Επανάσταση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή με… δημιουργία ανθρώπινων εμβρύων από δερματικά κύτταρα

Αμερικανοί επιστήμονες ανακοίνωσαν πως δημιούργησαν ανθρώπινα έμβρυα σε πρώιμο στάδιο μέσω επεξεργασίας DNA που λήφθηκε από κύτταρα δέρματος ανθρώπων και στη συνέχεια γονιμοποιήθηκε με σπέρμα.

Η τεχνική αυτή θα μπορούσε να ξεπεράσει την υπογονιμότητα που προκαλείται από την ηλικία ή ασθένειες χρησιμοποιώντας σχεδόν οποιοδήποτε κύτταρο του σώματος ως αφετηρία για τη δημιουργία ζωής.

Η μέθοδος που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Nature Communications χρειάζεται σημαντική βελτίωση, κάτι που θα μπορούσε να διαρκέσει μια δεκαετία, πριν εξεταστεί η χρήση της από κλινικές γονιμότητας.

Η παραδοσιακή διαδικασία αναπαραγωγής βασίζεται στη συνάντηση του σπέρματος με το ωάριο. Στη νέα μέθοδο, οι επιστήμονες ξεκινούν από κύτταρα δέρματος. Η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Υγείας και Επιστήμης του Όρεγκον αφαιρεί τον πυρήνα , που περιέχει τον πλήρη γενετικό κώδικα, από ένα κύτταρο δέρματος και τον τοποθετεί σε ένα δωρηθέν ωάριο από το οποίο έχει αφαιρεθεί το δικό του DNA.

Αρχικά η διαδικασία θυμίζει την τεχνική που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία της προβατίνας Dolly το 1996 του πρώτου κλωνοποιημένου θηλαστικού. Όμως, το ωάριο αυτό περιέχει ήδη πλήρη σύνολο χρωμοσωμάτων επομένως πρέπει να απορρίψει τα μισά. Οι ερευνητές ονόμασαν αυτή τη διαδικασία «mitomeiosis» – συνδυασμός της μίτωσης και της μείωσης.

Η μελέτη έδειξε ότι δημιουργήθηκαν 82 λειτουργικά ωάρια τα οποία γονιμοποιήθηκαν με σπέρμα και μερικά αναπτύχθηκαν σε πρώιμα στάδια εμβρύων (μέχρι 6 ημέρες). «Καταφέραμε κάτι που θεωρούνταν αδύνατο», δήλωσε ο καθηγητής Σουκχράτ Μιταλίποφ επικεφαλής του κέντρου γονιδιακής και εμβρυϊκής θεραπείας του πανεπιστημίου.

Ωστόσο, η μέθοδος είναι ακόμη ατελής: το ωάριο απορρίπτει τυχαία χρωμοσώματα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε γενετικές ανωμαλίες, ενώ η επιτυχία είναι προς το παρόν μόλις γύρω στο 9%.

Η τεχνολογία αυτή εντάσσεται στο πεδίο της τεχνητής (in vitro) γαμετογένεσης, που στοχεύει στη δημιουργία σπερματοζωαρίων και ωαρίων έξω από το σώμα. Στόχος είναι να βοηθηθούν ζευγάρια που δεν μπορούν να επωφεληθούν από την εξωσωματική γονιμοποίηση επειδή δεν διαθέτουν βιώσιμα ωάρια ή σπέρμα.

Θα μπορούσε να βοηθήσει μεγαλύτερες γυναίκες που δεν έχουν πλέον ωάρια, άνδρες με μειωμένη παραγωγή σπέρματος ή άτομα που έχουν υποστεί θεραπείες καρκίνου που προκαλούν στειρότητα.