Σχέδιο από Βερολίνο & Παρίσι για ευρωπαϊκή αμυντική συνεργασία

Η Γαλλία και η Γερμανία πιέζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση να ενισχύσει τις κοινές αμυντικές δυνατότητές της, ενισχύοντας τις ενδείξεις ότι η κρίση που προκάλεσε η πανδημία ενδεχομένως να λειτουργήσει ως καταλύτης βαθύτερης ενοποίησης του μπλόκ.

Ένα έγγραφο που κυκλοφόρησε πριν από τη βιντεοδιάσκεψη των υπουργών Άμυνας την Τρίτη – κατά την οποία θα συνδεθούν και με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Μάϊκ Πομπέο – καλεί για «ενίσχυση της ικανότητας της ΕΕ να ενεργεί ως πάροχος ασφάλειας».

Το έγγραφο, το οποίο υποστηρίζεται επίσης από την Ιταλία, την Ισπανία και άλλα έθνη, ακολουθεί την γαλλο-γερμανική πρόταση για κοινή έκδοση χρέους της ΕΕ, η οποία θα συζητηθεί από τους ηγέτες την Παρασκευή και έχει ήδη συγκεντρώσει την υποστήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας των κυβερνήσεων.

Η κίνηση έρχεται σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο στη διατλαντική σχέση, λίγες βδομάδες αφότου ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ φέρεται να διέταξε την απομάκρυνση περίπου 10.000 αμερικανικών στρατευμάτων από τη Γερμανία, ενέκρινε κυρώσεις κατά του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και απείλησε ξανά να χτυπήσει την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία με δασμούς.

Σε μια ασαφή αναφορά στις εντάσεις ΗΠΑ-Κίνας, το έγγραφο – το οποίο είδε το Bloomberg – αναφέρει ότι η αμυντική ολοκλήρωση απαιτείται από την «επιστροφή του ανταγωνισμού και της αντιπαράθεσης της εξουσίας και την επακόλουθη απειλή για τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες».

Το υπόμνημα προτείνει ότι το σκέλος πληροφοριών της ΕΕ θα πρέπει να εκπονήσει μια διαβαθμισμένη αξιολόγηση απειλών έως το τέλος του έτους, βάσει της οποίας το μπλοκ μπορεί να αποφασίσει πώς θα ενισχύσει τις κοινές του δυνατότητες στο μέλλον, σε τομείς που κυμαίνονται από τη διατήρηση της ειρήνης έως το διάστημα , στην ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.

Η ΕΕ έχει ήδη δρομολογήσει αρκετές πρωτοβουλίες για να εμβαθύνει την αμυντική της ολοκλήρωση, αν και τα διαθέσιμα κονδύλια για κοινές προμήθειες είναι μικρά σε σύγκριση με τους εθνικούς αμυντικούς προϋπολογισμούς.

Η προσπάθειες έχουν επίσης κατά καιρούς τορπιλιστεί από τις εντάσεις μεταξύ των χωρών-μελών, οι οποίες συχνά δυσκολεύονται να επιτύχουν την απαιτούμενη ομοφωνία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες για τριβές με τις δομές του ΝΑΤΟ, στο οποίο ηγούνται οι ΗΠΑ και έχει υπάρξει το θεμέλιο της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής ασφάλειας.

Το μπλοκ ξεκίνησε και πάλι πρόσφατα μια κοινή ναυτική αποστολή για την επιβολή του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, με εντολή των Ηνωμένων Εθνών. Αλλά δυσκολεύτηκε αρκετά να συγκεντρώσει επαρκή αριθμό πολεμικών πλοίων, κάτι που υπογραμμίζει το χάσμα μεταξύ πραγματικότητας και φιλοδοξίας.

«Το αποτέλεσμα της τελευταίας διάσκεψης δημιουργίας δύναμης πριν από λίγες ημέρες ήταν απογοητευτικό», δήλωσε ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Γιοσέπ Μπορέλ σε επιστολή προς τους υπουργούς Άμυνας πριν από τη βιντεοδιάσκεψη της Τρίτης.

Ωστόσο, το γαλλο-γερμανικό έγγραφο πολιτικής για την άμυνα είναι ένα άλλο παράδειγμα της δέσμευσης των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της ΕΕ σε μια ολοένα στενότερη ένωση.

Το 2018, η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ προσχώρησε στον Γάλλο Πρόεδρο Εμμανουήλ Μακρόν ζητώντας έναν «πραγματικό, αληθινό ευρωπαϊκό στρατό». Φαινόταν ρεαλιστικό τότε. Αλλά από τότε το Ηνωμένο Βασίλειο άφησε το μπλοκ και οι αδυναμίες του ΝΑΤΟ έγιναν εμφανείς, με τον Μακρόν να το αποκαλεί «εγκεφαλικό νεκρό».

Η ΕΕ πρέπει να διαφυλάξει την «τεχνολογική της κυριαρχία», σύμφωνα με το σημείωμα, και «να συζητήσει και να εντοπίσει κοινά ευρωπαϊκά συμφέροντα και αξίες που πρέπει να υπερασπιστούν και να προστατευθούν».