Νέο ταμείο επικουρικής ασφάλισης: Βασικές ερωτήσεις και απαντήσεις

Αυξημένες αναμένεται να είναι οι παροχές σε βάθος 25ετίας για τους σημερινούς νέους ασφαλισμένους.

Εγγυημένη μίνιμουμ επιστροφή, ισόποση με τις καταβληθείσες συσσωρευμένες εισφορές συν τους τόκους τους.

Σαφή αναφορά – δέσμευση στο νομοσχέδιο πως δεν θα θιγούν και θα συνεχίσουν να καταβάλλονται οι επικουρικές συντάξεις των σημερινών παλαιών ασφαλισμένων.

Πρόκειται για το σχέδιο αλλαγών της κυβέρνησης στο ασφαλιστικό και συγκεκριμένα στον δεύτερο πυλώνα της επικουρικής ασφάλισης, το σύστημα της οποίας μετατρέπεται σε αμιγώς κεφαλαιοποιητικό από διανεμητικό (νοητής κεφαλαιοποίησης) που είναι σήμερα.

Το εν λόγω σχέδιο, πρόκειται να συζητηθεί και εγκριθεί στην αυριανή συνεδρίαση του υπουργικού Συμβουλίου και στη συνέχει θα τεθεί σε διαβούλευση, ώστε να κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση στις αρχές του Ιουλίου.

Οι αλλαγές που δρομολογεί η κυβέρνηση θα τεθούν σε εφαρμογή τον Ιανουάριο του 2022, ενώ το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης θα αφορά νέους ασφαλισμένους, αλλά προαιρετικά θα μπορούν να ενταχθούν και ήδη εργαζόμενοι μέχρι μίας ορισμένης ηλικίας, πιθανότατα τα 35 έτη.

Θα θεσπισθεί μίνιμουμ εγγύηση των παροχών αναλόγως με τις συσσωρευμένες εισφορές του ατομικού κουμπαρά, ενώ θα δίδεται η ευχέρειας επιλογής – ανά τριετία – σε κάθε ασφαλισμένο, μεταξύ υψηλού, ενδιάμεσου και χαμηλού ρίσκου επένδυση των εισφορών του. Το νέο ταμείο θα διατηρήσει το δημόσιο χαρακτήρα του, ενώ η διαχείριση των κεφαλαίων του θα ανατίθεται σε ιδιωτικούς φορείς.

Το νέο ασφαλιστικό σύστημα μέσα από εννέα ερωτήσεις – απαντήσεις

1. Για ποιον λόγο γίνεται η μεταρρύθμιση;

Για να περιοριστούν οι κίνδυνοι του ασφαλιστικού μας συστήματος που απορρέουν από τη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού. Με την προσθήκη κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στην επικουρική ασφάλιση επιτυγχάνεται διασπορά ρίσκου και αντιμετωπίζεται μέρος του δημογραφικού ρίσκου. Επίσης εξασφαλίζονται υψηλότερες επικουρικές συντάξεις για τη νέα γενιά. Οι επικουρικές συντάξεις καθορίζονται από τις αποδόσεις των επενδύσεων των εισφορών των ασφαλισμένων, οι οποίες – με βάση τη διεθνή εμπειρία – μακροχρονίως είναι πολύ υψηλότερες από τις αποδόσεις των διανεμητικών συστημάτων.

2. Ποιο είναι το βασικό χαρακτηριστικό του νέου συστήματος;

Με το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης, οι εισφορές των νέων -αντί να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των συντάξεων των σημερινών συνταξιούχων, όπως συμβαίνει σήμερα, θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται, δημιουργώντας ένα μεγάλο (και διαρκώς ανατροφοδοτούμενο) αποθεματικό κεφάλαιο αποκλειστικά για τη νέα γενιά, που: θα διασφαλίζει υψηλότερες μελλοντικές συντάξεις. Δεν θα επηρεάζεται από τις επιπτώσεις που επιφέρει η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού στο ασφαλιστικό. Ενώ, ταυτόχρονα, δεν θίγονται οι συντάξεις των υφιστάμενων συνταξιούχων.

3. Τι αλλάζει;

Οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης κάθε νέου ασφαλισμένου θα μπαίνουν στον ατομικό του «κουμπαρά» και θα επενδύονται (αντί να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των σημερινών συντάξεων). Ενισχύεται η διαφάνεια. Ο ασφαλισμένος θα βλέπει στον «ατομικό» του κουμπαρά τις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί από τον εργοδότη ή τον ίδιο (εφόσον πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο). Ανά πάσα στιγμή θα μπορεί να ελέγξει τις αποδόσεις των επενδύσεων που αντιστοιχούν στις εισφορές του, μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του ή του κινητού του τηλεφώνου, όπως για παράδειγμα, μπορεί σήμερα να ελέγξει την κίνηση του τραπεζικού του λογαριασμού.

4. Η νέα επικουρική ασφάλιση καλύπτει συντάξεις χηρείας και αναπηρίας;

Ναι, η νέα επικουρική έχει ακριβώς τις ίδιες καλύψεις με τη σημερινή. Δηλαδή, μεταβιβάζεται ως σύνταξη χηρείας και εμπεριέχει κάλυψη για τυχόν αναπηρία.

5. Η επικουρική ασφάλιση ιδιωτικοποιείται;

Όχι, η επικουρική ασφάλιση δεν ιδιωτικοποιείται. Το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης παραμένει δημόσιο.

6. Πώς θα επενδύονται τα χρήματα των εισφορών;

Στο πλαίσιο του νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης θα συσταθεί ένα νέο Δημόσιο Ταμείο, το οποίο θα έχει την αποκλειστική ευθύνη για τη διαχείριση των εισφορών των ασφαλισμένων. Οι επενδύσεις θα γίνονται σε αυστηρό πλαίσιο ελέγχου και εποπτείας από εποπτικές αρχές, ενώ θα καθορίζεται ανώτατη έκθεση ανά είδος επένδυσης προκειμένου να υπάρχει διασπορά του ρίσκου της αγοράς. Το Δημόσιο Ταμείο θα μπορεί να συνεργάζεται με διαχειριστές κεφαλαίων. Υπογραμμίζεται ότι οι εισφορές των ασφαλισμένων θα παραμένουν στην ευθύνη και ιδιοκτησία του Δημόσιου Ταμείου. Ασφαλισμένοι και μελλοντικοί συνταξιούχοι θα συμβάλλονται αποκλειστικά με το Δημόσιο Ταμείο, το οποίο θα είναι ο μοναδικός υπεύθυνος απέναντί τους για τη διαχείριση των εισφορών, τις επενδύσεις και την καταβολή των επικουρικών συντάξεων.

7. Ποιες χώρες έχουν αντίστοιχα συστήματα;

Σχεδόν όλες οι προηγμένες χώρες έχουν αναπτύξει κεφαλαιοποιητικά συστήματα ασφάλισης, είτε μέσω του δεύτερου πυλώνα (Επαγγελματικά Ταμεία) είτε μέσω του Δημόσιου Πυλώνα (π.χ. Σουηδία και Δανία). Οι χώρες με τα πιο αναπτυγμένα κεφαλαιοποιητικά συστήματα ασφάλισης είναι οι χώρες που φημίζονται για το κοινωνικό τους κράτος (Δανία, Ολλανδία, Σουηδία, Καναδάς, Φινλανδία).

8. Οι επικουρικές συντάξεις των τωρινών συνταξιούχων θα μειωθούν;

Όχι. Οι σημερινές επικουρικές συντάξεις δεν επηρεάζονται από το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Ούτε οι κύριες συντάξεις επηρεάζονται από το νέο σύστημα. Ο τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων των σημερινών εργαζομένων που παραμένουν στο υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης θα παραμείνει ως έχει.

9. Ποιο θα είναι το κόστος μετάβασης από το παλιό στο νέο σύστημα;

Για την εκτίμηση του κόστους, των οικονομικών ωφελειών και της επίδρασης της εισαγωγής του νέου συστήματος στα δημόσια οικονομικά και το δημόσιο χρέος, εκπονούνται τρεις επιστημονικές μελέτες που θα κατατεθούν μαζί με το σχετικό νομοσχέδιο στη Βουλή: Μία μακροοικονομική μελέτη, μία αναλογιστική μελέτη και μία μελέτη για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους.