17 Ιανουαρίου: Εορτή Αγίου Αντωνίου – Καθηγητής και Μεγάλος

Η Εκκλησία τιμά στις 17 Ιανουαρίου τη μνήμη του Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου.

Την βιογραφία του Αγίου Αντωνίου έγραψε στην ελληνική ο Μέγας Αθανάσιος ο οποίος ως επίσκοπος Αλεξανδρείας την έστειλε αρχικά σε μοναχούς της Αιγύπτου αρχίζοντας με τη φράση «Αγαθήν άμιλλαν ενωτίσασθε». Αυτήν αντέγραψε στη συνέχεια ο Συμεών ο Μεταφραστής από τον οποίον και παρέλαβε ο Αγάπιος ο Κρης που μετέφρασε εκ του ελληνικού και καταχώρησε στον εκδοθέντα υπ΄ αυτού «Παράδεισον».

Ιδιαίτερο εγκωμιαστικό λόγο στον Μέγα Αντώνιο συνέθεσε ο Ιεροδιδάσκαλος Μακάριος ο Πάτμιος.

Ο Άγιος Αντώνιος ο Μέγας γεννήθηκε το 251 στην Άνω Αίγυπτο από πλούσιους και ενάρετους γονείς, τους οποίους έχασε σε νεαρή ηλικία. Συγκεντρώσε όμως την προσοχή του στην μυστική θεωρία των μοναχών της ερήμου και στην φροντίδα της μικρής αδελφής του.

Γρήγορα αποφάσισε να εγκαταλείψει τα εγκόσμια και αναχώρησε για την έρημο, αφού πρώτα τακτοποίησε την μικρότερη αδελφή του και μοίρασε την μεγάλη πατρική περιουσία στους φτωχούς της περιοχής του. Στην έρημο παίδευσε την ψυχή του και τιθάσευσε τα πάθη του φθάνοντας στα ανώτατα όρια της άσκησης ώστε η ψυχή του αγίου μπορούσε να εξέρχεται του σώματός του ενώ βρισκόταν ακόμη εν ζωή. Έγινε το πρότυπο των ασκητών. Πολλοί εξ αυτών έφθαναν στην έρημο για να τον ακούσουν και να τον συμβουλευθούν. Παρέδωσε την μακάρια ψυχή του στον μισθαποδότη Θεό σε ηλικία 105 ετών.

Ἦχος δ’.

Τόν ζηλωτήν Ἠλίαν τοῖς τρόποις μιμούμενος, τῷ Βαπτιστῇ εὐθείαις ταῖς τρίβοις ἑπόμενος, Πάτερ Ἀντώνιε, τῆς ἐρήμου γέγονας οἰκιστής, καί τήν οἰκουμένην ἐστήριξας εὐχαῖς σου· διό πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.

Η εορτή του Αγίου Αντωνίου  μας φέρνει στην μνήμη μας αναπόφευκτα την ζωή του και τα έργα του. Είναι όλα αυτά που υποχρέωσαν το αγιολόγιο να τον ονομάσει «Μεγάλο». Τίτλος που δεν δίνεται εύκολα σε πρόσωπα έστω άγια, που έχει όμως άριστο αντίκρισμα στον εορταζόμενο Άγιο στις 17 Ιανουαρίου κάθε χρόνου.

Ο απόστολος Παύλος στο  αγιογραφικό ανάγνωσμα που θα ακουσθεί αύριο πριν το Ευαγγέλιο μας λύνει την εξής απορία: «τι έκανε παραπάνω ο Άγιος από εμάς;». Σταχυολογώντας λίγες προτάσεις απ’ αυτό θα βρούμε την δέουσα απάντηση.

Οι αληθινοί  ποιμένες κατά τον Απόστολο των εθνών αγρυπνούν και μεριμνούν αγόγγυστα για την σωτηρία των άλλων. Είναι όλοι εκείνοι που έχουν αγαθή συνείδηση και σωστή συμπεριφορά. Δεν κάνουν προσωποπαγές έργο , αλλά Κυρίου αποστολή.  Για τον λόγο  αυτό πρέπει  να εργάζονται  πνευματικά και να αφιερώνονται ολοκληρωτικά. Κάθε άλλη εκδοχή δράσης παραπέμπει σε συμφέρον και  υποκρισία. Η Ορθοδοξία δυστυχώς έχει χρεωθεί αρκετές τέτοιες νοσηρές περιπτώσεις.

Ο Μέγας Αντώνιος διέθετε ταπείνωση, ειλικρίνεια, ανιδιοτέλεια γι΄ αυτό έγινε μαγνήτης χιλιάδων ψυχών. Έφυγε από την πόλη, πήγε στην έρημο, τον ακολούθησαν πολλοί. Με επίμονο και επίπονο αγώνα αντιμετώπισε αμέτρητους πειρασμούς του διαβόλου, έφτασε στην κορυφή αντίστασης και έτσι έθεσε τα θεμέλια του χριστιανικού μοναχισμού. Αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στον Κύριο, Τον υπηρέτησε και Τον  δίδαξε σ’ όσους τον πλησίασαν.

Μπορεί να παραιτήθηκε από τα εγκόσμια, δεν ξέχασε τις πνευματικές και υλικές ανάγκες του κόσμου. Πριν αναχωρήσει για την έρημο αποκατέστησε την αδελφή του, διένειμε στους φτωχούς την αναλογούσα σ΄ αυτόν περιουσία. Όταν οι χριστιανοί της Αλεξάνδρειας διώκονταν χάρη στην πίστη τους ήρθε στην πόλη για να τους εμψυχώσει. Έφτασε σε δυσθεώρητα ύψη φιλανθρωπίας, άσκησης και προσφοράς. Δεν είχε μόρφωση ακαδημαϊκή, είχε όμως τον τρόπο να διδάξει∙ την αγιοπνευματική εμπειρία και φώτιση. Για τον λόγο αυτό καταξιώθηκε στην εκκλησιαστική συνείδηση ως «καθηγητής της ερήμου». Ο τρόπος και ο τόπος άσκησης έγιναν για εκείνον έδρα διδασκαλίας, αφορμή έμπνευσης, απόφαση αλλαγής για όλους.

Οι καιροί επαναλαμβάνονται, με διαφορετικές μορφές. Αφού έχουν να κάνουν με την βιωτή μας και την ψυχή μας, οφείλουμε να αρδεύσουμε διδάγματα από την ζωή των Αγίων. Ο καθένας μας εκεί που ζει, κινείται και υπάρχει καλείται να διαδραματίσει, αποκτήσει, ασκήσει ρόλο ηγέτη και ποιμένα. Ο δάσκαλος στο σχολείο, ο γονιός στην οικογένειά του, ο εργοδότης στην εργασία του, ο Ιερέας στην εκκλησιαστική κοινότητά του όλοι έχουν ευθύνη αληθινού καθοδηγητή και γνήσιου εμπνευστή. Πρέπει να τροφοδοτείται η αποστολή όλων από λόγια με σοβαρότητα και αποφάσεις με βαρύτητα.

Ο Μέγας Αντώνιος «άκουσε» καλά το αυριανό αποστολικό ανάγνωσμα και έδειξε έμπρακτα τον δρόμο. Ο καθένας από το μετερίζι που επέλεξε ή του ανατέθηκε πορεύεται. Οφείλει ν’ αντιμετωπίσει πειρασμούς πρώτα της όποιας εξουσίας και να νοηματοδοτήσει τη θέση του με έργα προσφοράς και όχι απαιτήσεων, θυσίας και όχι διεκδικήσεων,  υπηρεσίας και όχι τυραννίας.

του Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομου Χρυσόπουλου