Σύνθεση ανθρώπινου DNA εκ του μηδενός

Περίπου 15 χρόνια μετά την ανάγνωση του ανθρωπίνου γονιδιώματος, 25 κορυφαίοι επιστήμονες ζητούν μέσω της επιθεώρησης Science, να γίνει το επόμενο βήμα, δηλαδή να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα σύνθεσης του ανθρωπίνου γονιδιώματος εκ του μηδενός.

Σε πρώτη φάση στόχος είναι να συντεθούν ολοένα μεγαλύτερα τμήματα DNA, ανθρώπινα χρωμοσώματα και κύτταρα, ενώ στο βάθος διαγράφεται η απώτερη προοπτική της εκ του μηδενός σύνθεσης ενός ολοκληρωμένου ανθρωπίνου γονιδιώματος.

Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι θα μπορούσαν να δημιουργηθούν κάποτε άνθρωποι χωρίς βιολογικούς γονείς. Ωστόσο, οι επιστήμονες σπεύδουν να διευκρινίσουν ότι δεν έχουν τέτοιους σκοπούς.

Διχασμένη η επιστημονική κοινότητα

Η πρόταση έρχεται μόλις λίγες εβδομάδες μετά την κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση ειδικών στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, όπου συζητήθηκε η σχετική πρωτοβουλία. Όπως τότε, όταν διέρρευσε το θέμα στον Τύπο, έτσι και τώρα που η πρόταση πλέον πήρε επίσημο χαρακτήρα, η επιστημονική κοινότητα εμφανίζεται διχασμένη, καθώς αρκετοί βλέπουν τις θετικές προοπτικές που διαγράφει η νέα γενετική τεχνολογία, ιδίως στην ιατρική. Αλλά επίσης ουκ ολίγοι επιστήμονες φοβούνται μήπως ανοίξει ο ασκός του Αιόλου για την ανθρωπότητα και επαναφέρει την ευγονική με νέο μανδύα.

Οι 25 επιστήμονες, κυρίως Αμερικανοί, με επικεφαλής τον βιολόγο Τζεφ Μπέκε του Ιατρικού Κέντρου «Langone» του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και τον γενετιστή Τζορτζ Τσερτς της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, ζητούν να υπάρξει, κατά το πρότυπο του Προγράμματος Ανθρωπίνου Γονιδιώματος (Human Genome Project – HGP), ένα νέο πρόγραμμα με την ονομασία Human Genome Project-Write (HGP – Write), δηλαδή Πρόγραμμα Εγγραφής (Σύνθεσης) Ανθρωπίνου Γονιδιώματος.

Πρόγραμμα με ορίζοντα δεκαετίας

Αυτό το πρόγραμμα θα έχει ορίζοντα δεκαετίας και θα υποστηριχθεί με δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια τουλάχιστον 100 εκατομμυρίων δολαρίων μόνο για εφέτος, ενώ στην πορεία θα απαιτηθούν δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι «25» επισημαίνουν ότι και το HGP είχε συναντήσει αντιστάσεις ωσότου ξεκινήσει, ενώ καθησυχάζουν ότι δεν προτίθενται να δημιουργήσουν ένα ολόκληρο ανθρώπινο ον, αλλά να ξεκινήσουν τις έρευνες πάνω στη σύνθεση ανθρωπίνου DNA σε μικρότερη κλίμακα. Αναγνωρίζουν πάντως ότι το ζήτημα εγείρει πληθώρα ηθικών, νομικών, κοινωνικών και άλλων ζητημάτων και τονίζουν ότι αυτά τα θέματα πρέπει να τεθούν σε δημόσιο διάλογο, με προτεραιότητα στην ασφάλεια των ανθρώπων και των οικοσυστημάτων.

Πολλές πρακτικές εφαρμογές

Οι υποστηρικτές του σχεδίου θεωρούν ότι αυτό θα έχει πλειάδα χρήσιμων πρακτικών εφαρμογών στο μέλλον, οδηγώντας στη θεραπεία κληρονομικών παθήσεων, στην καλλιέργεια ανθρωπίνων οργάνων προς μεταμόσχευση, στη βελτίωση της ανοσοποίησης έναντι των παθογόνων μικροοργανισμών και του καρκίνου, στην επιτάχυνση της δημιουργίας εμβολίων, στην ανάπτυξη νέων αποτελεσματικότερων φαρμάκων κ.α.

Επιμένουν ότι η σύνθεση του ανθρωπίνου DNA δεν αποτελεί παρά τη λογική επέκταση των ήδη διαθέσιμων τεχνικών και εργαλείων γενετικής μηχανικής.

Όχι σε μια νέα εποχή ευγονικής

«Δεν προσπαθούμε να φτιάξουμε έναν στρατό από κλώνους ή να ξεκινήσουμε μια νέα εποχή ευγονικής. Δεν είναι αυτό το σχέδιο μας» ξεκαθαρίζει ο δρ Μπέκε.

Με δεδομένο πάντως ότι οι άνθρωποι έχουν πάνω από 20.000 ζωτικά γονίδια (και χιλιάδες άλλα γονίδια που δεν κωδικοποιούν για τη σύνθεση πρωτεϊνών), η σύνθεση του ανθρωπίνου DNA θα είναι πολύ δύσκολη υπόθεση.