Λεμφοίδημα: Τα συμπτώματα, οι βασικές αιτίες και οι τρόποι αντιμετώπισης

Το λεμφοίδημα είναι μια χρόνια κατάσταση που απαιτεί φροντίδα.

Το πρήξιμο σε χέρια, πόδια ή άλλα σημεία του σώματος, το αίσθημα βάρους, το σφίξιμο και οι αλλαγές στο δέρμα, είναι τα βασικά συμπτώματα.

Πίσω από αυτά τα σημάδια κρύβεται μια δυσλειτουργία του λεμφικού συστήματος – ενός κρίσιμου μηχανισμού του οργανισμού που βοηθά στην αποστράγγιση υγρών πρωτεϊνών και την αποβολή τοξινών από τα κύτταρα και τους ιστούς.

Όταν δεν λειτουργεί σωστά, το σώμα κατακρατά υγρά και αρχίζει να πρήζεται, αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης στην πάσχουσα περιοχή. Εάν η πάθηση γίνει χρόνια μπορεί να γίνει σοβαρή και να οδηγήσει ακόμη και σε σπάνιο καρκίνο του δέρματος (λεμφαγγειοσάρκωμα).

Τύποι λεμφοιδήματος

Πρωτογενές λεμφοίδημα: Οφείλεται σε σπάνιες, κληρονομικές διαταραχές στην ανάπτυξη του λεμφικού συστήματος.

Μπορεί να εμφανιστεί:

• Κατά τη βρεφική ηλικία (Νόσος Milroy)
• Στην εφηβεία ή μέχρι την ηλικία των 35 (Νόσος Meige)
• Μετά τα 35 (Λεμφοίδημα tarda)

Δευτερογενές λεμφοίδημα: Προκαλείται από βλάβες στο λεμφικό σύστημα λόγω χειρουργείων, τραυματισμών, ακτινοθεραπείας, λοιμώξεων ή άλλων παθήσεων. Είναι επίσης συχνό φαινόμενο μετά από θεραπεία για καρκίνο του μαστού, αλλά δεν επηρεάζει όλους τους ασθενείς.

Συμπτώματα λεμφοιδήματος

• Πρήξιμο που εμφανίζεται ξαφνικά ή εξελίσσεται σταδιακά
• Αίσθηση βάρους σε χέρια/πόδια
• Σφίξιμο στις αρθρώσεις
• Σκλήρυνση του δέρματος ή ερυθρότητα
• Αίσθημα καύσου ή φαγούρας
• Ρούχα ή κοσμήματα που «στενεύουν» ξαφνικά

Μη κληρονομικές βασικές αιτίες

• Χειρουργική αφαίρεση λεμφαδένων (π.χ. σε καρκίνο του μαστού ή της λεκάνης)
• Ακτινοθεραπεία
• Τραύματα
• Λοιμώξεις
• Παχυσαρκία
• Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
• Όγκους
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Προβλήματα αιμοφόρων αγγείων
• Νεφρική ανεπάρκεια

Στάδια του λεμφοιδήματος

• Στάδιο 0: Αίσθηση βάρους χωρίς εμφανές πρήξιμο
• Στάδιο Ι: Περιοδικό πρήξιμο που υποχωρεί με ανύψωση του μέλους
• Στάδιο ΙΙ: Συνεχές πρήξιμο, σκλήρυνση δέρματος
• Στάδιο ΙΙΙ: Έντονο πρήξιμο, αλλαγές στο χρώμα και την υφή του δέρματος

Αντιμετώπιση

Σύμφωνα με ειδικούς της Cleveland Clinic, το λεμφοίδημα δεν θεραπεύεται πλήρως, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί ώστε να περιοριστούν τα συμπτώματα:

Φυσικές θεραπείες

• Ειδικά ενδύματα πίεσης (κάλτσες, μανίκια)
• Χειρομαλάξεις από ειδικούς φυσικοθεραπευτές
• Πολυστρωματική περίδεση μετά τις μαλάξεις
• Συσκευές συμπίεσης με κυκλική πίεση
• Άσκηση και ανύψωση του μέλους για διευκόλυνση της απορροής

Φαρμακευτική αγωγή

• Αντιβιοτικά σε περίπτωση μόλυνσης
• Παυσίπονα αν υπάρχει πόνος

Χειρουργική αντιμετώπιση

Σε σοβαρές περιπτώσεις όπου άλλες μέθοδοι δεν βοηθούν, μπορεί να γίνει:

• Λεμφική παράκαμψη: Παράκαμψη των φραγμένων λεμφαγγείων
• Μεταφορά λεμφαδένων από άλλο σημείο του σώματος
• Αφαίρεση ιστών (debulking) και μεταμόσχευση δέρματος σε πολύ σοβαρά περιστατικά

Πρόληψη και διαχείριση

Το λεμφοίδημα είναι χρόνια κατάσταση. Δεν εξαφανίζεται, αλλά με κατάλληλη φροντίδα μπορεί να περιοριστεί

• Παρακολούθηση του σώματος για έγκαιρα σημάδια πρηξίματος
• Ανύψωση του πρησμένου μέλους (για παράδειγμα των ποδιών) πάνω από την καρδιά
• Καθημερινή ήπια άσκηση, 20 – 30 λεπτών
• Αποφυγή υπερβολικής ζέστης
• Αποφυγή αλατιού
• Ενυδάτωση: 8 ποτήρια νερό ημερησίως

Συμβουλές για καθημερινή ζωή

• Άνετο ντύσιμο: Όχι στενά ρούχα, παπούτσια ή κοσμήματα
• Σωστή στάση: Ίσια πόδια στο πάτωμα, όχι σταύρωμα
• Χρήση ενδυμάτων πίεσης (με τη σύσταση γιατρού)
• Κίνηση κάθε 30 λεπτά

Το λεμφοίδημα δεν είναι απλώς ένα αισθητικό ή παροδικό πρόβλημα – είναι μια χρόνια κατάσταση που απαιτεί φροντίδα.

Η έγκαιρη διάγνωση, η συνεργασία με ειδικούς και οι μικρές, σταθερές αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα, προλαμβάνοντας τις επιπλοκές. Μην αμελείτε τα σημάδια που σας δίνει το σώμα σας — όσο πιο νωρίς δράσετε, τόσο το καλύτερο.