Βίλα Καζούλη: Η ιστορία πίσω από τη «στοιχειωμένη» έπαυλη όπου γυρίστηκε η «Υπολοχαγός Νατάσσα»

Η Βίλα Καζούλη, το μνημειώδες αρχοντικό που ανήκει στη «Βίλα των Λιονταριών» όπως την αποκαλούν, είναι συνδεδεμένη με μία από τις πιο έντονες περιόδους της ελληνικής ιστορίας και τη δραματική ταινία «Υπολοχαγός Νατάσσα».

Στην πραγματικότητα, η έπαυλη που βρίσκεται στην Κηφισιά αποτελεί μια ζωντανή μαρτυρία της γερμανικής Κατοχής και των σκοτεινών ιστοριών που την περιβάλλουν.

Η επιβλητική αυτή βίλα είναι αναμφισβήτητα ένα από τα πιο εντυπωσιακά αρχιτεκτονικά έργα της Αθήνας, με την έντονη ιστορική και πολιτιστική της κληρονομιά. Χτισμένη το 1910 από τον Αιγυπτιώτη επιχειρηματία Νικόλαο Καζούλη, η βίλα προοριζόταν να είναι θερινή κατοικία, όμως η χρήση της ως στρατηγικό κέντρο κατά τη διάρκεια της Κατοχής έγραψε την πιο σκοτεινή σελίδα της ιστορίας της.

Με τα λιοντάρια να στέκουν επιβλητικά στην είσοδο και την βαριά σιδερένια πύλη να προσδίδουν μία αίσθηση μυστηρίου, η βίλα αποτελεί το ιδανικό σκηνικό για μια εμβληματική στιγμή της ταινίας του Νίκου Φώσκολου, «Υπολοχαγός Νατάσσα». Εκεί, στην αυλή της, αναπαρίσταται η συγκλονιστική σκηνή αυτοκτονίας του Μαξ (Κώστας Καρράς), όταν ανακαλύπτει ότι η μητέρα του, Λίζα (Κάκια Παναγιώτου), είναι στην Αντίσταση. Ωστόσο, το πραγματικό ιστορικό υπόβαθρο της βίλας είναι ακόμη πιο τρομακτικό.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, η βίλα κατελήφθη από τους Γερμανούς και μετατράπηκε σε φρουραρχείο των SS. Οι φήμες για την ύπαρξη φαντασμάτων στο κτίριο συνδέονται με τα βασανιστήρια που υπέστησαν οι αντιστασιακοί.

Σύμφωνα με τον θρύλο, 12 Έλληνες εκτελέστηκαν στον κήπο της έπαυλης, γεγονός που τροφοδότησε τις φήμες για «στοιχειώματα». Ακόμη και η δολοφονία μιας δημοσιογράφου από τους Γερμανούς έξω από τη βίλα ενίσχυσε την ατμόσφαιρα μυστηρίου που περιβάλλει την έπαυλη.

Η ιδέα ότι η βίλα έχει «φαντάσματα» και σκιές από το παρελθόν που περιπλανώνται στους σκοτεινούς της διαδρόμους έχει εξάψει τη φαντασία των επισκεπτών και κατοίκων της περιοχής. Αν συνυπολογίσει κανείς ότι το κτίριο είναι χτισμένο πάνω σε τουρκικό νεκροταφείο και ότι οι φημολογούμενοι υπόγειοι διάδρομοι και η σήραγγα που συνέδεε την έπαυλη με το παρεκκλήσι του Αγίου Παύλου ενισχύουν τη σύνδεση με το υπερφυσικό.

Το αρχιτεκτονικό σχέδιο της βίλας συνδυάζει την αναγεννησιακή αρχιτεκτονική με στοιχεία του νεοκλασικισμού. Το έργο του διάσημου γλύπτη Δημήτρη Φιλιππότη και η σκαλισμένη μαρμάρινη σκάλα δημιουργούν μια αίσθηση μεγαλοπρέπειας, ενώ ο επιβλητικός τρούλος, έργο του αρχιτέκτονα Παναγιώτη Αριστόφρων, εντυπωσιάζει με τη λεπτομέρεια του σχεδιασμού. Παρά τις μεγάλες φιλοδοξίες του Αριστόφρων για τη βίλα, που ονειρευόταν να γίνει κέντρο μελέτης του Πλάτωνα, το όνειρό του παρέμεινε ανεκπλήρωτο.

Μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς, η βίλα έγινε σημείο αναφοράς για πολλούς και διάφορους λόγους. Από το 1944 μέχρι το 1952, στεγάστηκε το νοσοκομείο ΚΑΤ και, αργότερα, φιλοξένησε σεισμοπαθείς από τα Ιόνια Νησιά. Μετά από μια σειρά χρήσεων, μεταξύ των οποίων και ως ιδιοκτησία του ΙΚΑ, το 1999 εγκαταστάθηκε εκεί το Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης, ενώ από το 2014 στεγάζει το Πράσινο Ταμείο.