Ολική ψυχική εξάντληση: Πώς θα καταλάβεις αν σου έχει συμβεί;

Η ψυχική κόπωση είναι μια πολύ μεγάλη κουβέντα, μια πολύ μεγάλη πληγή στους ανθρώπους, και παρ’όλ’αυτά δεν συζητιέται αρκετά – Φέτος όλο και περισσότεροι φτάνουν στην ολική ψυχική εξάντληση

Αναμφισβήτητα, έχουμε να σκεφτούμε περισσότερα από ποτέ. Η κλιματική αλλαγή, το τρελό κόστος ζωής, ο συνεχής κίνδυνος του COVID-19, η απειλή του πολέμου… Είναι λίγοι άνθρωποι που δεν βρίσκουν τουλάχιστον ένα από αυτά τα πράγματα αν μη τι άλλο, αγχωτικό. Και ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας βοηθούν να μας κρατούν ενήμερους, το να έχουμε τα τελευταία νέα στα χέρια μας, 24 ώρες την ημέρα δεν είναι τελικά, και ό,τι καλύτερο.

Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Current Biology, έχει βρει ότι το να σκεφτόμαστε όλα τα παραπάνω (και μετά μερικά) μπορεί να μας κουράσει ακόμη περισσότερο, επιταχύνοντας την πορεία προς την ολική ψυχική εξάντληση.

«Κανείς δεν ξέρει τι είναι η ψυχική κόπωση, πώς δημιουργείται και γιατί τη νιώθουμε», λέει ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Antonius Wiehler, του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Pitié-Salpêtrière στο Παρίσι, Γαλλία. «Παρέμεινε μυστήριο παρά την επιστημονική έρευνα για περισσότερο από έναν αιώνα».

Ενώ οι μηχανές μπορούν να κάνουν γνωστικές εργασίες συνεχώς χωρίς κόπωση, ο εγκέφαλος είναι διαφορετικός και ο Wiehler και οι συνεργάτες του ήθελαν να καταλάβουν το πώς και το γιατί. «Η ψυχική κόπωση έχει σημαντικές συνέπειες: για οικονομικές αποφάσεις, για διαχείριση στην εργασία, για εκπαίδευση στο σχολείο, για κλινική θεραπεία κ.λπ.», προσθέτει.

ΜΙΑ ΠΙΟ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΉ ΜΑΤΙΆ ΣΤΗ ΜΕΛΈΤΗ

Όταν η έντονη γνωστική εργασία παρατείνεται για αρκετές ώρες, ορισμένα δυνητικά τοξικά υποπροϊόντα της νευρικής δραστηριότητας συσσωρεύονται στο τμήμα του εγκεφάλου που είναι γνωστό ως προμετωπιαίος φλοιός.

«Αυτό αλλάζει τον έλεγχο του ατόμου στις αποφάσεις, οι οποίες μετατοπίζονται σε ενέργειες χαμηλού κόστους (χωρίς προσπάθεια, χωρίς αναμονή), καθώς εμφανίζεται η γνωστική κόπωση», εξηγεί ο Wiehler. Προσθέτει ότι εδώ μιλάμε για ψυχική εξάντληση και όχι απλώς για υπνηλία.

Οι ερευνητές ελπίζουν ότι η μελέτη θα βοηθήσει τους ανθρώπους να κατανοήσουν λίγο καλύτερα την ψυχική κόπωση. «Οι ισχυρές θεωρίες προτείνουν ότι η κόπωση είναι ένα είδος ψευδαίσθησης που…μαγειρεύεται από τον εγκέφαλο για να μας κάνει να σταματήσουμε ό,τι κάνουμε και να στραφούμε σε μια πιο ευχάριστη δραστηριότητα», λέει ο Wiehler.

«Αλλά τα ευρήματά μας δείχνουν ότι η γνωστική εργασία έχει ως αποτέλεσμα μια πραγματική λειτουργική αλλαγή (δηλαδή τη συσσώρευση επιβλαβών ουσιών), οπότε η κούραση θα ήταν πράγματι ένα σήμα που μας κάνει να σταματήσουμε να εργαζόμαστε, αλλά για διαφορετικό σκοπό – τη διατήρηση της ακεραιότητας της λειτουργίας του εγκεφάλου.

ΤΙ ΕΊΝΑΙ Η ΨΥΧΙΚΉ ΕΞΟΥΘΈΝΩΣΗ;

Βοηθά να κατανοήσουμε τους βιολογικούς λόγους για τους οποίους η σκληρή σκέψη μας κουράζει, αλλά είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουμε τις πολλές μορφές που μπορεί να πάρει η ψυχική εξουθένωση.

«Όταν οι άνθρωποι βρίσκονται κάτω από παρατεταμένο στρες μπορεί να καταλήξουν να αισθάνονται καταβεβλημένοι και συναισθηματικά εξαντλημένοι και αυτό μπορεί τελικά να οδηγήσει σε κατάρρευση, διανοητικά ή/και σωματικά. Αυτό αναφέρεται συχνά ως επαγγελματική εξουθένωση», λέει ο Zishan Khan, MD, ψυχίατρος παιδιών, εφήβων και ενηλίκων με Mindpath Health.