Παγκόσμιο «ορόσημο» για τους ωκεανούς: Ενεργοποιείται η Συνθήκη για τις Ανοιχτές Θάλασσες

Μια παγκόσμια συμφωνία-ορόσημο, που στοχεύει στην προστασία των ωκεανών και την αναστροφή της ζημιάς στη θαλάσσια ζωή, πρόκειται να γίνει διεθνές δίκαιο. 

Η Συνθήκη για τις Ανοιχτές Θάλασσες (High Seas Treaty) επικυρώθηκε από το Μαρόκο την Παρασκευή, 19 Σεπτεμβρίου, και πλέον υπάρχουν 60 επικυρώσεις, αριθμός που απαιτείται για την επίσημη εφαρμογή της. Η συμφωνία θα τεθεί σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2026.

Η συγκεκριμένη συμφωνία, η οποία βρισκόταν στα σκαριά για δύο δεκαετίες, ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών στα διεθνή ύδατα.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις χαιρέτισαν τη συμφωνία ως ένα “κολοσσιαίο επίτευγμα” και απόδειξη ότι οι χώρες μπορούν να συνεργαστούν για την προστασία του περιβάλλοντος.

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, δήλωσε πως η συμφωνία “καλύπτει περισσότερα από τα δύο τρίτα των ωκεανών και καθορίζει δεσμευτικούς κανόνες για τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας”.

Δεκαετίες υπεραλίευσης, ρύπανσης από τη ναυσιπλοΐα και η υπερθέρμανση των ωκεανών λόγω της κλιματικής αλλαγής έχουν προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες στη θαλάσσια ζωή.

Σύμφωνα με την Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), σχεδόν 10% των θαλάσσιων ειδών κινδυνεύουν με εξαφάνιση.

Τρία χρόνια πριν, οι χώρες συμφώνησαν να προστατεύσουν το 30% των εθνικών και διεθνών υδάτων μέχρι το 2030, ώστε να βοηθήσουν τα εξαντλημένα θαλάσσια αποθέματα να ανακάμψουν.

Ωστόσο, η προστασία των ανοιχτών θαλασσών είναι εξαιρετικά δύσκολη, καθώς κανένα κράτος δεν τις ελέγχει και όλα τα έθνη έχουν το δικαίωμα της ναυσιπλοΐας και της αλιείας σε αυτές. Προς το παρόν, μόνο το 1% των ανοιχτών θαλασσών προστατεύεται.

Η επιτάχυνση των επικυρώσεων, που συνήθως απαιτεί πάνω από πέντε χρόνια, χαρακτηρίστηκε ως “χρόνος-ρεκόρ” από την Elizabeth Wilson του Pews Charitable Trust.

Μόλις η συνθήκη τεθεί σε ισχύ, οι χώρες θα προτείνουν περιοχές προς προστασία, οι οποίες στη συνέχεια θα τεθούν σε ψηφοφορία.

Ενώ ορισμένοι επικριτές σημειώνουν πως κάθε χώρα θα διεξάγει τις δικές της περιβαλλοντικές μελέτες, η σημασία του ωκεανού για την επιβίωση όλων των οργανισμών στον πλανήτη είναι αναμφισβήτητη.

Ο μεγαλύτερος βιότοπος της Γης συνεισφέρει 2,5 τρισεκατομμύρια δολάρια στην παγκόσμια οικονομία και παράγει έως και 80% του οξυγόνου που αναπνέουμε.