Μια νεα χαρτογράφηση του Σύμπαντος από τον δορυφόρο Planck

Ο ευρωπαϊκός δορυφόρος Planck, ο οποίος εκτοξεύθηκε το 2009 για να βρει τα ίχνη του πρώτου φωτός που εκπέμφθηκε μετά το Bing Bang, αποκάλυψε την ακριβέστερη εικόνα που έχει υπάρξει ποτέ για το Σύμπαν κατά την πρώτη νεότητά του, την ηλικία του οποίου ανέβασε ταυτόχρονα κατά 80 εκατομμύρια χρόνια.

«Είναι ένα γιγάντιο βήμα στην κατανόηση της προέλευσης του Σύμπαντος, το οποίο φέρεται ότι γεννήθηκε πριν από 13,82 δισεκ. χρόνια, καθώς η κατανόησή μας αυτή είναι τώρα είκοσι φορές καλύτερη απ’ ό,τι προηγουμένως», υπογράμμισε εκφράζοντας την ικανοποίησή του ο γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) Ζαν-Ζακ Νορντέν, παρουσιάζοντας στο Παρίσι τα πρώτα αποτελέσματα του Planck.

Τα δεδομένα του Planck επιβεβαιώνουν με τρόπο θεαματικό την υπόθεση ενός σχετικά απλού μοντέλου για το Σύμπαν, το οποίο είναι επίπεδο και επεκτεινόμενο, όπως περιγράφεται από την καθιερωμένη θεωρία του Bing Bang σύμφωνα με την ESA. Πρόκειται για μια εικόνα του Σύμπαντος όπως ήταν μόλις 380.000 χρόνια μετά το Μπιγκ Μπανγκ όταν η θερμοκρασία του έφτανε τους 3.000 βαθμούς Κελσίου.

Προηγουμένως το Σύμπαν ήταν τόσο ζεστό ώστε κανένα φως δεν μπορούσε να διαφύγει απ’ αυτό. Συνεπώς ο δορυφόρος Planck συνέλαβε, στην ολότητα του ουρανού, το ίχνος του απολιθώματος των πρώτων φωτονίων (σπόρων φωτός) που ξεπήδησαν στο σύμπαν και ταξίδεψαν για περισσότερα από 13 δισεκ. χρόνια για να φτάσουν ως εμάς.

Αυτό το απολίθωμα ακτινοβολίας είναι πλέον υπερβολικά κρύο, μόλις 3 βαθμούς Κελσίου πάνω από το «απόλυτο μηδέν» (-273 βαθμοί Κελσίου). Αόρατο στα μάτια μας, μπορεί πάντως να εντοπιστεί στην γκάμα των ραδιοκυμάτων. Η κοσμική ακτινοβολία βάθους (CMB) παρουσιάζει απειροελάχιστες διακυμάνσεις θερμοκρασίας οι οποίες αντιστοιχούν σε περιοχές ελαφρώς διαφορετικής πυκνότητας, «σβόλους» ύλης που φέρουν μέσα τους το σπόρο όλων των άστρων και των γαλαξιών που γνωρίζουμε σήμερα. Όμως για να μπορέσει να μετρήσει αυτές τις απειροελάχιστες διακυμάνσεις, με προσέγγιση εκατομμυριοστού του βαθμού, το υψηλής συχνότητας εργαλείο HFI του Πλανκ χρειάστηκε να παγώσει στο ένα δέκατο του βαθμού πάνω από το απόλυτο μηδέν.

Συνολικά, αυτό το πρώτο κύμα δεδομένων (500 δισεκ. συνδυασμένες μετρήσεις) επιβεβαιώνει πασιφανώς και με ασύγκριτη ακρίβεια το καθιερωμένο κοσμολογικό μοντέλο, προσφέροντάς μας παράλληλα μια πιο εκλεπτυσμένη γνώση των συστατικών της «κοσμικής συνταγής».

Έτσι, σύμφωνα με το γαλλικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) και τη γαλλική διαστημική υπηρεσία (CNES), που χρηματοδότησαν κατά περισσότερο από 50% την κατασκευή του Πλανκ, η ποσότητα της «συνηθισμένης ύλης», αυτής που γνωρίζουμε στην καθημερινότητά μας, επανεκτιμήθηκε προς τα πάνω.

Ωστόσο εξακολουθεί να μην αντιπροσωπεύει παρά το 4,9% της συνολικής μάζας του Σύμπαντος. Η μαύρη ύλη, η ύπαρξη της οποίας έχει αποδειχθεί εμμέσως, αποτελεί το 26,8%. Το υπόλοιπο (68,3% έναντι 72,8% προηγουμένως) αποτελείται από μια μυστηριώδη «μαύρη ενέργεια», στην οποία φέρεται ότι οφείλεται η επιτάχυνση της διαστολής του Σύμπαντος.