Πτήση MH17: Μια ανοιχτή πληγή, πέντε χρόνια μετά τη συντριβή του Boeing στην Ουκρανία

Την Τετάρτη 17 Ιουλίου κλείνουν πέντε χρόνια από τη συντριβή της πτήσης MH17, η οποία κατερρίφθη από πύραυλο επάνω από την εμπόλεμη ζώνη της ανατολικής, φιλορωσικής και αυτονομιστικής Ουκρανίας. Οι 283 επιβάτες, ανάμεσά τους 196 Ολλανδοί, και τα 15 μέλη του πληρώματος χάθηκαν.

Το μεγαλύτερο μέρος της ατράκτου βρέθηκε κοντά στο χωριό Γκράμποβε.

Τα διαμελισμένα σώματα των επιβατών και τα συντρίμμια σκορπίστηκαν σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων.

Πώς αντέδρασε ο κόσμος;

Οι ηγέτες καταδίκασαν τις ημέρες που ακολούθησαν την τραγωδία την καταστροφή της πτήσης MH17. Ο τότε πρόεδρος της Ουκρανίας, Πέτρο Ποροσένκο, έκανε λόγο για «τρομοκρατική ενέργεια», ενώ ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, δήλωσε ότι το αεροσκάφος επλήγη από πύραυλο που εκτοξεύτηκε από ζώνη που τελούσε υπό τον έλεγχο των φιλορωσικών αυτονομιστικών δυνάμεων, κι αυτό εξαιτίας της υποστήριξης της Ρωσίας.

Η καταστροφή οδήγησε την Ευρωπαϊκή Ένωση να επιβάλει λίγες ημέρες αργότερα βαριές οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, επικεντρωμένες στους τομείς της ενέργειας, της άμυνας και της οικονομίας.

Η Ολλανδία και η Αυστραλία (38 από τα θύματα ήταν αυστραλοί πολίτες) κατηγόρησαν ανοιχτά το Μάιο του 2018 τη Ρωσία ως υπεύθυνη για την αεροπορική καταστροφή, εξασφαλίζοντας την υποστήριξη τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Μόσχα αρνείται με κατηγορηματικό τρόπο κάθε εμπλοκή και επιρρίπτει την ευθύνη στο Κίεβο.

Τον περασμένο μήνα οι 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενίσχυσαν την πίεση κατά της Ρωσίας, καλώντας την να συνεργαστεί πλήρως στην έρευνα και παρατείνοντας την ισχύ του πακέτου των κυρώσεων.

Πώς προχώρησε η έρευνα;

Σε μια πρώτη έκθεση το Σεπτέμβριο, η υπό την Ολλανδία διεθνής επιτροπή έρευνας αναφέρει ότι το Boeing διατρήθηκε εν πτήσει από «πυραύλους υψηλής ενέργειας».

Τον Αύγουστο του 2015 έγινε η ταυτοποίηση στοιχείων που «πιθανότατα» ανήκαν σε σύστημα πυραύλου εδάφους-αέρος BUK, σύστημα που διαθέτουν η Μόσχα και το Κίεβο.

Οι ερευνητές διαπιστώνουν τον Οκτώβριο του ίδιου έτους ότι το αεροσκάφος «συνετρίβη έπειτα από την έκρηξη πυραύλου» που «αντιστοιχεί στον τύπο των πυραύλων του συστήματος εδάφους-αέρος BUK».

Το Σεπτέμβριο του 2016 ανακοινώνουν ότι έχουν εξασφαλίσει «αδιάσειστα στοιχεία» που αποδεικνύουν ότι η πτήση MH17 κατερρίφθη από πύραυλο BUK που μεταφέρθηκε από τη Ρωσία.

Οι ερευνητές αποδεικνύουν το Μάιο του 2018 ότι ο πύραυλος που κατέρριψε το αεροσκάφος προερχόταν από την 53η αντιαεροπορική ταξιαρχία με βάση το Κουρσκ, στη δυτική Ρωσία.

Στις 19 Ιουνίου 2019 ανακοινώνουν ότι έχουν ταυτοποιήσει τέσσερις υπόπτους, κατά των οποίων θα απαγγελθούν κατηγορίες για φόνο από την ολλανδική εισαγγελία.

Ποιος κατηγορείται;

Οι ρώσοι Σεργκέι Ντουμπίνσκι, Ιγκόρ Γκίρκιν και Όλεγκ Πουλάτοφ, καθώς και ο ουκρανός Λεονίντ Χαρτσένκο, τέσσερις υψηλόβαθμοι αξιωματικοί των αυτονομιστικών φιλορωσικών δυνάμεων της ανατολικής Ουκρανίας, θα είναι οι πρώτοι που θα δικαστούν για την υπόθεση.

Κατηγορούνται ότι κατηύθυναν το σύστημα των αντιαεροπορικών πυραύλων BUK και ότι προκάλεσαν τη συντριβή της πτήσης MH17.

Η δίκη θα αρχίσει στις 9 Μαρτίου 2020 στο δικαστήριο του Σκίπολ, προαστίου του Άμστερνταμ, απ’ όπου απογειώθηκε η πτήση.

Δεν είναι πιθανόν οι κατηγορούμενοι να είναι παρόντες στην δίκη τους, καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία δεν εκδίδουν τους πολίτες τους που διώκονται στο εξωτερικό. Μπορούν να δικαστούν ερήμην.

Τι θα γίνει τώρα;

Η έρευνα ακολουθεί την πορεία της. Οι ερευνητές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο άσκησης δίωξης και κατά άλλων υπόπτων στο μέλλον.

Αναζητούν τα μέλη του πληρώματος του αντιαεροπορικού συστήματος BUK και «τα πρόσωπα που αποτελούσαν τον κρίκο στη ρωσική αλυσίδα διοίκησης».

Σε μια χωριστή δικαστική διαδικασία, οι συγγενείς των θυμάτων ζητούν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων «να αναγνωρίσει την ευθύνη» της Μόσχας στην καταστροφή.

Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, η ρωσική κυβέρνηση εκλήθη να υποβάλει τις παρατηρήσεις της κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.