Το θάψιμο του θαψίματος: Μετά τον Βωμό των 12 Θεών τώρα θάβουν το Ναό της Αφροδίτης στη Θεσσαλονίκη

Ο Βωμός των Δώδεκα Θεών είναι το αρχαίο ελληνικό μνημείο στην Αγορά της Αθήνας. Μικρό μόνο μέρος του βωμού είναι ορατό, ενώ το υπόλοιπο είναι κάτω από τις γραμμές του ΗΣΑΠ.

Αυτό γιατί μέρος του ναού είχε αποκαλυφθεί από εργασίες στην γραμμή του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου (ΗΣΑΠ) μεταξύ Ομονοίας και Μοναστηρακίου το 2010 – 2011. Το 2011 το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο αποφάσισε την «προσωρινή» κατάχωσή του, πλην όμως πρόκειται πρακτικά για μόνιμη αφού είναι αμφίβολο πότε και εάν θα ανασκαφεί ξανά.

Τώρα το ίδιο γίνεται και με τον Ναό της Αφροδίτης στη Θεσσαλονίκη.

Στην απόφασή της να ακολουθήσει τη διαδικασία κατάχωσης για τον Ναό της Αφροδίτης, το σημαντικό υστεροαρχαϊκό οικοδόμημα που έχει βγει στο φως μεταξύ δύο πολυκατοικιών στην πλατεία Αντιγονιδών, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, επιμένει η ΙΣΤ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού.

Ο προϊστάμενος της Εφορείας, Σταύρος Λιούτας, απορρίπτει ως εξαιρετικά κοστοβόρα ενδεχόμενη προσπάθεια in situ ανάδειξης του ναού, μέρη του οποίου εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο.

Δηλώνει ακόμη πως η μελέτη του καθηγητή του ΑΠΘ, Γιώργου Καραδέδου, για την αναστήλωση του ναού δεν έχει κατατεθεί επισήμως στην Εφορεία, προκειμένου να αξιολογηθεί.

«Η κατάχωση είναι ο καλύτερος τρόπος προφύλαξης του ναού. Δεν μπορεί να γίνει κάτι άλλο, όπως να σκαφτεί ο δρόμος κάτω από την πλατεία. Είναι πολύ μεγαλόπνοο και κοστοβόρο ένα τέτοιο σχέδιο. Τα μέλη του ναού είναι στο αρχαιολογικό μουσείο, δεν μπορούμε να τα μεταφέρουμε στον φυσικό χώρο», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Λιούτας.

Τουλάχιστον ξεκαθάρισε πως δεν υπάρχει ενδεχόμενο ανέγερσης οικοδομής πάνω από τον ναό, αν και στην Ελλάδα ζούμε πόσο πραγματικά πιθανό είναι αυτό;

Ο ίδιος συμπληρώνει πως η ανάδειξη του μνημείου στον χώρο θα γίνει με οπτικό υλικό, πινακίδες, αναπαραστάσεις και κείμενα.

Σε μεταγενέστερη επικοινωνία που είχε με τη Voria.gr ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, Γιώργος Σκιαδαρέσης, διευκρινίστηκε πως η κατάχωση του ναού θα είναι μερική και προσωρινή, μέχρι να ξεκαθαριστεί εάν και με ποιον τρόπο μπορεί αυτός να αναδειχθεί. «Υπάρχει η μελέτη του κ. Καραδέδου, την οποία θα μπορούσαμε να εξετάσουμε, αλλά μπορούμε να δούμε και άλλες προτάσεις. Σε κάθε περίπτωση, μέσα στους επόμενους μήνες θα προχωρήσουμε στην αντικατάσταση της περίφραξης, ενώ θα συνεχίσουν οι καθαρισμοί», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Για να υλοποιηθεί το σχέδιο της Εφορείας Αρχαιοτήτων πρέπει να φθάσει στο τέλος της η δικαστική διαμάχη για την απαλλοτρίωση του οικοπέδου στο οποίο βρίσκεται το ανατολικό μέρος της κρηπίδας του Ναού, που ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια κατεδάφισης οικοδομής το 2000 (η ύπαρξη του ναού ήταν γνωστή από το 1936, όταν και κατασκευάστηκε η προαναφερθείσα οικοδομή).

Το τελευταίο επεισόδιο της χρόνιας διένεξης για το θέμα παίχτηκε σε δικαστήριο της Θεσσαλονίκης, όπου πριν από περίπου ένα μήνα εκδικάστηκε προσφυγή των ιδιοκτητών του οικοπέδου επί της τιμής μονάδος. Το υπουργείο Πολιτισμού δίνει 778.000 ευρώ για την απαλλοτρίωση του οικοπέδου (3.150 ανά τμ επί συνόλου 247 τμ), ενώ οι ιδιοκτήτες ζητούν περίπου το διπλάσιο ποσό, καθώς και αποζημίωση για απολεσθέντα κέρδη λόγω της αδυναμίας χρήσης του τα τελευταία 18 χρόνια.

Η απόφαση του δικαστηρίου δεν έχει βγει ακόμη και, εφόσον δεν ικανοποιεί τους ιδιοκτήτες, το πιθανότερο είναι να υπάρξει έφεση.

Να σημειωθεί πως η απόφαση της Εφορείας Αρχαιοτήτων για κατάχωση του οικοπέδου έχει προκαλέσει αντιδράσεις από συλλόγους, οι οποίοι ζητούν την ανάδειξη του μνημείου.

Από τη Μηχανιώνα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης

Ο Ναός της Αφροδίτης χρονολογείται στα τέλη του 6ου αιώνα πΧ με αρχές του 5ου αιώνα πΧ.

Σύμφωνα με την αρχαιολογική έρευνα είναι εξάστυλος. Το συνολικό του ύψος εκτιμάται πως ξεπερνούσε τα 10 μέτρα (το ύψος των κιόνων που βρέθηκαν ήταν περίπου επτά μέτρα), ενώ ο ναός εκτείνεται προς τα δυτικά, κάτω από την άσφαλτο της οδού Καραολή και Δημητρίου μέχρι και το συντριβάνι της πλατείας Αντιγονιδών.

Ο Ναός είχε κατασκευαστεί αρχικώς στην Αινεία, την πόλη που ίδρυσε ο Αινείας, εκεί που βρίσκεται σήμερα η Μηχανιώνα, και μεταφέρθηκε στο σημείο των ρωμαϊκών Ιερών (σημερινή Αντιγονιδών) κατά τα μέσα του 1ου αιώνα αιώνα μΧ, επί Ιουλίου Καίσαρα, λειτουργώντας ως χώρος λατρείας των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, του Δία Αιγιόχου και της Θεάς Ρώμης, όπως προκύπτει από τα τέσσερα αγάλματα που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια των ανασκαφών.

Πηγή: voria