Επιστήμονες εξηγούν: Πώς θα καταλάβετε κάποιον που έχει το σύνδρομο του απατεώνα

Λένε πως δεν μπορεί κανείς να εξαπατά πολύ κόσμο για μεγάλο διάστημα, ακόμη και αν βρίσκεται στην κατηγορία των προβεβλημένων προσώπων.

Το «χρυσό» δίχτυ ασφαλείας που παρέχει η αναγνωρισιμότητα σε έναν καθ’ έξιν απατεώνα, κάποια στιγμή δεν μπορεί να αντέξει το βάρος του «συνδρόμου» που κουβαλά.

Τι είναι το σύνδρομο του απατεώνα

«Είναι ένας όρος που επινοήθηκε το 1978 από τις κλινικές ψυχολόγους Πολίν Κλέινς και Σούζαν Άιμς και αναφέρεται σε φιλόδοξα άτομα που χαρακτηρίζονται από αδυναμία να εσωτερικεύουν τα επιτεύγματά τους, συνδυαστικά με έναν επίμονο φόβο ότι θα εκτεθούν ως «απατεώνες». Και δεν αφορά μόνο σε άτομα που επιδιώκουν να εκτίθενται στα φώτα της δημοσιότητας», λέει η Άντρια Μάρσντεν, επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Beacon College της Φλόριντα.

Οι ιστορίες λιγότερο διάσημων ανθρώπων, που έχτισαν σε σύντομο χρονικό διάστημα μικρές ή μεγάλες επιχειρηματικές αυτοκρατορίες, ή που διήγαγαν πολυτελή βίο χωρίς αυτό να δικαιολογείται από την εργασιακή τους θέση, το οικογενειακό τους «δέντρο» ή δεν κέρδισαν τον πρώτο αριθμό της λοταρίας, είναι άπειρες στα χρονικά.

Και τις γνωρίζουμε καλά τόσο μέσα από αμέτρητες κινηματογραφικές ταινίες, όσο και από τα αστυνομικά δελτία, παρατηρώντας ότι εντέλει ό,τι έχει χτιστεί με απάτες καταρρέει μέσα σε μια νύχτα σαν χάρτινος πύργος.

Σχεδόν όλοι το έχουμε βιώσει έστω και μια φορά στη ζωή μας

«Το σύνδρομο του απατεώνα υπάρχει στα άτομα που αμφιβάλλουν για τις ικανότητές τους και που γνωρίζουν καλά ότι δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τους υπολοίπους, εκτός και εάν κάνει απάτες κατά συρροή», λέει η νευροψυχολόγος Σανάμ Χαφέεζ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη.

«Αν και δεν αναφέρεται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM) – η Χρυσή Βίβλος για όλες τις διαγνωστικές ψυχιατρικές καταστάσεις- οι ειδικοί αναγνωρίζουν το σύνδρομο του απατεώνα ως μια βαθιά ανασφάλεια, που μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο όχι μόνο στην καριέρα ενός ατόμου, αλλά επίσης στην προσωπική ζωή και στις σχέσεις του».

Σύμφωνα με την Χαφέεζ, μάλιστα, αυτό το σύνδρομο μπορεί να εμφανιστεί έστω και μια φορά στη ζωή ενός ενήλικα. «Στην πραγματικότητα, περίπου το 70% των ανθρώπων έχουν βιώσει το σύνδρομο του απατεώνα κάποια στιγμή στη ζωή τους».