Πρωτοπόροι θαλασσοπόροι οι Κυκλαδίτες

Οι Μινωίτες ήταν σπουδαίοι θαλασσοπόροι και δεινοί έμποροι, όπως δείχνουν τα ευρήματα σε πολλά σημεία του Αιγαίου και της Μεσογείου, αλλά είχαν προηγηθεί άλλοι, εξίσου καλοί στους θαλάσσιους δρόμους: οι Κυκλαδίτες.

Νέες μελέτες ευρημάτων από τη μικρασιατική ακτή (Τροία, περιοχή Σμύρνης και Βουρλών, Αϊδίνι, Μίλητος) αποτελούν μάρτυρες της εξάπλωσης των προϊόντων από τις Κυκλάδες κατά την 3η και 2η χιλιετία π.Χ. Έμποροι και ναυτικοί από τη Μήλο, τη Σύρο, τη Νάξο, την Αγία Ειρήνη Κέας και το Ακρωτήρι Θήρας, πουλούσαν εκεί τα προϊόντα τους, αρχικά πολυτελή και κατόπιν χρηστικά, επηρεάζοντας έτσι τα τοπικά εργαστήρια.

Όπως ανέλυσε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Αγκυρας Βασίλ Σαχόγλου στο πλαίσιο του κυκλαδικού αρχαιολογικού σεμιναρίου, οι Κυκλάδες, ενδιάμεσοι σταθμοί (πατήματα) στο Αιγαίο Πέλαγος, συνδέουν πολιτισμικά τη Μικρά Ασία και την ηπειρωτική Ελλάδα από τους πρωιμότατους χρόνους.

Σύμφωνα με Έλληνες και Τούρκους αρχαιολόγους (ανάμεσα στους οποίους και ο σπουδαίος Ν. Κοντολέων) η ναυσιπλοΐα εξαπλώθηκε στο Αιγαίο στην αρχή λόγω του οψιανού, ενός πολύτιμου λίθου από τη Μήλο. Παρότι οψιανός υπήρχε και στην Καπαδοκία, ήταν ευκολότερη η μεταφορά του στη μικρασιατική ακτή μέσω πλοίων.

Έτσι, ο οψιανός συνέδεσε τις περιοχές αυτές μέσω ανταλλαγών και επέτρεψε στους νησιώτες να φτάσουν πέρα από τον δικό τους χώρο και να εξερευνήσουν την περιοχή της Σμύρνης και των Βουρλών από τη Νεολιθική περίοδο και μετά.

Ο κ. Σαχόγλου τόνισε τις πρωιμότερες επαφές της δυτικής ακτής της Μικράς Ασίας με τις Κυκλάδες που ανάγονται στη Νεολιθική περίοδο με άφθονα ευρήματα οψιανού και συνεχίζονται στην 5η και 4η χιλιετία.

Το πρώτο μισό της 3ης χιλιετίας π.Χ. συμπίπτει με μια νέα και ανθηρή πολιτισμική φάση για τις Κυκλάδες. Με την αυξανόμενη ανάγκη για τη διανομή του οψιανού και τις προόδους στη μεταλλουργία οι Κυκλαδίτες άρχισαν να κυριαρχούν στο Αιγαίο Πέλαγος και η έως πρόσφατα μη ορατή κυκλαδική επίδραση είναι πλέον εμφανής στους παραθαλάσσιους οικισμούς της ηπειρωτικής Ελλάδας, της Κρήτης και της δυτικής Μικράς Ασίας.

Ποικίλα κυκλαδικά ή κυκλαδίζοντα στοιχεία στα ταφικά έθιμα, την κεραμική και τα μικρά ευρήματα επισημαίνονται σε παράκτιες θέσεις, όπως η Ιασός, η Μίλητος, το Liman Tepe, το Bakla Tepe και η Τροία.

Η περίοδος αυτή απηχεί επίσης την πιο ένδοξη φάση του κυκλαδικού πολιτισμού. Μετά τα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ., με την αυξανόμενη ζήτηση για μέταλλα και την εμφάνιση του «Δικτύου Ανατολικού Εμπορίου», η Μικρά Ασία εισέρχεται σε μια νέα φάση που περιλαμβάνει εκτεταμένες διαπεριφερειακές επαφές.

Η χερσόνησος των Βουρλών είναι μια από τις κύριες πύλες της ηπειρωτικής Μικράς Ασίας που οδηγεί στο Αιγαίο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και το Liman Tepe, ως το πιο σημαντικό λιμάνι της περιοχής, έφθασε στο αποκορύφωμα της ανάπτυξής του κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Ύστερα από κάποιο πιθανό κλιματικό φαινόμενο -το οποίο θα μπορούσε να ήταν ένας από τους κύριους λόγους που προκάλεσε την κατάρρευση του «Δικτύου Ανατολικού Εμπορίου» κατά τη διάρκεια του τελευταίου τετάρτου της 3ης χιλιετίας π.Χ.- μια νέα δύναμη άρχισε να αναδύεται στην Κρήτη, μια περιοχή που βρίσκεται πέρα από τα όρια του ανωτέρω δικτύου.

#038;ab_channel=PronewsTV