Τζέσε Όουενς. Ο μεγαλύτερος αθλητής των Ολυμπιακών Αγώνων που ταπείνωσε τον Χίτλερ

O μεγαλύτερος αθλητής που εμφανίστηκε σε Ολυμπιακούς Αγώνες θεωρείται για πολλούς, o Τζέσε Όουενς. Την εποχή που οι νόμοι της Νυρεμβέργης άρχιζαν να εφαρμόζονται και οι Εβραίοι να είναι ανεπιθύμητοι, o μαύρος Όουενς με τα τέσσερα χρυσά στους Ολυμπιακούς στο Βερολίνο, ήταν η «χρυσή ευκαιρία» για να μειωθεί όχι μόνο το κύρος του Χίτλερ που τότε ήταν ιδιαίτερα υψηλό, αλλά και η νοοτροπία μιμητών του στην Αμερικανική ήπειρο.

Ακόμα και στις ίδιες τις ΗΠΑ οι θαυμαστές του Χίτλερ δεν περιοριζόντουσαν στους κύκλους των Γερμανικής καταγωγής πολιτών της. Άλλωστε ακόμα κι ο υποψήφιος Τσαρλς Λίντεμπεργκ δεν έκρυβε τον θαυμασμό του για τον Γερμανό δικτάτορα.

Τα επιτεύγματα του Όουενς δεν συγκίνησαν τόσο την επίσημη Αμερική. όσο το κοινό. Οι εφημερίδες σε μεγάλο βαθμό ελέγχονταν από Εβραϊκής καταγωγής εκδότες που προτίμησαν να ανυψώσουν ένα μαύρο για να χτυπήσουν τον Χίτλερ. Ο Όουενς ήρθε την κατάλληλη στιγμή.

Προπολεμικά η θέση των μαύρων ήταν δεινή σε όλη τη χώρα. Και παρέμεινε και μετά τα επιτεύγματα του Όουενς. Άλλωστε ο ίδιος γεννήθηκε σ’ ένα χωριό της Αλαμπάμα κι ένοιωσε τον ρατσισμό βαθιά στο πετσί του. Θέλετε απόδειξη; Μετά τα τέσσερα μετάλλια που κέρδισε, ένας δημοσιογράφος τον ρώτησε πως του φάνηκε που δεν τον χαιρέτησε ο Χίτλερ μετά τον θρίαμβό του στο μήκος. Κι η απάντησή του ήταν αφοπλιστική: 

– Γιατί θα με συγχαρεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ;

Πράγματι οι πρόεδροι των ΗΠΑ έκαναν το… κορόιδο. Κι έπρεπε να έρθει το 1955 για να τον συγχαρεί ο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ για τις επιτυχίες του ονομάζοντάς τον μάλιστα «πρεσβευτή της ειρήνης».

Κι όμως ο υπέρ-αθλητής του Βερολίνου δεν ήταν πάντα άτρωτος και ανίκητος. Ως παιδί ήταν ασθενικό. Ο πατέρας του Χένρι και η μητέρα του Έμμα έπρεπε να προσφέρουν ότι μπορούσαν στα έντεκα παιδιά τους. Ο ενδέκατος, ως μικρότερος ήταν μόνιμα ριγμένος. Τότε δεν τον έλεγαν Τζέσε, αλλά Τζέιμς Κλίβελαντ (J.C) κι όταν ήρθε η ώρα να πάει σχολείο η οικογένειά του μετακόμισε στο Οχάϊο. Η δασκάλα για να αποφύγει τα μακρόσυρτα ονόματα αποφάσισε να τον φωνάζει «Τζέσε» από τα αρχικά των δύο ονομάτων του. Κι αυτό τον ακολούθησε σ΄ όλη του τη ζωή.

Σχολείο και δουλειές του ποδαριού για να βγαίνει κάποιο μεροκάματο για τον πιτσιρικά που βοηθούσε την οικογένειά του. Μέχρι που ο γυμναστής του σχολείου του, ο Τσάρλι Ρίλεϊ είδε ότι έχει ταλέντο. Του πρότεινε να προπονείται νωρίς το πρωί, πριν το σχολείο και ως δέλεαρ χρησιμοποίησε ένα πλούσιο πρωινό. Κανείς δεν έμαθε ποτέ εάν ο νεαρός Όουενς πήγαινε στη προπόνηση για το πρωινό ή για το τρέξιμο. Ο συνδυασμός όμως προσέφερε ένα μεγάλο αθλητή.

Σε ηλικία 16 χρόνων γνώρισε τη Σάρα Σόλομον, τη γυναίκα της ζωής του. Παντρεύτηκαν κι απέκτησαν τρεις κόρες. 

Το καμπανάκι για τους ανταγωνιστές του είχε χτυπήσει το 1935 όταν σε 45′ κατέρριψε τρία παγκόσμια ρεκόρ και ισοφάρισε άλλο ένα (220 γυάρδες, μήκος, 220 γυάρδες με εμπόδια και ισοφάριση ρεκόρ στις 100 γυάρδες).

Στο Βερολίνο ήταν το ραντεβού με την ιστορία. Τα χρυσά διαδοχικά:

3 Αυγούστου κερδίζει τα 100μ

4 Αυγούστου χρυσό στο μήκος

5 Αυγούστου χρυσό στα 200μ, και

9 Αυγούστου χρυσό στα 4Χ100μ

Τους Γερμανούς και τον Χίτλερ φυσικά… πόνεσε το χρυσό στο μήκος Ο Λουτς Λονγκ είχε όλα τα προσόντα να αναδειχτεί Ολυμπιονίκης. Ήταν Άρειος, ξανθός και φυσικά Γερμανός. Όμως ο Όουενς κέρδισε τη μάχη.

Αυτή ειδικά η νίκη έχει παρασκήνιο. Στον προκριματικό ο Όουενς μετά το δεύτερο άλμα του δεν έπιασε το όριο. Ήταν αγχωμένος. Ο Λονγκ τον πλησιάζει και τον συμβουλεύει:

-Χαλάρωσε. Μπορείς να πιάσεις το όριο ακόμα κι αν πατήσεις μισό μέτρο πριν την άσπρη γραμμή.

Ο Όουενς ακολούθησε τη συμβουλή του και προκρίθηκε στον τελικό. Ο Λονγκ ήταν άτυχος. Όπως και στην ίδια του τη ζωή. Το 1943 σκοτώθηκε στη διάρκεια της απόβασης των συμμάχων στην Ιταλία.

Ο ίδιος ο Τζέσε δεν εμφανίστηκε ξανά στον στίβο. Ο εγγονός των σκλάβων προσπάθησε να εκμεταλλευτεί τη φήμη του και να βγάλει χρήματα. Παράλληλα μιλούσε για τα δικαιώματα των μαύρων. Τον ρατσισμό τον ένοιωσε στο πετσί του και στην άφιξή του στη Νέα Υόρκη όπου είχε οργανωθεί μεγαλειώδης υποδοχή για τους θριαμβευτές Αμερικανούς. Στο ξενοδοχείο που έγινε η δεξίωση για τους συμμετέχοντες του απαγορεύτηκε να μπει στο ασανσέρ. Ήταν μόνο για λευκούς. Μπήκε στο ασανσέρ των εμπορευμάτων.

Όμως και η Ένωση Αμερικανικού Ερασιτεχνικού Αθλητισμού προτίμησε το 1936 να βραβεύσει ως αθλητή της χρονιάς τον λευκό δεκαθλητή Γκλεν Μόρις.

Λίγο πριν πεθάνει βγήκε ανοιχτά και διαφώνησε με το μποϊκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων της Μόσχας το 1980 που επέβαλε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ. Δεν πρόλαβε να το παλέψει. Ο θάνατος έτρεξε πιο γρήγορα από αυτόν. Τον συνάντησε στις 31 Μαρτίου 1980. Υπέφερε από καρκίνο των πνευμόνων. Λογικό. Για 35 χρόνια ήταν φανατικός καπνιστής.

Με μια ματιά

Γεννήθηκε στο Όουκσβιλ της Αλαμπάμα στις 12 Νοεμβρίου 1913

Πέθανε στις 31 Μαρτίου 1980 (67 χρόνων)

Συμμετοχή σε Ολυμπιακούς Αγώνες

1936 (Βερολίνο): 1ος στα 100μ (10.3), στα 200μ (20.7-παγκόσμιο ρεκόρ), στο μήκος (8μ06) και στα 4Χ100μ (39.8-παγκόσμιο ρεκόρ)

Παγκόσμια ρεκόρ

Μήκος: 8μ13 στο Αν Αρμπορ στις 25 Μαϊου 1935

Προηγούμενο: 7μ98 Τσουχέϊ Νάμπου (Ιαπ) 27/10/1931 Επόμενο: 8μ21 Ραλφ Μπόστον 12/8/1960

200μ: 21.0 στη Νέα Υόρκη στις 12 Ιουλίου 1936

Προηγούμενο: 21.0 Ραλφ Μέτκαλφ 6/8/1933 Επόμενο: 20.7 Τζέσε Οουενς 5/8/1936

20.7 στο Βερολίνο στις 5 Αυγούστου 1936

Προηγούμενο: 21.0 Τζέσε Οουενς 12/7.1936 Επόμενο: 20.6 Αντριου Στάνφιλντ 28/6/1952

100μ: 10.2 στο Σικάγο 20 Ιουνίου 1936

Προηγούμενο: 10.3 Εουλέϊς Πίκοκ 6/8/35 Επόμενο: 10.2 Χάρολντ Ντέϊβιτς, 6/6/1941)

Μικρές ιστορίες

* Στις 25 Μαΐου 1935 σε μίτιγκ στο Αν Άρμπορ κατέρριψε σε διάστημα 45 λεπτών (από τις 15.15 έως τις 16.00) πέντε παγκόσμια ρεκόρ: Στις 100 γυάρδες (9.4), στα 200μ σε ευθεία (20.3) δύο φορές, στις 220 γυάρδες με εμπόδια (22.6) και στο μήκος (8.13). Το τελευταίο αυτό παγκόσμιο ρεκόρ καταρρίφθηκε 25 χρόνια αργότερα!

* Στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Βερολίνο με τη νίκη του επί του Γερμανού Λουτς Λονγκ εξόργισε τον Χίτλερ ο οποίος εκνευρισμένος έφυγε από το Στάδιο πριν γίνει η απονομή. Ο ίδιος ο Λογκ πάντως τον συνεχάρη μετά τη νίκη του δείχνοντας άψογη στάση και γι’ αυτό κατηγορήθηκε αργότερα από το ναζιστικό καθεστώς και το 1943 σκοτώθηκε στην Ιταλία.

* Το 1937 έγινε επαγγελματίας. Κέρδισε αρκετά χρήματα τρέχοντας με αντιπάλους αυτοκίνητα ή άλογα.

* Μπορεί η αμερικανική προπαγάνδα να εκμεταλλεύτηκε δεόντως τις επιτυχίες του Όουενς στο Βερολίνο, αλλά ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ όταν η Ολυμπιακή ομάδα επέστρεψε στη χώρα αρνήθηκε να συναντηθεί μαζί του. Οι φυλετικές διαφορές υπερίσχυσαν των αθλητικών επιτυχιών.

* Μικρός ήταν φιλάσθενος εξ αιτίας της κακής διατροφής. Ήταν ένα από τα έντεκα παιδιά της οικογένειας κι υποχρεώθηκε να δουλεύει παράλληλα με τις σπουδές του.

* Το 1978 προσβλήθηκε από καρκίνο στον λάρυγγα και πέθανε δύο χρόνια αργότερα σε ηλικία 67 χρόνων.

* Ένας από τους κεντρικούς δρόμους στο Βερολίνο έχει πάρει τ΄ όνομά του, ενώ η οικογένειά του γύρισε ταινία για την ζωή του με τον τίτλο «Η ιστορία του Τζέσε Οουενς» που διαρκεί 2 ώρες και 45 λεπτά.