Πώς πρέπει να ερμηνεύουμε ή να κατανοούμε την Αγία Γραφή

Ἡ Αγία Γραφή περιέχει τρεῖς ἔννοιες:

1) Τήν γραμματική ἤ ἱστορική.

2) Τήν ψυχική.

3) Καί τήν πνευματική.

Ὁ Ὠριγένης, ὁ ὁποῖος εἶναι καί ὁ δημιουργός αὐτῶν τῶν τριῶν βαθμίδων ἑρμηνείας τῶν Ἁγίων Γραφῶν, ὑποστηρίζει ἡ κατανόησις τῶν ἱερῶν βιβλίων χωρίζει τούς πιστούς Χριστιανούς σέ τρία εἴδη: Στούς ἁπλούς, στούς προχωρημένους καί στούς τελείους.

Οἱ ἁπλοῖ ἐνισχύουν τήν ψυχή τους ἀπό τό σῶμα τῶν Γραφῶν (Ὀνομάζουμε αὐτή τήν κατανόησι γραμματική, κοινή γιά ὅλους, ἤ ἱστορική). Ἐάν μερικοί ἄρχισαν νά προχωροῦν λίγο καί ἠμποροῦν νά ἀντικρύζουν κάποιοα ἄλλη ἔννοια πιό μακριά, ἐνισχύουν τήν ψυχή τους ἀπό τήν ψυχή τῶν Γραφῶν.

Ἐνῶ οἱ τέλειοι ὁμοιάζουν μ᾿ αὐτούς πού λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Σοφίαν δέ λαλοῦμεν ἐν τοῖς τελείοις, σοφίαν δέ οὐ τοῦ αἰῶνος τούτου, οὐδέ τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου τῶν καταργουμένων. Ἀλλά λαλοῦμεν σοφίαν Θεοῦ ἐν μυστηρίῳ, τήν ἀποκεκρυμμένην, ἥν προώρισεν ὁ Θεός πρό τῶν αἰώνων εἰς δόξαν ἡμῶν» (Α. Κορ.2,6-7). Αὐτοί ἐνισχύονται ἀπό τόν ἴδιο τόν πνευματικό νόμο, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ σκιά τῶν μελλόντων ἀγαθῶν.

Ὁ ἴδιος ὁ Ὠριγένης δηλώνει ὅτι ἡ πνευματική κατανόησις εἶναι ἡ πιό ἀνωτέρα ἀπό τίς ἄλλες δύο, τήν ὑλική καί τήν ἱστορική. Σωστή ἑρμηνεία τῶν Γραφῶν ὅμως εἶναι ἐκείνη ἡ ὁποία λαμβάνει ὑπ᾿ ὄψιν καί τά τρία αὐτά εἴδη κατανοήσεως τῶν Γραφῶν, ὅπως τοῦτο ἐφήρμοσαν καί οἱ περισσότεροι ἅγιοι Πατέρες. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέγει: «Μή διαβάζετε τό κείμενο μέ τήν ἁπλῆ γραφή του, ἀλλά ἀναζητεῖτε τίς βαθύτερες ἔννοιες. Ἐάν κάποιος σταματᾶ μόνο στά γράμματα πού διαβάζει καί δέν ἐρευνᾶ γιά τίποτε ἄλλο βαθύτερο, σέ πολλά λάθη θά πέση».

Ἡ σωστή ἑρμηνεία τῶν Γραφῶν ἀπαιτεῖ:

1)Μία καθαρή ζωή καί πνευματική πρόοδο στίς ἀρετές.

2)Τήν γνῶσι τοῦ θείου θελήματος διά πολυχρονίων θεολογικῶν σπουδῶν καί τήν ταπείνωσι μπροστά στίς θείες ἀποκαλύψεις.

3)Τήν γνῶσι τῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως.

Ὅσον ἀφορᾶ τήν καθαρότητα τῆς ζωῆς, ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής λέγει: «Ἡ ἀκριβής γνῶσις τῶν λόγων τοῦ Πνεύματος ἀποκαλύπτεται μόνο στούς ἀξίους νά λάβουν τό Πνεῦμα, δηλαδή μόνο σ᾿ αὐτούς, οἱ ὁποῖοι μέσῳ μιᾶς μακροχρονίου καλλιεργείας τῶν ἀρετῶν, ἐκαθάρισαν τόν νοῦ ἀπό τήν κάπνα τῶν παθῶν, δέχονται τήν γνῶσι τῶν θείων μυστηρίων, τά ὁποῖα ἐντυπώνονται καί παραμένουν μέσα τους ἀπό τήν πρώτη κιόλας ἐμπειρία τους, μοιάζοντας ἔτσι μέ τήν κόρη ἐκείνη πού στέκεται μπροστά στόν καθρέπτη καθαρή καί διάφανη.

Ἡ ζωή ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ὁδηγεῖ στήν γνῶσι τοῦ θείου θελήματος, ὅπως τοῦτο φανερώνεται μέσα στήν Ἁ. Γ. Τό πνεῦμα μας ἀναγνωρίζει τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι στίς Ἅγιες Γραφές, ὅπως παρατηρεῖ ὁ Ἴδιος ὁ Σωτήρ: «Ἐάν τίς θέλη τό θέλημα αὐτοῖ ποιεῖν, γνώσεται περί τῆς διδαχῆς, πότερον ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστιν ἤ ἐγώ ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ λαλῶ»(Ἰωάν.7,17).

Πρέπει νά διαβάζουμε τήν Ἁ.Γ μέ ταπείνωσι, σάν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, ζητῶντας ἐκ τῶν προτέρων τήν θεία βοήθεια γιά νά τήν κατανοήσουμε σωστά καί νά λάβουμε φῶς πνευματικό ἀπό τό περιεχόμενό της.

Ἡ βαθειά γνῶσις τῶν διδασκαλιῶν τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Παραδόσεών της πλουτίζει τό πνεῦμα γιά τήν ἀνεύρεσι τῆς ἀληθινῆς ἑρμηνείας. Ἡ ἔλλειψις γνώσεως τῆς Βίβλου καί τῆς στενῆς σχέσεώς της μέ τήν Ἱερά παράδοσι ὁδηγεῖ στίς αἱρέσεις καί πλάνες, πού καταδικάζονται σκληρά ἀπό τόν Σωτῆρα, ὅταν λέγη: «Πλανᾶσθε μή εἰδότες τάς γραφάς μηδέ τήν δύναμι τοῦ Θεοῦ» (Ματ.22,29).

Από το βιβλίο «Η Διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας» (Ιερά Μονή Οσίου Γρηγορίου – Άγιον Όρος).