουνούπια, δίνοντας παράλληλα σημαντικές πληροφορίες για τα νοσήματα που μπορούν να μεταδώσουν.

Η περίοδος κυκλοφορίας των κουνουπιών έχει ξεκινήσει και όλοι μας θα πρέπει να λαμβάνουμε μέτρα προφύλαξης, καθώς εάν αυτά είναι μολυσμένα και ανάλογα με το είδος τους μπορεί να μεταδώσουν με το τσίμπημά τους διάφορα νοσήματα. Όπως επισημαίνει ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα, τα τελευταία έτη, έχουν καταγραφεί κρούσματα ελονοσίας και λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, με την τελευταία να στερεί σήμερα τη ζωή σε μία ηλικιωμένη γυναίκα.

Πώς μεταδίδεται η λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου: Κυρίως με τσίμπημα από μολυσμένο κουνούπι. Το κουνούπι μολύνεται από μολυσμένο πτηνό. Δεν μεταδίδεται άμεσα από άτομο σε άτομο, με τη συνήθη κοινωνική επαφή. Πιο σπάνια με μετάγγιση αίματος, μεταμόσχευση οργάνων και από τη μητέρα στο έμβρυο.

Το κουνούπι Culex συνήθως αφήνει αβγά σε νερό πλούσιο σε οργανικό υλικό. Τσιμπάει από το σούρουπο έως το χάραμα, καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας. Αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο από τον ιό του Δυτικού Νείλου έχουν οι ηλικιωμένοι, όσοι έχουν υποκείμενα προβλήματα υγείας, π.χ.: ανοσοκατασταλμένοι, νεφροπαθείς, καρκινοπαθείς, διαβητικοί, με καρδιαγγειακά νοσήματα, με χρόνια νευρολογικά προβλήματα, π.χ. άνοια και με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα.

Πώς μεταδίδεται η ελονοσία: Kυρίως με τσίμπημα από μολυσμένο κουνούπι (γένος Ανωφελές). Το κουνούπι μολύνεται από μολυνθέντα άνθρωπο. Δεν μεταδίδεται άμεσα από άτομο σε άτομο, μέσω συνήθους κοινωνικής επαφής. Πιο σπάνια με μετάγγιση αίματος, μεταμόσχευση οργάνων, χρήση μολυσμένης σύριγγας ή βελόνας, από τη μητέρα στο έμβρυο.

Ελονοσία – κουνούπι Aνωφελές: Συνήθως αποθέτει αυγά σε καθαρό νερό σε αγροτικές, περι-αστικές περιοχές. Τσιμπάει από το σούρουπο έως το χάραμα, καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας.

Κουνούπι Aedes albopictus – κουνούπι «τίγρης»: Έχει εγκατασταθεί σε πολλές περιοχές στην Ελλάδα. Τσιμπάει κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μπορεί δυνητικά να μεταδώσει διάφορους ιούς (π.χ. Δάγκειο, Chikungunya, ίσως Zika), εάν μολυνθεί από μολυνθέντα άνθρωπο.

Όλοι πρέπει να λαμβάνουμε μέτρα για να αποφεύγουμε τα τσιμπήματα των κουνουπιών, για να μειώνουμε τα σημεία που αφήνουν τα αβγά τους γύρω μας (σπίτι, αυλή, χωράφι).

Προστασία από τα τσιμπήματα των κουνουπιών καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου, ανάλογα με τις ώρες δραστηριότητας των κουνουπιών της περιοχής:

1. Κατάλληλα ρούχα που καλύπτουν όσο γίνεται περισσότερο το σώμα: μακριά μανίκια και παντελόνια, ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα.
2. Εντομοαπωθητικά σε ακάλυπτο δέρμα και πάνω από τα ρούχα: εγκεκριμένα στη χώρα, με αποτελεσματικές δραστικές ουσίες όπως DEET, Πικαριδίνη/ικαριδίνη, ΙR3535, Citriodiol ή Eucalyptus citriodora oil, hydrated, cyclized (ec oil (h/c).

Τι προσέχουμε όταν χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικό σώματος: Προσοχή στις οδηγίες χρήσης! Όχι επάνω σε ερεθισμένο δέρμα, τραύματα, αμυχές. Όχι στα μάτια και στο στόμα. Όχι στο δέρμα κάτω από τα ρούχα. Όχι στα χέρια (παλάμες) των παιδιών.
Μετά το αντιηλιακό: Αν χρειασθεί, ξαναβάζουμε ύστερα από μερικές ώρες

Έγκυες – θηλάζουσες – παιδιά: συμβουλή από τον ιατρό τους. Ξέπλυμα εντομοαπωθητικού με νερό και σαπούνι καθημερινά.

Μέτρα ατομικής προστασίας: Κουνουπιέρα κατά τον ύπνο ιδίως σε βρέφη, παιδιά, ηλικιωμένους, έγκυες, πάσχοντες. Σιγουρευτείτε ότι δεν έχει εγκλωβιστεί κουνούπι μέσα. Συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα.

Μέτρα πρόληψης στο σπίτι: Σήτες σε πόρτες, παράθυρα, φεγγίτες και αεραγωγούς τζακιού. Ανεμιστήρες (ιδίως οροφής) ή κλιματιστικά. Εντομοκτόνα και εντομοαπωθητικά χώρου (εγκεκριμένα στη χώρα): φιδάκια, ταμπλέτες ή υγρά (στην πρίζα), αεροζόλ κ.λπ.

Εστίες απόθεσης αβγών κουνουπιών – παραδείγματα:
1. Αγροτικό σύστημα: Οριζόνες, Κανάλια.
2. Περιαστικό σύστημα: Ελαστικά, Στάνες, Πλημμυρισμένες εκτάσεις.
3. Αστικό σύστημα: Βόθροι – Φρεάτια, Βαρέλια, Στέρνες.

Μέτρα πρόληψης στο σπίτι: Πολλά από τα κουνούπια γεννιούνται και ζουν στο μπαλκόνι, στις αυλές, στα χωράφια μας. Μπορούμε να μειώσουμε τον πληθυσμό των κουνουπιών: μειώνοντας τα σημεία εκείνα που αφήνουν τα αβγά τους. Απομακρύνουμε τα στάσιμα νερά και από μικρές εστίες (π.χ. από λεκάνες, βάζα, κουβάδες, πιατάκια γλαστρών). Αδειάζουμε στάσιμο νερό κάθε εβδομάδα. Αντικαθιστούμε σπασμένους σωλήνες νερού που τρέχουν. Καλύπτουμε ή απομακρύνουμε παλιά λάστιχα που μαζεύουν νερό. Καθαρίζουμε τα φύλλα που μαζεύονται στις υδρορροές. Κουρεύουμε τακτικά το γρασίδι, τους θάμνους και τις φυλλωσιές (καταφύγια ενήλικων κουνουπιών). Ποτίζουμε κατά προτίμηση το πρωί. Καλύπτουμε με σήτες τους αγωγούς εξαερισμού των βόθρων.

Εάν έχουμε πισίνα ή σιντριβάνι: θέτουμε κάθε μέρα σε λειτουργία το φίλτρο καθαρισμού. Δίνουμε κλίση στον κήπο για να απομακρύνονται τα νερά.

Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τα κουνούπια στο σπίτι: Με χρήση κουνουπιέρας. Με χρήση ανεμιστήρων, κλιματιστικών. Με αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες) στα ανοίγματα. Με απομάκρυνση στάσιμου νερού. Με κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών. Με χρήση εντομοκτόνων/ εντομοαπωθητικών περιβάλλοντος (φιδάκια, ταμπλέτες).

Μέτρα πρόληψης στην εργασία: Καθαρίζουμε συχνά και ψεκάζουμε στάβλους ζώων και κοτέτσια. Ανανεώνουμε τακτικά το νερό σε ποτίστρες ζώων, γούρνες, στέρνες. Καλύπτουμε τις βάρκες ώστε να μην μαζεύουν νερό της βροχής.

Μέτρα πρόληψης στην κοινότητα: Καθαρίζουμε τους αγωγούς ομβρίων υδάτων και τα αρδευτικά κανάλια από ό,τι εμποδίζει την ελεύθερη ροή νερού. Καθαρίζουμε τα αγριόχορτα και τη βλάστηση από επιφανειακά νερά (ρέματα, κανάλια). Δεν κάνουμε αλόγιστη χρήση νερού, κυρίως όταν δεν υπάρχουν κατάλληλοι αποχετευτικοί αγωγοί. Στα νεκροταφεία χρησιμοποιούμε συνθετικά άνθη όχι ανθοδοχεία με νερό.