Σιγκέλλα: Το βακτήριο του στομάχου που είναι ανθεκτικό στα φάρμακα – Τι θα πρέπει να προσέξουν οι γονείς

Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για αύξηση των στομαχικών λοιμώξεων που δεν ανταποκρίνονται στα αντιβιοτικά. 

Η αύξηση των περιπτώσεων σιγκέλλωσης στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ιδιαίτερα ανησυχητική για τους γονείς μικρών παιδιών – καθώς τα παιδιά κάτω των 5 ετών έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να μολυνθούν από το βακτήριο αυτό.

Ωστόσο ανθρωποι όλων των ηλικιών μπορούν να νοσήσουν από τη νόσο και το CDC εκτιμά ότι η σιγκέλα προκαλεί περίπου 500.000 περιπτώσεις διάρροιας στις ΗΠΑ κάθε χρόνο.

Η ασθένεια συνήθως υποχωρεί από μόνη της, αλλά οι μέτριες ή σοβαρές λοιμώξεις μπορεί να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν, καθώς οι θεραπευτικές επιλογές είναι ήδη περιορισμένες – και μπορεί να είναι ακόμη περισσότερο τώρα με την ανακάλυψη αύξησης των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά στελεχών.

Είναι επίσης εξαιρετικά μεταδοτική.

Αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις στα παιδιά είναι ήπιες, οπότε προσπαθήστε να μην ανησυχείτε. «Πολλοί άνθρωποι που προσβάλλονται από σιγκέλλωση μπορούν να αναρρώσουν μέσα σε 5 έως 7 ημέρες χωρίς αντιβιοτικά», λέει ο Ali Alhassani, MD, Επικεφαλής του Clinical στο Summer Health.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για τη σιγκέλλωση στα παιδιά και πώς να αποτρέψετε την εξάπλωση της λοίμωξης.

Τι είναι η σιγκέλλα;

Η σιγκέλλα (Shigella) είναι ένα gram-αρνητικό βακτήριο της οικογένειας των Εντεροβακτηριοειδών. Το βακτηριακό αυτό γένος περιλαμβάνει τέσσερα είδη ή οροομάδες: την S. dysenteriae (Ομάδα Α), την S. flexneri (Ομάδα Β), την S. boydii (Ομάδα C) και την S. sonnei (Ομάδα D).

Οι ομάδες A, B και C διαιρούνται περαιτέρω σε 15, 15 και 19 ορότυπους και υποτύπους, αντίστοιχα και αποδίδονται με αραβικούς αριθμούς και μικρά γράμματα (π.χ. S. flexneri 2a). Η S. sonnei (ομάδα D) έχει ένα μόνο ορότυπο.

Οι ορότυποι και οι υπότυποι διαφοροποιούνται με βάση το ειδικό αντιγόνο επιφανείας, το αντιγόνο του κυτταρικού τοιχώματος (Ο). Βλεφαριδικά αντιγόνα (Η) δεν υπάρχουν στις σιγκέλλες.

Πρέπει να ανησυχείτε για την αύξηση της ανθεκτικότητας στα φάρμακα κατά της σιγκέλλωσης;
«Σύμφωνα με το CDC σε μια συμβουλευτική έκθεση που κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα, το 5% των λοιμώξεων από σιγκέλα που αναφέρθηκαν σε αυτούς το 2022 ήταν τα ανθεκτικά στα φάρμακα», λέει ο Δρ Alhassani.

Οι περισσότερες περιπτώσεις σιγκέλλωσης, σημειώνει το CDC, υποχωρούν μόνες τους χωρίς θεραπευτική αγωγή και αντιβιοτικά και οι άνθρωποι συνήθως αναρρώνουν μέσα σε 5 έως 7 ημέρες. Αλλά είναι πάντα ανησυχητικό όταν μια κοινή βακτηριακή λοίμωξη γίνεται ανθεκτική στις θεραπείες που έχουμε διαθέσιμες.

Σύμφωνα με τον William Schaffner, MD, ειδικό σε μολυσματικές ασθένειες και καθηγητή προληπτικής ιατρικής και πολιτικής υγείας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Vanderbilt στο Νάσβιλ, η αύξηση της αντοχής θα μπορούσε να σχετίζεται με την υπερβολική χρήση αντιβιοτικών.

«Όσο περισσότερα αντιβιοτικά χρησιμοποιούμε, τόσο μεγαλύτερη ανθεκτικότητα δημιουργούμε», είπε στο Everyday Health. «Απλώς πρέπει να είμαστε πολύ πιο προσεκτικοί και συγκρατημένοι στον τρόπο χρήσης των αντιβιοτικών».

Κύρια κλινικά χαρακτηριστικά σιγκέλλωσης

Η συμπτωματολογία της σιγκέλλωσης, που παλιότερα ονομαζόταν βακτηριακή δυσεντερία, χαρακτηρίζεται από διάρροια που συνοδεύεται από πυρετό, ναυτία και κάποιες φορές τοξιναιμία, εμέτους, συσπάσεις του κοιλιακού τοιχώματος και τεινεσμό του εντέρου.

Σε τυπικές περιπτώσεις τα διαρροϊκά κόπρανα περιέχουν αίμα και βλέννα. Αρκετά περιστατικά παρουσιάζουν διάρροιες υδαρούς χαρακτήρα.

Οι σπασμοί μπορεί να αποτελούν μια σοβαρή επιπλοκή σε μικρά παιδιά. Η βακτηριαιμία είναι ασυνήθης.

Η σοβαρότητα και η θνητότητα της νόσου ποικίλουν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του
ατόμου (ηλικία, προϋπάρχουσα διατροφική κατάσταση) και τον ορότυπο.

Συμπτώματα σιγκέλλωσης στα παιδιά

Η σιγκέλλωση στα παιδιά χαρακτηρίζεται συνήθως από υδαρή διάρροια. Ακολουθούν άλλα συμπτώματα που μπορεί να περιμένετε:

• Διάρροια που περιέχει αίμα ή βλέννα
• Κράμπες στην κοιλιά
• Πυρετός
• Απώλεια όρεξης
• Ναυτία και έμετος
• Επώδυνες κινήσεις του εντέρου
• Αίσθημα της ανάγκης για κενώσεις παρόλο που τα έντερα είναι άδεια

«Επειδή η σιγκέλλωση μπορεί να προκαλέσει διάρροια που διαρκεί αρκετές ημέρες, να είστε σε επιφυλακή για αφυδάτωση ή επιληπτικές κρίσεις σε σοβαρές περιπτώσεις», σημειώνει ο Δρ Alhassani.

Θεραπεία

Η χορήγηση υγρών και η αποκατάσταση της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών είναι σημαντικές σε περιπτώσεις υδαρούς διάρροιας ή αφυδάτωσης.

Η χορήγηση αντιβιοτικών μπορεί να μειώσει τη διάρκεια και τη σοβαρότητα της νόσου, καθώς και τη διάρκεια της απέκκρισης του βακτηρίου από τον οργανισμό.

Τα αντιβιοτικά θα πρέπει να χορηγούνται σε ασθενείς με σοβαρά συμπτώματα ή σε επαφές ασθενών όταν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα μετάδοσης του νοσήματος από άτομο σε άτομο όπως σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, ιδρύματα κ.α. (προφύλαξη επαφών).

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε δεκαετιών τα βακτήρια του γένους Shigella έχουν παρουσιάσει τάση ανάπτυξης αντοχής σε νέα αντιβιοτικά, τα οποία αρχικά ήταν πολύ αποτελεσματικά.

Η εμφάνιση πολυανθεκτικών στελεχών σε αρκετά μάλιστα αντιβιοτικά με χαμηλό κόστος (αμπικιλλίνη, τριμεθοπρίμη/σουλφαμεθοξαζόλη) είναι κοινή και αυτό σημαίνει ότι η επιλογή συγκεκριμένων φαρμάκων εξαρτάται από το αντιβιόγραμμα του απομονωθέντος στελέχους ή από τα επικρατούντα στον πληθυσμό πρότυπα ευαισθησίας στα αντιβιοτικά.

Η χορήγηση ανασταλτικών της κινητικότητας του εντέρου (π.χ. λοπεραμίδη) δεν ενδείκνυται στα παιδιά και γενικότερα δε συστήνεται στους ενήλικες, λόγω του ότι μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια της νόσου.

Ωστόσο, εάν χορηγούνται με σκοπό την ανακούφιση των σοβαρών συσπάσεων του κοιλιακού τοιχώματος που συχνά παρατηρούνται στη σιγκέλλωση, οι δόσεις των φαρμάκων πρέπει να περιορίζονται σε μία ή το μέγιστο σε δύο και θα πρέπει παράλληλα να χορηγούνται τα κατάλληλα αντιβιοτικά.

Τρόπος μετάδοσης

Η σιγκέλλα (Shigella spp.) μεταδίδεται άμεσα ή έμμεσα μέσω της έντερο στοματικής οδού από ασθενείς ή ασυμπτωματικούς φορείς του νοσήματος.

Κατανάλωση μολυσμένης τροφής. Συνήθης τρόπος μετάδοσης είναι η κατανάλωση μολυσμένου με κόπρανα τροφίμου ή νερού. Η μολυσματική δόση του παθογόνου κυμαίνεται μεταξύ 10-100 μικροοργανισμούς .

Μετάδοση από χειριστή τροφίμων. Η μόλυνση της τροφής από ασθενή ή φορέα χειριστή τροφίμων έχει επίσης παρατηρηθεί.

Μετάδοση από άτομο σε άτομο. Μετάδοση από άτομο σε άτομο μέσω της έντεροστοματικής οδού μπορεί να συμβεί και χωρίς ενδιάμεσο τρόφιμο.

Η μετάδοση αυτού του τύπου, λόγω μη τήρησης των κανόνων υγιεινής, παρατηρείται συχνά σε σπίτια και σε ιδρύματα, κυρίως με μικρά παιδιά.

Επίσης, μπορεί να παρατηρηθεί και κατά τη σεξουαλική επαφή (κυρίως πρωκτο-στοματική).

Άλλοι τρόποι μετάδοσης. Λόγω του ότι η Shigella και κυρίως η S.sonnei μπορεί να επιβιώσει στο περιβάλλον (κυρίως σε υγρά και σκοτεινά μέρη) μέχρι και για 20 ημέρες, ο μικροοργανισμός μπορεί να μεταδοθεί μέσω οποιουδήποτε μολυσμένου με κόπρανα αγωγού (πετσέτες, τουαλέτες, κ.α.)

Οι μύγες, επίσης, μπορούν να μεταφέρουν μηχανικά το βακτήριο σε εκτεθειμένες τροφές.
Τροφιμογενείς και υδατογενείς επιδημίες σιγκέλλωσης δεν παρατηρούνται συχνά.

Ωστόσο, έχουν αναφερθεί επιδημίες, όπου ο υπεύθυνος αγωγός ήταν μαρούλι-iceberg, μικρό καλαμπόκι (baby maize), τυρί μολυσμένο από χειριστή τροφίμων, καθώς και μολυσμένο πόσιμο νερό.