Ρωσία : Προσπάθειες ανάκτησης της πρωτιάς στο διάστημα

Στις 12 Απριλίου γιορτάζεται η παγκόσμια Ημέρα Κοσμοναυτικής. Αυτή την ημέρα, το 1961, ο Γιούρι Γκαγκάριν “πέταξε” στο Διάστημα. Ήταν η εποχή του διαστημικού ανταγωνισμού ΕΣΣΔ-ΗΠΑ.

Με πίκρα μιλάει για την θέση που κατέχει η Ρωσία σήμερα στον τομέα του Διαστήματος, ο ηλικίας 80 ετών, Γκεόργκι Γκρέτσκο. Οι επιστήμονες και κάθε ειδικός παλαιότερα “ό,τι έπιαναν στα χέρια τους, γινόταν χρυσός”, λέει, ενώ υπογραμμίζει ότι σήμερα η Ρωσία, από πρωτοπόρος και μακράν πιο μπροστά από τις ΗΠΑ την εποχή της ΕΣΣΔ, σήμερα τρέχει πίσω από τους Αμερικάνους αναφέρει το  RIA Novosti.

Αναλυτικά, η συνέντευξή του έχει ως εξής:

Βλαντίμιρ Γιερκόβιτς: Μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τον “διαστημικό ανταγωνισμό”, Ψυχρό πόλεμο στο Διάστημα;

Γκεόργκι Γκρέτσκο: Δεν ξέρω πώς τον αντιμετώπιζαν οι πολιτικοί, αλλά εμείς οι κοσμοναύτες και το τεχνικό προσωπικό του διαστημικού προγράμματος δεν εκλαμβάναμε τους Αμερικάνους σαν εχθρούς. Τους αντιμετωπίζαμε σαν συναδέλφους, μοιραζόμασταν τους ίδιους στόχους, τους ίδιους κινδύνους, και στα κοινά προγράμματα όπως το «Soyuz-Apollo», μπορούσαμε να στηριχτούμε όχι στους πολιτικούς, αλλά στον επαγγελματισμό ο ένας του άλλου. Η πολιτική για μας καταλάμβανε την τελευταία θέση.

ΕΡ: Η Σοβιετική Ένωση είχε σπουδαίες επιτυχίες στο Διάστημα, ήταν πρωτοπόρος σχεδόν σε όλους τους τομείς. Ο πρώτος δορυφόρος, σκυλιά στο Διάστημα, η πτήση του Γκαγκάριν, πρώτη έξοδος στο ανοιχτό Διάστημα, πρόσδεση διαστημοπλοίων και δορυφόρων, εικόνες από τη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης. Όμως, παρότι η ΕΣΣΔ μπήκε πρώτη στη σεληνιακή τροχιά, οι Αμερικάνοι εν τέλει ήταν αυτοί που πάτησαν πρώτοι στη Σελήνη. Γιατί συνέβη αυτό;

ΑΠ: Αν ανοίξετε ένα σοβιετικό φιλοσοφικό λεξικό εκείνων των ετών, θα δείτε να γράφει το εξής: Η Κυβερνητική-Πληροφορική είναι ψευδοεπιστήμη. Γι’ αυτό και όσους ασχολούνταν με αυτή, μόνο που δεν τους έστελναν στη φυλακή ως ιδεολογικά αντιφρονούντες. Αλλά για τον έλεγχο ενός διαστημοπλοίου, αυτό ακριβώς ήταν που χρειαζόταν. Ηταν η εξέλιξη στον τομέα της κυβερνητικής.

Σχετικά:Δώδεκα σοβιετικές και ρωσικές πρωτιές στο διάστημα

Είχα δει κάποτε σε ένα εκθεσιακό περίπτερο συσκευές, δικές μας και αμερικανικές. Ενώ η δική μας συσκευή είχε μέγεθος γροθιάς, η αμερικανική είχε μέγεθος όσο ένα νύχι. Απλούστατα, όλος ο απαραίτητος εξοπλισμός δεν χωρούσε στο διαστημόπλοιό μας. Αστειευόμασταν μάλιστα, λέγοντας ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές μας είναι οι μεγαλύτεροι στον κόσμο.

Στην κούρσα του Διαστήματος μείναμε πίσω χρονικά. Την εποχή που οι Αμερικάνοι ήταν έτοιμοι να αποβιβάσουν αστροναύτες στη Σελήνη, εμείς μπορούσαμε μόνο να πετάξουμε γύρω της και να επιστρέψουμε στη Γη.

Την πτήση αυτή, την ακύρωσαν οι πολιτικοί με το επιχείρημα ότι εφόσον οι Αμερικάνοι κατέβηκαν ήδη στο φεγγάρι, το συγκεκριμένο πρόγραμμα δεν έχει πια νόημα. Παρά το γεγονός, ότι όλοι όσοι εργάζονταν πάνω στο πρόγραμμα θεωρούσαν ότι θα έπρεπε να πετάξουμε και να αποκομίσουμε αυτή την πολύτιμη εμπειρία, να επεξεργαστούμε νέες τεχνολογίες.

ΕΡ: Κατά πόσο επηρέασε την ανάπτυξη της διαστημικής βιομηχανίας μας ο θάνατος του βασικού σχεδιαστή Σεργκέι Κορολιόφ;

ΑΠ: Ο Σεργκέι Κορολιόφ ήταν ο άνθρωπος εκείνος, ο οποίος μπορούσε να τους ενώσει όλους. Το κύρος του ήταν τόσο υψηλό, ώστε όλοι οι διακεκριμένοι σχεδιαστές εργάζονταν μαζί του σαν μια ενιαία ομάδα, μέσα στην οποία οι ικανότητές τους αξιοποιούνταν και πολλαπλασιάζονταν. Με αυτόν, η ένωση των σχεδιαστών, ήταν μια πραγματική ένωση.

Μπροστά από τις ΗΠΑ

ΕΡ: Όταν ο πρόεδρος Κένεντι ανέλαβε τα καθήκοντά του, έκανε στον Χρουσιόφ μία πρόταση για κοινή εξερεύνηση του Διαστήματος. Τι πιστεύετε, ήταν ορθή η απόφαση της ΕΣΣΔ να απορρίψει αυτή την πρόταση;

ΑΠ: Αν οι δυνατότητες των χωρών ήταν εκείνη την εποχή περίπου οι ίδιες, τότε η πρόταση μάλλον θα γινόταν δεκτή. Τότε όμως, ήμασταν πολύ μπροστά από τις ΗΠΑ και ο Χρουσιόφ δεν θέλησε να μοιραστεί τα επιτεύγματά μας. Ενώ στη συνέχεια, αυτοί προχώρησαν περισσότερο και πλέον δεν το ήθελαν οι ίδιοι. Γενικά πάντως, πιστεύω ότι τα διαστημικά προγράμματα πρέπει να είναι κοινά, και η πτήση στον Άρη -όταν πραγματοποιηθεί- θα είναι διεθνής.

ΕΡ: Μπορούμε να συμπεράνουμε δηλαδή ότι το πρόγραμμα «Soyuz-Apollo» αποτέλεσε μια σημαντική εξέλιξη στις σχέσεις των δύο χωρών, στις οποίες μέχρι τότε επικρατούσε ο ανταγωνισμός;

ΑΠ: Αναμφίβολα. Δεν ήταν μόνο μια σημαντική εξέλιξη στο χώρο του Διαστήματος, αλλά και ένα σημαντικό στάδιο για τις σχέσεις των δύο χωρών. Οι ηγεσίες και οι απλοί άνθρωποι είπαν, «εφόσον συνεργαζόμαστε στο Διάστημα, γιατί να μην κάνουμε το ίδιο και στη Γη;» Ήταν μια πολύ σημαντική πτήση η οποία άλλαξε τον τρόπο σκέψης του κόσμου, και αυτό είναι κάτι πολύ πιο δύσκολο από το αλλάξεις τον σχεδιασμό ενός πυραύλου.

Απογοητευτική κατάσταση σήμερα

ΕΡ: Αν αναφερθούμε στην κατάσταση που επικρατεί τον τελευταίο καιρό, θα δούμε ότι δεν πάνε όλα καλά για σας στη διαστημική βιομηχανία…

ΑΠ: Οι μεταρρυθμίσεις στο πνεύμα της αγοράς -αν και εγώ τις αποκαλώ «στο πνεύμα του παζαριού»- ουσιαστικά χρεοκόπησαν την κοσμοναυτική, εφόσον αυτή δεν αποφέρει άμεσα έσοδα. Έδιωξαν από τον κλάδο τους συνταξιούχους, οι οποίοι διέθεταν τεράστια εμπειρία. Προσλήφθηκε νέο προσωπικό το οποίο ξεκίνησε τα πάντα από την αρχή. Σήμερα αυτοί αποκτούν την πείρα, την οποία εμείς είχαμε αποκτήσει τη δεκαετία του ΄50 και του ΄60. Τα βέλτιστα σημερινά αποτελέσματα είναι περίπου τα ίδια με εκείνα των χειρότερων εποχών. Σε 10-15 χρόνια πιθανόν η απόδοση να έχει βελτιωθεί, αλλά το πού θα έχουν φτάσει σε αυτό το χρονικό διάστημα οι ανταγωνιστές μας, είναι άγνωστο.

ΕΡ: Στη διάρκεια των εορτασμών της Ημέρας της Κοσμοναυτικής, ο Βλαντίμιρ Πούτιν ανέφερ εκτενώς ότι πρέπει να αναβαθμιστεί ο διαστημικός κλάδος, και υποσχέθηκε ότι θα διατεθούν μεγάλα ποσά. Πιστεύετε ότι αυτό θα φέρει αποτέλεσμα;

ΑΠ: Είμαι 80 ετών, και όλα αυτά τα χρόνια οι ηγεσίες της χώρας έλεγαν τα ίδια. Ο Κορολιόφ διηγούταν πως μετά την εκτόξευση του πρώτου δορυφόρου, ο Χρουσιόφ τον κάλεσε και του είπε: «Κοίτα μήπως φτιάξεις σε ένα μήνα τίποτα πιο καινούργιο». Σε αυτό, ο Κορολιόφ του απάντησε ότι δεν εξαρτώνται τα πάντα από τον ίδιο και τους ανθρώπους του. Στη διαδικασία συμμετέχουν και άλλα υπουργεία τα οποία μπορεί να καθυστερήσουν το πρόγραμμα. Και τότε ο Χριουσόφ του είπε: «Πάρε ένα γραφείο στο Κρεμλίνο και δώσε σε όλους κατευθύνσεις. Και ας τολμήσει κανείς να μην εκτελέσει». Ποιά είναι όμως η κατάσταση σήμερα; Θα μπορέσει ο Ποπόβκιν από τη Ρωσική Διαστημική Υπηρεσία να δίνει εντολές σε όλους του υπουργούς, τους ολιγάρχες και ούτω καθεξής;

Δείτε τη συλλογή:

Η ζωή στο διάστημα μέσα από το πρώτο μπλόγκ που φτιάχτηκε από αστροναύτη

Άλλοτε, ο τομέας του Διαστήματος ήταν η ατμομηχανή για πολλούς κλάδους της βιομηχανίας. Πρέπει να κατανοήσετε ότι είχαμε μοναδικό προσωπικό, το οποίο «ό,τι έπιανε στα χέρια του γινόταν χρυσάφι». Καταπληκτικοί τεχνικοί, οι οποίοι δεν ζητούσαν από τους μηχανικούς σχεδιογραφήματα, αλλά εργάζονταν με σκίτσα. Ιδιοφυείς επιστήμονες. Ενώ τώρα, οι ιδιοφυείς επιστήμονες δεν τυγχάνουν φυσιολογικής αντιμετώπισης,  και τους δέχονται αλλού, όπως στη NASA. Γι’ αυτό, ακόμη και αν σήμερα ειπωθούν πολλά και μεγάλα λόγια, δεν θα είναι εύκολο να επιβεβαιωθούν από τις πράξεις.

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr