LSM-1: Τα οχηματαγωγά του ΠΝ – Από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα

Συνολικά 558 LSM ναυπηγήθηκαν μόνο σε ένα έτος μεταξύ του 1944 και του 1945, με σκοπό τη συμμετοχή τους στον πόλεμο στην Ευρώπη και την επικείμενη απόβαση στην Νορμανδία αλλά κυριότερα στο τεράστιο μέτωπο του Ειρηνικού. Τα περισσότερα από αυτά διαλύθηκαν μετά το τέλος του πολέμου, σημαντικός όμως αριθμός προσφέρθηκε σε συμμαχικά κράτη όπως η Ελλάδα.

Το ΠΝ παρέλαβε το 1958 από τις ΗΠΑ έξι συνολικά σκάφη τύπου LSM-1 και το τελευταίο από αυτά παροπλίστηκε το 2001, ενώ ένα από αυτά βυθίστηκε το 1972 µε τραγικό απολογισµό 44 νεκρούς τρία µόλις µίλια έξω από το λιµάνι του Πειραιά, όταν εµβολίστηκε από το δεξαµενόπλοιο “World Hero”.

Τα σκάφη της κλάσης είχαν µέγιστο εκτόπισµα 1.113 τόνους, µήκος 62,03 µ. πρόωση από δύο κινητήρες ντίζελ των 3.600 bhp σε δύο άξονες ανέπτυσσαν µέγιστη ταχύτητα 13 κόµβων  εµβέλεια 9.100 χλµ. στους 12 κόµβους και οπλισµό είχαν 2 πυροβόλα των 40 χλστ. και 8 των 20 χλστ.

Η µεταφορική ικανότητα των σκαφών ήταν πέντε µέσα άρµατα µάχης ή τρία βαρέα άρµατα λη 6 LVT ή 9 αµφίβια οχήµατα DUKW.  Τα σκάφη µπορούσαν να µεταφέρουν έως και 48 στρατιώτες µε τον φόρτο τους και είχαν πλήρωµα 5 αξιωµατικούς και 54 ναύτες.

Τα σκάφη σε υπηρεσία µε το ΠΝ

ΓΡΗΓΟΡΟΠΟΥΛΟΣ
Υπχος L-161 (1958-1993) – Πρώην USS LSM 45

Έλαβε την ονοµασία αυτή προς τιµήν του φονευθέντος στις 26 Σεπτεµβρίου 1943, κατά την καταβύθιση του Α/Τ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ, Υπχου Ν.Γρηγορόπουλου. Ναυπηγήθηκε το 1943-44. Παραλήφθηκε στις 3 Νοεµβρίου 1958 στο Portsmouth της Virginia των ΗΠΑ, από τον Πλωτάρχη Λεων Στεργιάκη.

Χρησιµοποιήθηκε εντατικά για στρατιωτικές και κρατικές µεταφορές. Παροπλίσθηκε στις 27 Απριλίου 1993.

ΤΟΥΡΝΑΣ
Υπχος L-162 (1958-1990) – Πρώην USS LSM 102

Έ λαβε την ονοµασία αυτή προς τιµήν του φονευθέντος κατά τη βύθιση του Υ/Β ΠΡΩΤΕΥΣ Υπχου Α.Τουρνά, στην Αδριατική, 29 ∆εκεµβρίου του 1940.

Η παραλαβή του έγινε στις 3 Νοεµβρίου 1958 στο Portsmouth της Virginia των ΗΠΑ, από τον Πλωτάρχη Α. Γκορτζή. Εντάχθηκε στη δύναµη της ∆ιοίκησης Πλοίων Αποβάσεως.

Χρησιµοποιήθηκε για στρατιωτικές και κρατικές µεταφορές µέχρι τις 30 Σεπτεµβρίου του 1990, οπότε παροπλίσθηκε.

∆ΑΝΙΟΛΟΣ
Υπχος L-163 (1958-1993) – Πρώην USS LSM 227

Έλαβε την ονοµασία προς τιµήν του φονευθέντος στις 16 Νοεµβρίου του 1942 Υπχου Αντ. ∆ανιόλου κατά τη βύθιση του Υ/Β ΤΡΙΤΩΝ.

Η παραλαβή έγινε στις 3 Νοεµβρίου 1958 στο Portsmouth της Virginia των ΗΠΑ, από τον Πλωτάρχη Π. Σπυρόπουλο. Εντάχθηκε στη δύναµη της ∆ιοίκησης Πλοίων Αποβάσεως.

Χρησιµοποιήθηκε επίσης εκτεταµένα σε ανεξάρτητες µεταφορές. Παροπλίσθηκε στις 27 Απριλίου 1993.

ΡΟΥΣΣΕΝ
Υπχος L-164 (1958-2001) – Πρώην USS LSM 399

Ένα από τα έξι του αυτού τύπου(ΤΟΥΡΝΑΣ, ΜΕΡΛΙΝ, ΚΡΥΣΤΑΛΛΙ∆ΗΣ, ΓΡΗΓΟΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΡΟΥΣΣΕΝ και ∆ΑΝΙΟΛΟΣ) που παραχωρήθηκαν το 1958 από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο της στρατιωτικής βοήθειας.

Έλαβε την ονοµασία αυτή προς τιµήν του Υποπλοιάρχου Ν.Ρουσσέν που σκοτώθηκε κατά την καταστολή του κινήµατος του Ναυτικού, στην Αλεξάνδρεια, στις 22 Απριλίου 1944. Ναυπηγήθηκε το 1943-44.

Η παραλαβή του έγινε στις 3 Νοεµβρίου 1958 στο Portsmouth της Virginia των ΗΠΑ, από τον Πχη Π. Καρανδρέα. Χρησιµοποιήθηκε εντατικά για στρατιωτικές και κρατικές µεταφορές.

ΚΡΥΣΤΑΛΛΙ∆ΗΣ
Υπχος L-165 (1958-2000) – Πρώην USS LSM 541

Έλαβε την επωνυµία αυτή προς τιµήν του φονευθέντος στις 22 Απριλίου 1941, Υποπλοιάρχου Κρυσταλλίδη, κατά τη βύθιση του βοηθητικού ΠΛΕΙΑΣ. Παραλήφθηκε στις 30 Ιουνίου 1958 στη Βοστώνη των ΗΠΑ από τον Πχη Κ. Σκιαδόπουλο.

Εκτός από την πολεµική αποστολή του, το πλοίο αυτό µε τα άλλα του ιδίου τύπου χρησιµοποιήθηκε εκτεταµένα για στρατιωτικές και κρατικές µεταφορές.

ΜΕΡΛΙΝ
Υπχος L-166 (1958-1972) – Πρώην USS LSM 557

Έλαβε την ονοµασία αυτή προς τιµήν του Υποπλοιάρχου Ν.Μέρλιν που χάθηκε στις 10 ∆εκεµβρίου 1941 κατά την καταβύθιση του βρετανικού Υ/Β PERSEUS. Η παραλαβή του έγινε στη Βοστώνη των ΗΠΑ στις 30 Ιουνίου 1958 από τον Πχη Θ. Μανωλόπουλο.

Βυθίστηκε (Κυβερνήτης Υπχος Γ. Μπεγιέτης) στις 15 Νοεµβρίου 1972 µέσα σε λίγα λεπτά, 3 µίλια νότια από το λιµάνι του Πειραιά, όταν συγκρούστηκε µε το γιγαντιαίο δεξαµενόπλοιο WORLD HERO, συµπαρασύροντας συνολικά 44 άτοµα από το πλήρωµα.

Το τραγικό ναυάγιο

Ήταν 15 Νοεµβρίου 1972, ώρα 3:00 µ.µ. λίγο έξω από το λιµάνι του Πειραιά. Η θάλασσα ήταν γαλήνια, η ορατότητα µεγάλη και τα πλοία που έπλεαν στην περιοχή ταξίδευαν προς τον προορισµό τους χωρίς κανένα πρόβληµα. Τίποτα δεν πρόδιδε την τραγωδία που επρόκειτο να ακολουθήσει.

Την ώρα εκείνη στη θαλάσσια περιοχή, 4 µίλια από τις ακτές του Παλαιού Φαλήρου, έπλεαν η ναυαρχίδα του στόλου του Σταύρου Νιάρχου WORLD HERO χωρητικότητας 215.914 τόνων  και το οχηµαταγωγό του Πολεµικού Ναυτικού.

Σε µια στιγµή – κάτω από περίεργες συνθήκες – τα δύο πλοία βρέθηκαν στην ίδια πορεία πλεύσεως. Λίγα λεπτά αργότερα µια τροµακτική σύγκρουση συντάραξε τη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά του Πειραιά αλλά και τα γύρω παράλια.  Το γιγαντιαίο δεξαµενόπλοιο είχε εµβολίσει το ΜΕΡΛΙΝ πέφτοντας µε τον τεράστιο όγκο του στην πρύµνη του µικρού οχηµαταγωγού.

Οι σκηνές που ακολούθησαν ήταν τραγικές. Οι σειρήνες του αποβατικού ούρλιαζαν συνεχώς, όσοι από το πλήρωµα βρίσκονταν στο κατάστρωµα προσπαθούσαν να ειδοποιήσουν τους συνάδελφους από τα κάτω διαµερίσµατα, ενώ συνεχώς ακούγονταν τα τριξίµατα από τις λαµαρίνες που υποχωρούσαν κάτω από τον τεράστιο όγκο του υπερδεξαµενόπλοιου.

H στιγµή αυτή όµως ήταν µοιραία για τους 44 άνδρες οι οποίοι είχαν παγιδευτεί στα κάτω διαµερίσµατα, στο µηχανοστάσιο και στους άλλους χώρου εργασίας του οχηµαταγωγού και παρασύρονταν στο βυθό µαζί του.

Η κινητοποίηση ήταν άµεση. Πρώτο στον τόπο του δυστυχήµατος έφθασε το ολλανδικό φορτηγό SWINDREGT το οποίο – σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα της εποχής – έπλεε στην ίδια περιοχή και συγκεκριµένα ερχόταν πίσω από το δεξαµενόπλοιο.

Το ολλανδικό φορτηγό και το WORLD HERO κατάφεραν να  περισυλλέξουν 14 άνδρες λίγο µετά τη βύθιση του οχηµαταγωγού, και ήταν και οι µόνοι που βγήκαν ζωντανοί από το συνταρακτικό δυστύχηµα.

Τα αίτια του ναυαγίου

Στα τάνκερ αυτού του εκτοπίσµατος, υπάρχει η λεγόµενη “blank area” (“τυφλή περιοχή”), ιδιαίτερα όταν πλέουν κενά φορτίου. Ο αξιωµατικός που βρίσκεται στον θάλαµο διακυβέρνησης, δεν έχει ορατότητα κατ’ ευθείαν µπροστά του και σε απόσταση περίπου 3 µιλίων.

Έτσι φαίνεται ότι το ΜΕΡΛΙΝ βρέθηκε στην “τυφλή περιοχή” του WORLD HERO το οποίο έπεσε πάνω του χωρίς να το αντιληφθεί. Έπρεπε το WORLD HERO να έχει κλειστό κύκλωµα τηλεόρασης ή ο πλοίαρχός του να έχει τοποθετήσει ναύτη-οπτήρα στην πλώρη του για να εποπτεύει την θαλάσσια περιοχή µπροστά απ’ αυτό. Ας µην ξεχνάµε ότι έπλεε στον Σαρωνικό, όπου υπάρχει αυξηµένη κίνηση πλοίων.

Μετά το τέλος των ανακρίσεων, ο Εισαγγελέας άσκησε δίωξη κατά του πλοιάρχου του WORLD HERO, Ι. Σαρίδη, του ανθυποπλοιάρχου Κ. Αναστασίου που βρισκόταν σε υπηρεσία στη γέφυρα την ώρα της σύγκρουσης και του ναύτη Α. Παπακυρίτση, ο οποίος επιτελούσε εκείνη την ώρα χρέη παρατηρητή.

Κατηγορήθηκαν για ανθρωποκτονία εξ αµελείας, πρόκληση ναυαγίου και σωµατικών βλαβών εξ αµελείας και παράβαση του Ποινικού και Πειθαρχικού Κώδικα του Εµπορικού Ναυτικού. Αµέσως µετά, µε καταβολή εγγύησης 190 εκ. δραχµών, επιτράπηκε ο απόπλους του τάνκερ.

Σύµφωνα µε το πόρισµα, το WORLD HERO δεν είχε αναπτύξει µεγάλη ταχύτητα και έπλεε κανονικά, χωρίς ελιγµούς. Όµως, την ώρα της σύγκρουσης, βρισκόταν στον αυτόµατο πιλότο ενώ έπλεε 4-5 µίλια µακριά από το λιµάνι του Πειραιά. Επιπλέον, ο ναύτης-παρατηρητής δεν επέβλεπε την γύρω από το τάνκερ περιοχή, αλλά ασχολούνταν µε την υποστολή σηµάτων-σηµαιών από τους ιστούς του πλοίου.