Η ληστεία που άλλαξε για πάντα την τέχνη

Όποιος ήταν αρκετά υπομονετικός ώστε να μπει στο Λούβρο, θα πρέπει να ήταν άλλο τόσο ώστε να δει τον πιο διάσημο πίνακα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, την «Μόνα Λιζα». Τα μέτρα τριγύρω της είναι δρακόντεια και θα είσαι πολύ τυχερός αν την δεις για μια στιγμή και φυσικά από απόσταση.

Δεν ήταν πάντα έτσι. Αυτά τα μέτρα οφείλονται κυρίως στην ληστεία της 21ης Αυγούστου του 1911, μια ληστεία που άλλαξε για πάντα την τέχνη. Ή τουλάχιστον τον τρόπο που την βλέπουμε. Στις 22 Αυγούστου λοιπόν εκείνης της χρονιάς, το προσωπικό του μουσείου ανακάλυψε πως η Μόνα Λίζα έλειπε. Το Λούβρο έκλεισε. Η κορνίζα βρέθηκε αμέσως. Το κράτος έκλεισε τα σύνορα και όλα τα πλοία ελέγχονταν χωρίς ερωτήσεις.

Ο ποιητής Γκιγιώμ Απολλιναίρ κατηγορήθηκε. Το ίδιο και ένας ταλαντούχος τότε νεαρός ζωγράφος. Ο Πάμπλο Πικάσο. Οι Γάλλοι όμως δεν είχαν ιδέα που μπορεί να είναι. Θα μπορούσε να είναι παντού. Οι Γάλλοι κατηγόρησαν τους Γερμανούς. Μάλλον η κόντρα τους δεν είναι τωρινή. Πίστεψαν ότι ήθελαν να τους εξευτελίσουν. Πέρασαν δυο χρόνια. Και τότε η τύχη βοήθησε.

Ένας αντικέρ της Φλωρεντίας επικοινώνησε με το Λούβρο, λέγοντας τους πως ο κλέφτης θέλησε να του πουλήσει το έργο τέχνης. Μετά από ανταλλαγή αλληλογραφίας, αποφασίστηκε τελικά να συναντηθούν στο Μιλάνο. Ένας νεαρός Ιταλός εμφανίστηκε και συστήθηκε ως Λεονάρντο Βιντσέντσο. Παραδέχθηκε ότι έκλεψε τον πίνακα ντυμένος σαν συντηρητής, αλλά υποστήριξε ότι το έκανε για να επιστρέψει στην «πατρίδα» του. Ζήτησε μισό εκατομμύριο λιρέτες. Ήθελε όμως να μπει και στο μουσείο Ουφίτσι της Φλωρεντίας. Μόλις έφυγε, ο αντικέρ κάλεσε την αστυνομία.

Το πραγματικό του όνομα ήταν Βιντσεντσο Περούτζια. Η ιστορία που είπε στην αστυνομία είχε πολλά κενά. Για έναν μήνα ο πίνακας παρέμεινε στην Ιταλία όπου εκτέθηκε σε διάφορα μουσεία, μέχρι να επιστρέψει στο Λούβρο. Μετά από αυτή την κλοπή, η Μόνα Λίζα έγινε αυτό που είναι σήμερα: ένας θρύλος, ο πιο γνωστός πίνακας παγκοσμίως, που έχει τόσες ερμηνείες όσες και οι άνθρωποι που προσπάθησαν να τον αναλύσουν.

Αυτή η ληστεία λοιπόν άλλαξε το πως βλέπουμε την τέχνη. Και από την άλλη πλευρά. Γιατί κάποιοι ισχυρίζονται ότι ποτέ δεν επέστρεψε ο αυθεντικός πίνακας στο Λούβρο ή, περισσότερο, πως ποτέ δεν εκτέθηκε ξανά στο κοινό. Πολλοί έπαψαν να βλέπουν την τέχνη με ρομαντισμό. Γιατί αυτός μετατράπηκε σε καχυποψία. Σε σενάρια και θεωρίες συνωμοσίας. Το κυριότερο είναι πάντως πως το μεγαλύτερο μέρος της φήμης το οφείλει στην ληστεία του 1911, που της γέμισε ακόμα περισσότερο μυστήριο απ’ όσο ήδη έιχε.