Γιατί λέμε «γείτσες» σε όποιον φτερνίζεται;

Στην Ελλάδα ευχόμαστε: Γείτσες! (με τις υγείες σου) σε όποιον φτερνίζεται.

Οι αγγλόφωνοι, αντίστοιχα, λένε: Ο Θεός να σε ευλογεί, οι Γερμανοί εύχονται: Να είσαι υγιής, οι Ρώσοι το ίδιο (στα παιδιά λένε «Μεγάλος να γίνεις»), οι Κινέζοι: Να τα εκατοστίσεις, οι Ινδουιστές: Να ζήσεις και οι Άραβες αναφωνούν ανακουφισμένοι: Δόξα τω Θεώ. Κανείς όμως δεν μας λέει κάτι αντίστοιχο όταν βήξουμε ή φυσήξουμε τη μύτη μας. Τι ιδιαίτερο έχει το φτέρνισμα;

Έξω, κακά πνεύματα!

Κάποιοι λαοί πιστεύουν ότι με το φτέρνισμα προσπαθούμε να αποβάλουμε με ορμή κακά πνεύματα, που έχουν εγκατασταθεί στο σώμα μας και μας αρρωσταίνουν.

Καραδοκούν για την ψυχή…

Κατά μια μεσαιωνική δεισιδαιμονία, όταν φτερνιζόμαστε δυνατά, κινδυνεύουμε να χάσουμε την ψυχή μας, η οποία μπορεί να… εκσφενδονιστεί με δύναμη από τη μύτη ή το στόμα μας και να μείνει εκτεθειμένη για κλάσματα του δευτερολέπτου, πριν επιστρέψει στο σώμα. Εκείνη τη στιγμή κακόβουλα πνεύματα καραδοκούν για να την αρπάξουν οπότε, αν όλα πάνε καλά και επιζήσουμε, πρέπει να το γιορτάσουμε και να δεχτούμε τις ευχές του περίγυρου. Ίσως γι΄ αυτό το επιτυχημένο φτέρνισμα θεωρείται από πολλούς ως καλοτυχία.

Παρομοίως υπάρχει η πεποίθηση πως, όταν φτερνιζόμαστε, μπορεί να σταματήσει στιγμιαία η καρδιά μας και μετά να αρχίσει πάλι να χτυπά.

Ευλογία για προστασία

Σύμφωνα με την ιστορία, η ευχή «Ο Θεός να σε ευλογεί» αποδίδεται στον Πάπα Γρηγόριο τον 1ο (6ος αιώνας), ο οποίος την καθιέρωσε όταν η Ευρώπη μαστιζόταν από επιδημία βουβωνικής πανώλης. Η θανατηφόρα ασθένεια είχε ως πρώτο σύμπτωμα τα αλλεπάλληλα φτερνίσματα, επομένως το μόνο που είχε ανάγκη ένας άνθρωπος σε αυτή την τελεσίδικη κατάσταση ήταν η ευλογία του Θεού. Αν μάλιστα δεχτούμε τη δοξασία της ψυχής που βγαίνει και ξαναμπαίνει στο σώμα με το φτέρνισμα, τότε τα λόγια της ευλογίας ίσως λειτουργούσαν ως ασπίδα προστασίας για την αποτροπή του δαιμονίου που καραδοκούσε να αρπάξει την ανθρώπινη ψυχή.