Τεκμαρτό εισόδημα: Τι πρέπει να κάνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες που θέλουν να το αμφισβητήσουν – Ποιοι εξαιρούνται

Όλα τους περιουσιακά στοιχεία αλλά και τις δαπάνες που πραγματοποιούν θα πρέπει να φανερώσουν την εφορία, οι ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι θέλουν να αμφισβητήσουν το τεκμαρτό εισόδημα που θα τους προσδιορίσει η φορολογική αρχή.

Στην ουσία, οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα είναι υπόχρεοι να δείξουν από τραπεζικούς λογαριασμούς, και μετρητά, μέχρι θυρίδες, χρεωστικές πιστωτικές και προπληρωμένες κάρτες, κρυπτονομίσματα, αλλά και δαπάνες για ρεύμα, τηλέφωνο και νερό.

Το μήνυμα της ΑΑΔΕ σε πάνω από 700.000 ελευθέρους επαγγελματίες

Το μήνυμα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων σε 740.000 ελεύθερους επαγγελματίες είναι ξεκάθαρο και αναφέρει πως «για να αμφισβητήσετε το «φορολογαριασμό» αποδεχόμενοι φορολογικό έλεγχο, θα πρέπει να ανοίξετε όλα σας τα χαρτιά και τα υπάρχοντα προκαταβολικά».

Ποιοι εξαιρούνται

Το ζήτημα δεν αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες που έχουν αντικειμενικούς λόγους (στρατιωτική θητεία, νοσηλεία, φυλακή κ. αλ.) και δικαιολογημένα αμφισβητήσουν το τεκμαρτό «κοστούμι» αλλά εκείνους που αμφισβητήσουν το φόρο αποδεχόμενοι φορολογικό έλεγχο.

Ειδικότερα, οι αντικειμενικοί λόγοι και τα κατά περίπτωση συνυποβαλλόμενα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν την αδυναμία άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας είναι τα ακόλουθα:

• Ανατροφή τέκνου δώδεκα (12) μήνες μετά: τον τοκετό, ή την τεκνοθεσία, ή την αναδοχή τέκνου
• Πιστοποιητικό ή ληξιαρχική πράξη γέννησης
• Δικαστική απόφαση και πιστοποιητικό τελεσιδικίας ή αποδεικτικό /έκθεσης επίδοσης της απόφασης στον αρμόδιο Εισαγγελέα και πιστοποιητικό περί μη άσκησης ενδίκων μέσων
• Πράξη τοποθέτησης σε ανάδοχη οικογένεια και Βεβαίωση καταχώρισης του ανηλίκου στο Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων ή στο Εθνικό Μητρώο Εγκεκριμένων Αναδοχών ή στο Μητρώο Ασυνόδευτων Ανηλίκων
• Φυσικές καταστροφές
• Απόφαση/Βεβαίωση του αρμόδιου φορέα για τον χαρακτηρισμό της επιχείρησης ως πληγείσας
• ή απόφαση/πράξη του αρμοδίου οργάνου με την οποία παρέχεται κρατική αρωγή για την αντιμετώπιση των ζημιών που προκλήθηκαν από θεομηνία ως πρώτη αρωγή ή επιχορήγηση, ή προκαταβολή επιχορήγησης (ν.4797/2021 (Α΄ 66))
• Η συνολική ή μερική αδυναμία άσκησης της δραστηριότητας διαρκεί για όσο χρονικό διάστημα (ημέρες) ισχύει η κήρυξη με την απόφαση που εκδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 25 και 30 του ν. 4662/2020 (Α΄27), της περιοχής που, κατά περίπτωση, εδρεύει ή έχει εγκατάσταση η επιχείρηση, σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας.
• Ανάκληση της άδειας λειτουργίας της ατομικής επιχείρησης ή της άδειας άσκησης επαγγέλματός
• Απόφαση της δημόσιας αρχής με την οποία ανακλήθηκε η άδεια
• Απαγόρευση λειτουργίας του καταστήματος ή άλλου χώρου άσκησης της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας
• Απόφαση της δημόσιας αρχής με την οποία επιβάλλεται η απαγόρευση
• Άλλοι λόγοι ανωτέρας βίας (πχ σοβαρό πρόβλημα υγείας, ατύχημα φορολογούμενου ή τέκνου του για το οποίο δεν απαιτείται νοσηλεία) Ιατρική γνωμάτευση από νοσοκομείο ή κλινική

«Παράταση» εξήντα ημερών

Μέσα σε σχεδόν δύο μήνες από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, οι ελεύθεροι επαγγελματίες που σκοπεύουν να αμφισβητήσουν το φόρο θα πρέπει να συμπληρώσουν σε ειδική εφαρμογή που θα φτιάξει η ΑΑΔΕ μέχρι τα μέσα Μαΐου, ένα εκτενές ερωτηματολόγιο.

Στο ερωτηματολόγιο αυτό, θα πρέπει να ανοίξουν τα χαρτιά τους για την περιουσιακή κατάσταση και τις συνθήκες διαβίωσης όχι μόνο του ίδιου του φορολογούμενου αλλά και της/του συζύγου/Μέρους Συμφώνου Συμβίωσης αλλά και των προστατευόμενων μελών, τα οποία θα αξιολογηθούν κατά τον φορολογικό έλεγχο. Αν δεν συμπληρωθεί το ερωτηματολόγιο, χάνεται το δικαίωμα αμφισβήτησης του φόρου.

Ψηφιακά η… αμφισβήτηση

Με απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή, (Α.1055/2024), η αμφισβήτηση του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα θα γίνεται ψηφιακά.

Η απόφαση προβλέπει μεταξύ άλλων:

• την προθεσμία υποβολής της αίτησης αμφισβήτησης του τεκμηρίου για αντικειμενικούς λόγους (παρ. 3, αρ. 28Α, ΚΦΕ),
• τα κατά περίπτωση συνυποβαλλόμενα δικαιολογητικά,
• τη διαδικασία, τις προϋποθέσεις και την προθεσμία υποβολής αίτησης για τη διενέργεια ελέγχου (αρ. 23 ΚΦΔ),
• τον χρόνο διενέργειας ελέγχου (παρ. 4, αρ. 28Α ΚΦΕ).

Συγκεκριμένα, οι φορολογούμενοι που αμφισβητούν το ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα πρέπει, μέσω της νέας εφαρμογής στην ψηφιακή πύλη myAADE, να υποβάλουν αίτημα αμφισβήτησης. Ανάλογα με το λόγο αμφισβήτησης, προβλέπονται ειδικότερα τα εξής:

Αίτημα για την διενέργεια ελέγχου

Στην περίπτωση αυτή, η διαδικασία γίνεται σε δύο βήματα:

1ο Βήμα: Ο φορολογούμενος πρέπει να δηλώσει στην εμπρόθεσμη δήλωσή του ότι επιθυμεί να αμφισβητήσει το ελάχιστο εισόδημα, ζητώντας τη διενέργεια φορολογικού ελέγχου (κωδικοί 443-444 του Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος).

2ο Βήμα: Εφόσον έχει ήδη συμπληρώσει τον σχετικό κωδικό στο Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ο φορολογούμενος πρέπει, το αργότερο εντός προθεσμίας 60 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή της δήλωσης, να συμπληρώσει ερωτηματολόγιο με την περιουσιακή του κατάσταση και τις συνθήκες διαβίωσης του ιδίου, της/του συζύγου/ΜΣΣ και των προστατευόμενων μελών, τα οποία θα αξιολογηθούν κατά τον φορολογικό έλεγχο.

Το ερωτηματολόγιο θα συμπληρώνεται σε ειδική ψηφιακή εφαρμογή της ΑΑΔΕ, η οποία θα είναι διαθέσιμη στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαΐου.

Ο έλεγχος διενεργείται εντός 12 μηνών από την κοινοποίηση της εντολής ελέγχου.

Το ερωτηματολόγιο

Στο Παράρτημα της απόφασης του Διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργου Πιτσιλή, αποκαλύπτεται όλο το ερωτηματολόγιο με το οποίο οι φορολογούμενοι καλούνται να συμπληρώσουν 15 διαφορετικούς πίνακες.

Ειδικότερα, καλούνται να συμπληρώσουν στοιχεία αναφορικά με:

1. Τραπεζικούς λογαριασμούς, προσωπικούς ή επαγγελματικούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό κατά το έτος που αφορά το αίτημα ελέγχου. Περιλαμβάνονται και οι λογαριασμοί που άνοιξαν και έκλεισαν κατά το ίδιο φορολογικό έτος. Ζητούνται λεπτομέρειες για τον τύπο του λογαριασμού, το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, τη χώρα, τον αριθμό λογαριασμού, τους δικαιούχους, το υπόλοιπο έναρξης και το υπόλοιπο λήξης.

2. Στοιχεία επενδύσεων /συμμετοχών και λοιπών χρεογράφων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ζητούνται στοιχεία από το είδος της επένδυσης (μετοχές, μερίδια, αμοιβαία κεφάλαια κλπ) , το ύψος του επενδεδυμένου κεφαλαίου, ο τρόπος απόκτησης (αγορά, κληρονομιά, δωρεά), το έτος απόκτησης κ.α

3. Μίσθωση θυρίδων. Με ένα κλικ στο κουτάκι «ναι» ο φορολογούμενος θα πρέπει να συμπληρώσει στη συνέχεια το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στο οποίο τηρείται η θυρίδα, τη χώρα, τους δικαιούχους και συνδικαιούχους.

4. Κινητά αξίας. Έργα τέχνης, συλλογές, τιμαλφή και λοιπά στοιχεία κατά το φορολογικό έτος που αφορά το αίτημα ελέγχου πρέπει να αποτυπωθούν αναλυτικά με περιγραφή, έτος κτήσης, τρόπο απόκτησης, αξία αγοράς και στοιχεία ιδιοκτήτη.

5. Μεταφορικά μέσα. Αυτοκίνητα , μοτοσικλέτες, πλωτά και εναέρια μέσω σκανάρονται με αριθμό κυκλοφορίας, έτος, αξία και τρόπο κτήσης με την εφορία να ζητά μέχρι και το λιμάνι νοηλόγησης (για πλωτά μέσα).

6. Μετρητά. Θα πρέπει να δηλωθούν μετρητά που τυχόν διέθετε ο φορολογούμενος αλλά και η οικογένειά του, σε κάθε νόμισμα στην αρχή και το τέλος της χρονιάς.

7. Κρυπτονομίσματα. Σε ειδικό πίνακα θα πρέπει να καταγραφούν και τα κρυπτονομίσματα τα οποία τυχόν διαθέτει ο φορολογούμενος και τα μέλη της οικογένειά του, με προσδιορισμό του δικαιούχου και την αξία τους στην αρχή και τη λήξη του έτους.

8. Ακίνητα. Για ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα, είτε πρόκειται για κύρια κατοικία, είτε για δευτερεύουσα, είτε για εξοχική, θα πρέπει να αναγραφεί το είδος της κατοικίας, η χρήση της, η διεύθυνση, ο αριθμός παροχής ηλεκτροδότησης και υδροδότησης αλλά και η ετήσια δαπάνη για ρεύμα και νερό.

9. Τηλέφωνα. Ξεχωριστός πίνακας για τις δαπάνες σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, με το είδος των λογαριασμών, το πρόσωπο στο οποίο εκδίδεται ο λογαριασμός, το ονοματεπώνυμο χρήστη, τον αριθμό σταθερού ή κινητού τηλεφώνου, τον πάροχο και την ετήσια δαπάνη.

10. Κάρτες. Κάθε λογής κάρτες από χρεωστικές, πιστωτικές και προπληρωμένες, του φορολογούμενου και των μελών της οικογένειάς του πρέπει να δηλωθούν μαζί με το ετήσιο ποσό συναλλαγών.

11. Ασφάλιση μέσων μεταφοράς. Ειδικός πίνακας για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια αυτοκινήτων και δικύκλων με αριθμό κυκλοφορίας, επωνυμία ασφαλιστικής, διάρκεια ασφάλισης και ετήσια ασφάλιστρα.

12. Ασφαλιστικά προγράμματα. Σε ξεχωριστό πίνακα αναγράφονται όλα τα ασφαλιστικά προγράμματα, ζωής, υγείας, συνταξιοδότησης, θανάτου, προσωπικών ατυχημάτων και ότι άλλο για όλα τα μέλη τα οικογένειας.

13. Ασφάλιση ακινήτων. Ένας ακόμα πίνακας έρχεται να συμπληρώσει το παζλ των ασφαλιστηρίων συμβολαίων, αυτή τη φορά για τα ακίνητα με αναλυτική καταγραφή του είδους ασφάλισης, την επωνυμία της ασφαλιστικής, τη διάρκεια, τη διεύθυνση του ακινήτου και βέβαια τα ασφάλιστρα.

14. Δίδακτρα, φροντιστήρια, διατροφή, αθλοπαιδιές. Στον προτελευταίο πίνακα αποοτυπώνονται τα συνολικά ποσά ετήσιων δαπανών για δίδακτρα σε σχολεία κάθε μορφής εκπαίδευσης εντός κι εκτός Ελλάδας, για φροντιστήρια κάθε μορφής συμπεριλαμβανομένου του κόστους διαμονής και διαβίωσης και του ποσού των πρόσθετων αμοιβών για τυχόν πρόσθετες παροχές όπως εξέταστρα, μεταφορικά, διατροφή και αθλοπαιδιές.

15. Ταξίδια. Στον τελευταίο πίνακα ζητούνται αναλυτικά στοιχεία για ταξίδια στο εσωτερικό και το εξωτερικό , με προορισμό, διάρκεια σε ημέρες, στοιχεία καταλύματος, έξοδα μετακίνησης, διαμονής και διατροφής.