Συναισθηματική καταπίεση

Η συναισθηματική καταπίεση, κάτι σαν « πλύση εγκεφάλου» συναντιέται συχνότερα στις στενές διαπροσωπικές ή επαγγελματικές σχέσεις μιας δυάδας, γιατί σ΄αυτές υπάρχει εγκλωβισμός και « εμπλοκή» σε μια πολυχρόνια συνήθεια, όπου ο ένας χειραγωγεί και ο άλλος ανέχεται. Η κοινωνία μας είναι σημαντικά ανεκτική σε τέτοιου είδους συμπεριφορές, τις διακωμωδεί, τις αρνείται ως σοβαρές, δείχνει κατανόηση και- τελικά- καθώς τις προσπερνά, τις παραδίδει αναλλοίωτες στις επόμενες γενιές.

Η έννοια «συναισθηματική καταπίεση» μας φέρνει στην αντίληψη κάτι πολύ σοβαρό και πολύ κακό, μια μεγάλη αρνητική ένταση, όπως είναι οι βαριές βρισιές για παράδειγμα. Ομως, συμπεριλαμβάνει και πιο…ανάλαφρες συμπεριφορές, συχνά μπερδεμένες με εκφράσεις αγάπης και φροντίδας. Ουσιαστικά πρόκειται για συμπεριφορές ύπουλες, αυτές που δεν αφήνουν φανερά σημάδια συναισθηματικής κακοποίησης. Πάντως, δείχνει να είναι «άριστη συνταγή» εναντίον της αυτοπεποίθησης, της αυτοαντίληψης, της αυταξίας και του αυτοσεβασμού.

Μορφές συναισθηματικής καταπίεσης/χειραγώγησης

Προσβλητικές εκφράσεις με άμεσους ή έμμεσους τρόπους ( χαζός, ανίκανος, κακός, σκληρός, αρνητικά, σχόλια, ειρωνικό ύφος, εξουσιαστικό στυλ στην επιβολή αποφάσεων, εκβιασμός, σιωπή, ταπεινωτικά σχόλια παρουσία τρίτων)

Αρνηση να αντιληφθεί τις ανάγκες, απόψεις και τα προβλήματα του ανθρώπου που καταπιέζεται, τα οποία συνεχώς υποβαθμίζει.

Εκφοβισμός και απειλές ( απειλή τιμωρίας, αυτοκτονίας, τιμωρητική απόσυρση ή απαίτηση της σεξουαλικής επικοινωνίας , απειλή για συνέπειες στη σχέση με τα παιδιά και την κηδεμονία, απαγορεύσεις συναναστροφών, οικονομικός έλεγχος, οικονομικός αποκλεισμός)

Βοήθεια και καθοδήγηση

Η συναισθηματική καταπίεση συχνά σηματοδοτεί μια σχέση γονιού-παιδιού, τελείως ακατάλληλη για ενήλικες.

Συνεχόμενη δυσαρέσκεια και αχαριστία

Ποτέ δεν είναι ευχαριστημένος/η με όσα κάνει αυτός/ ή που καταπιέζεται

Τον θεωρεί ως προέκταση του εαυτού τους και αρνείται οποιεσδήποτε απόψεις ή συναισθήματα που διαφέρουν από τα δικά του.

Στέρηση φροντίδας/αδιαφορία ( στην υγιεινή, στις ανάγκες του σπιτιού και του ανθρώπου, συστηματική υποβάθμιση αυτών των αναγκών)

Υποβάθμιση της συμπεριφοράς (Σιγά και τί είπα, παραείσαι ευαίσθητος/η, μου κάνεις κήρυγμα, εσύ φταις για όλα, φταίνε οι γονείς σου, άλλες είναι οι αιτίες και όχι εγώ)

Αιτίες ανεκτικότητας.

Η έκθεση στην διάρκεια της παιδικής ηλικίας σε γονεϊκές συμπεριφορές καταπίεσης ή κακοποίησης μειώνουν την αυτοεικόνα, την αυτοαντίληψη, «προετοιμάζουν» ένα άτομο να γίνει πιο δεκτικό στην συναισθηματική καταπίεση

Κανείς δεν προτίθεται να είναι σε μια καταχρηστική/ καταπιεστική σχέση, αλλά και τα άτομα που καταπιέστηκαν λεκτικά και συμπεριφορικά από γονέα ή άλλο σημαντικό πρόσωπο έγιναν υπάκουα. Αργότερα, στην ενήλικη ζωή τους, συχνά βρίσκουν τους εαυτούς τους σε παρόμοιες καταστάσεις με τους συντρόφους ή τους συνεργάτες τους. Αν και αισθάνονται οικεία και άνετα με την καταπίεση, δεν την αναγνωρίζουν ως προβληματική. Αντίθετα, εκφράζονται θεωρητικά σε κάθε ευκαιρία, βρίσκοντας καταστροφική την καταπίεση. Για την δική τους όμως καταπίεση κάνουν αγώνα να μην την συνειδητοποιήσουν, ορθώνουν λογικές με λογικές για να καταστείλουν τα συναισθήματα της αδυναμίας, τον πόνο, τον φόβο και τον θυμό.

Συμπεριφορές, αντιλήψεις και συναισθήματα του ατόμου που ανέχεται

Δικαιολογεί τα πάντα, μιλώντας για τα δύσκολα παιδιά χρόνια του/της, την έλλειψη αγάπης, την ορφάνια, την φτώχεια του.

Δικαιολογεί τις συμπεριφορές ως αποτέλεσμα της χρήσης αλκοόλ, του άγχους ή άλλης ψυχικής παθολογίας

Υποβαθμίζει συστηματικά την καταπίεση

Θεωρεί τον εαυτό του/της υπεύθυνο για τις συμπεριφορές καταπίεσης

Πιστεύει ότι το μόνο που χρειάζεται αυτός που καταπιέζει είναι αγάπη

Νιώθει ανήμπορο να διαχειριστεί την κατάσταση υπέρ των δικαιωμάτων του

Βασικά δικαιώματα σε μια σχέση

Αν έχετε εμπλακεί σε συναισθηματικά καταχρηστικές σχέσεις, θα χρειασθεί να ξεκινήσετε από μηδενική βάση την σκέψη σας:

Την υποχρέωση στην καλή θέληση όχι μόνο την δική σας αλλά και του άλλου

Το δικαίωμά σας για συναισθηματική υποστήριξη.

Το δικαίωμα ακρόασης από την άλλη πλευρά και το δικαίωμα σε ευγενικές απαντήσεις

Το δικαίωμα να έχετε τη δική σας άποψη, ακόμη και αν ο σύντροφός σας έχει μια διαφορετική άποψη.

Το δικαίωμα να έχετε τα συναισθήματα που εσείς νομίζετε και όχι αυτά που νομίζει αυτός/ή

Το δικαίωμα να έχετε μια ειλικρινή συγγνώμη ακόμη και για οποιαδήποτε αστείο που μπορεί να θεωρήσετε προσβλητικό.

Το δικαίωμα σε σαφείς θέσεις και απαντήσεις για ερωτήματα που αφορούν τα αιτιολογημένα δικαιώματά σας

Το δικαίωμα να ζείτε ελεύθεροι από κατηγορίες και ενοχές

Το δικαίωμα να ζείτε ελεύθεροι από την κριτική και την μομφή.

Το δικαίωμα στην εργασία σας και τα ενδιαφέροντά σας έτσι ώστε οι συζητήσεις γύρω από αυτά να γίνονται με ενδιαφέρον και σεβασμό.

Το δικαίωμα στην ενθάρρυνση.

Το δικαίωμα να ζείτε απαλλαγμένοι από τη συναισθηματική και σωματική απειλή.

Το δικαίωμα να μη ζείτε κάτω από ξεσπάσματα και οργή.

Το δικαίωμα να ζείτε με σεβασμό και αυτοσεβασμό

Εξετάστε το ενδεχόμενο να πάρετε συμβουλευτική βοήθεια. Ένας σύμβουλος μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε αν ζείτε κάτω από την την επίδραση μιας συναισθηματικά καταχρηστικής σχέσης. Μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να μάθετε αποτελεσματικότερους τρόπους, σχετικούς με τα δικαιώματα των άλλων ( που αρχίζουν και πού τελειώνουν), την διαχείριση όσο και τη φροντίδα γύρω από τις δικές σας ανάγκες.