Όταν 90 δισεκ. λίτρα νερού διαπέρασαν το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας και δεν το κατάλαβε κανείς!

Το 2014, μεγάλη ποσότητα νερού συγκεντρώθηκε κάτω από το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας, με αποτέλεσμα να προκληθεί πίεση και να ανέβει προς τα πάνω, δημιουργώντας ρήγμα στην επιφάνεια.

Είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες καταγράφουν αυτό το φαινόμενο στη Γροιλανδία.

«Η ύπαρξη υπόγειων λιμνών κάτω από το παγοκάλυμμα της Γροιλανδίας είναι μια σχετικά πρόσφατη ανακάλυψη και – όπως δείχνει η μελέτη μας – εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά που δεν γνωρίζουμε για το πώς εξελίσσονται και πώς επηρεάζουν το σύστημα του παγοκαλύμματος», εξηγεί η Jade Bowling από το Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ στο Ηνωμένο Βασίλειο.

«Το σημαντικό είναι πως, η εργασία μας δείχνει την ανάγκη να κατανοήσουμε καλύτερα πόσο συχνά αδειάζουν αυτές οι λίμνες και, κυρίως, ποιες είναι οι συνέπειες για το γύρω παγοκάλυμμα».

Το παγοκάλυμμα της Γροιλανδίας είναι μια τεράστια μάζα πάγου που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του νησιού, με μέγιστο πάχος που ξεπερνά τα 3 χιλιόμετρα. Αυτή η παγωμένη έκταση «φυλακίζει» τεράστιες ποσότητες νερού. Αν έλιωνε εντελώς, η στάθμη της θάλασσας παγκοσμίως θα ανέβαινε κατά περίπου 7,4 μέτρα!

Μόλις πρόσφατα οι επιστήμονες κατάφεραν να δουν τι βρίσκεται κάτω από τον πάγο, με τη χρήση αεροσκάφους εξοπλισμένου με ραντάρ για την καταγραφή του βυθού.

Όχι μόνο υπάρχουν υγρές λίμνες κάτω από το παγοκάλυμμα, αλλά «αναπνέουν» με το λιωμένο νερό, άλλοτε γεμίζοντας και άλλοτε αδειάζοντας, προκαλώντας μερικές φορές την ανύψωση του πάγου σε ένα φαινόμενο γνωστό ως «φυσαλίδες νερού» (water blisters).

Σε διάστημα 10 ημερών, από τα τέλη Ιουλίου έως τις αρχές Αυγούστου, παρατήρησαν ότι μια περιοχή που εκτεινόταν σε 2 τετραγωνικά χιλιόμετρα μειώθηκε ξαφνικά σε υψόμετρο κατά 85 μέτρα – όσο περίπου το ύψος ενός μεσαίου μεγέθους ουρανοξύστη.

Πριν από αυτήν την κατάρρευση, η περιοχή είχε αρχίσει να ανυψώνεται κατά περίπου 10 έως 15 μέτρα, καθώς το νερό από κάτω την πίεζε προς τα πάνω, σχηματίζοντας έναν θόλο.

Περίπου 1 χιλιόμετρο κάτω από τη λεκάνη, οι ερευνητές ανακάλυψαν και άλλα περίεργα φαινόμενα. Εκεί, μια μεγάλη περιοχή του πάγου είχε υποστεί εκτεταμένες ρωγμές, ενώ τεράστιοι όγκοι πάγου ύψους έως και 25 μέτρων είχαν εναποτεθεί στην επιφάνεια.

Πιο κάτω, σε μια περιοχή 6 τετραγωνικών χιλιομέτρων στην επιφάνεια του παγετώνα, ο πάγος είχε απομακρυνθεί εντελώς, αφήνοντας το έδαφος γυμνό και καθαρό.

«Όταν το είδαμε για πρώτη φορά, επειδή ήταν τόσο απροσδόκητο, σκεφτήκαμε ότι υπήρχε κάποιο πρόβλημα με τα δεδομένα μας», εξηγεί η Bowling. «Ωστόσο, καθώς εμβαθύναμε στην ανάλυσή μας, έγινε σαφές ότι αυτό που παρατηρούσαμε ήταν τα αποτελέσματα μιας τεράστιας πλημμύρας νερού που διέφυγε από κάτω από τον πάγο».

Αν και προηγούμενες παρατηρήσεις είχαν δείξει ότι το λιωμένο νερό μπορεί να κινείται κάτω από τον πάγο, αυτή είναι η πρώτη φορά που έχουμε στοιχεία πως το νερό κατάφερε να σπάσει και να διαπεράσει τον πάγο. Καθώς η Γροιλανδία συνεχίζει να λιώνει με ταχείς ρυθμούς, αυτές οι πληροφορίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές.